1doque humido detrahatur, conſtat partem
& ipſam eſſe pinguioris ſucci, hoc ſolùm
ob oleo diſtantem, quòd terream partem ſe
cum contineat: at pars hæc craſſa eſt ſi ad
oleum comparetur, in quo minimum eſt ter
ræ. Propterea detracta parte hac, minus
continent olei ſemina ſeu radices. Radices
igitur & ipſæ oleum continent.
& ipſam eſſe pinguioris ſucci, hoc ſolùm
ob oleo diſtantem, quòd terream partem ſe
cum contineat: at pars hæc craſſa eſt ſi ad
oleum comparetur, in quo minimum eſt ter
ræ. Propterea detracta parte hac, minus
continent olei ſemina ſeu radices. Radices
igitur & ipſæ oleum continent.
Eſt & aliud diſcrimen, quòd mucoſus
ſuccus ſit frigidior & crudior oleo, ob id
copioſior in radicibus in quibus parum
eſt olei. Fit igitur oleum quaſi ex mu
coſo ſucco, ſic vt quod in ſeminibus eſt,
iampridem fuerit in radicibus. Vnde li
ni ſemen, quod hoc mucoſo abundet ſuc
co, oleum etiam ſine aqua emittit, quòd
ſuccus in loco aquæ ei ſit: atque hoc oleo
ad dolores tanquam puriore vti ſolemus.
Eadem ratio, ſed non adeò tamen euidens,
in amygdalis: parum enim mucoſi conti
nent humoris, ſed aqua addita ſemper ſi
non melius, ſaltem copioſius oleum excipi
tur. Horum memoria me reuocat ad ſcri
bendum, quibus modis pinguedines im
buantur odoribus, v iam deſueta multis ſe
culis quod ſtudium nobis ſemper fuit, in
vtilem vſum reuocarentur. Igitur pingue
dine à membranulis omnibus purgata ad
dantur ſanſuci tantundem cum floribus con
tuſi, ſerpillum, myrtus, cyperus, & aſpa
lathum citrinum octaua ponderis: parte vi
ni albi odorati & aquæ pro pondere om
nium: ſimul hæc coquantur, ſed non diu:
inde maneant diei ſpacio, & defæcata pin
guedine omnia percolentur: denuò eadem
addantur, aut duo triáve ex his, aut vnum
pro odoris natura, additiſque vino & aqua
vt prius, eadem ratione ferueant, reſideant,
defæcentur ac percolentur: totieſque id fiat,
donec pinguedo odorem combiberit. Sic
aliis etiam odoribus imbuitur, ſeruatur
que non ſolùm calore ignis, ſed expreſſa di
ligenter aqua, ſiccataque in vmbra: nam
( vt dixi ) humidum ſolum aqueum putreſ
cit: quod verò corrumpitur pingue, pu
treſcere neceſſe eſt. Sunt igitur humida
quæ in miſtis continentur quatuor gene
rum: aut penitus cruda, vocanturque aquea:
vel concocta perfectè, vocanturque pinguia:
vel mediocriter concocta, hæc autem muco
ſa dicuntur: aut præter modum, hanc par
tem ignem alchymiſtæ vocant, præſertim ſi
dum extrahitur hæc pars, multo igne indi
geat, velut in metallicis, dum igne reflexo
humidum acre excipitur. Manifeſtum eſt
igitur, quòd neque plura, neque pauciora
poſſunt eſſe humidorum genera. At in qui
buſdam miſtis non omnia eſſe nihil prohi
bet: ſed quæcunque miſta ſunt verè, tria
prima ſaltem habent. Latet autem in me
tallicis pleriſque quod medium eſt ex illis.
Vltimum verò quoniam terreo iungitur, ex
trahi non facilè poteſt: vnde ignibus adhi
bitis incertum redditur an ſpontè acre ſit,
an ob vim ignis ſolam, an vtroque modo.
Vt verò à primo humidi genere magis di
ſtant, eò putredini etiam minus ſunt obno
xia. Aquea igitur & celeriter & perfectè
putreſcunt: mucoſa perfectè, ſed ſerò: pin
guia ſerò etiam ſed non perfectè: exuſta au
tem nec perfectè, nec imperfectè. E carni
bus quicquid eſt pingue, quo ego modo vti
ſoleo extrahitur, inciſis his in fruſta, & vaſe
vitreo concluſis: hoc contectum pergamena
charta feruenti aquæ per ſex ſeptemve ho
ras immittitur, totaque caro fermè in pin
guedinem tranſit & colliquatur. Tartarum
verò humido colliquatur, ſeu in marmore
ſub terra ſepultum, ſeu in vitro fumum fer
uentis aquæ excipiens. Aliter, vt pater meus:
ollam cum tartaro accenſam in aquam in
funde, ſtatimque oleum ſupernatabit: quibus
modis multa igne in calcem redacta mutan
tur in oleum. Vnde incertum, an tartari ſuc
cus ille oleum ſit, an potius aqua. Sulphur
verò ardendo tranſit in oleum: fumus enim
qui colligitur dum refrigerantur, oleum ef
ficitur, vt expertus ſum. Opus eſt autem va
ſe vnico tantùm vitreo, quod nolam vocant.
Et vt ſenſim vratur, induſtria eſt. Sed cur
exuſta metallica faciliùs oleum reddunt, &
aquam etiam retinent? aqua autem acerrima
eſt. An quia terreum admiſtum, vt prohibet
pingue humidum conſumi, ita etiam aquam
non totam? an verò quòd non exuruntur,
ſed potius torrentur? nam in cineres redirent.
Videtur ergo aqua ſublata, maxima ex par
te celerior exitus olei: quod autem celerius
exit, non adeò vim patitur ignis, quia non
adeò incaleſcit, ob id faciliùs oleum extra
hitur, ac copioſiùs. Modus autem horum ad
librum Secretorum pertinet. Sunt & lachry
mæ, & ligna quæ oleum mittunt abſque co
ctione, atque illud efficaciſſimum eſt, vt te
rebinthi, vel lentiſci. Cùm enim partes te
nuiores ſolùm educantur, quòd exit, eſt im
becille: nam neque abſque ſubſtantia perfe
ctæ vires eſſe poſſunt, nec modus eſt vt ſcia
mus cum perfectè eductę fuerint. Quod verò
ignibus extrahitur, non puras rei à qua ex
73[Figure 73]
trahitur, nec incorruptas vires retinet. Op
timum igitur cuius ſubſtantia abſque co
ctione effluit: pòſt tutiſſimum quod per in
fuſiones fit: efficaciſſimum quod per coctio
nes: coctionem dico ſiccam, non in aqua,
ea enim ſecundo loco habenda eſt. Quarto
igitur ordine quod amygdalis excipitur,
quinto antiquus, vltimò qui oleo & aqua
per coctiones fit. Aquarum verò diſtillatio
eodem modo fit: ſed longè melius odorem
retinet, ſi hac vtaris arte: nam roſacea, fra
grans mirum in modum euadit. Accipe vas
figulinum A, ſuper quod linteum lineum rarum B
ſuccus ſit frigidior & crudior oleo, ob id
copioſior in radicibus in quibus parum
eſt olei. Fit igitur oleum quaſi ex mu
coſo ſucco, ſic vt quod in ſeminibus eſt,
iampridem fuerit in radicibus. Vnde li
ni ſemen, quod hoc mucoſo abundet ſuc
co, oleum etiam ſine aqua emittit, quòd
ſuccus in loco aquæ ei ſit: atque hoc oleo
ad dolores tanquam puriore vti ſolemus.
Eadem ratio, ſed non adeò tamen euidens,
in amygdalis: parum enim mucoſi conti
nent humoris, ſed aqua addita ſemper ſi
non melius, ſaltem copioſius oleum excipi
tur. Horum memoria me reuocat ad ſcri
bendum, quibus modis pinguedines im
buantur odoribus, v iam deſueta multis ſe
culis quod ſtudium nobis ſemper fuit, in
vtilem vſum reuocarentur. Igitur pingue
dine à membranulis omnibus purgata ad
dantur ſanſuci tantundem cum floribus con
tuſi, ſerpillum, myrtus, cyperus, & aſpa
lathum citrinum octaua ponderis: parte vi
ni albi odorati & aquæ pro pondere om
nium: ſimul hæc coquantur, ſed non diu:
inde maneant diei ſpacio, & defæcata pin
guedine omnia percolentur: denuò eadem
addantur, aut duo triáve ex his, aut vnum
pro odoris natura, additiſque vino & aqua
vt prius, eadem ratione ferueant, reſideant,
defæcentur ac percolentur: totieſque id fiat,
donec pinguedo odorem combiberit. Sic
aliis etiam odoribus imbuitur, ſeruatur
que non ſolùm calore ignis, ſed expreſſa di
ligenter aqua, ſiccataque in vmbra: nam
( vt dixi ) humidum ſolum aqueum putreſ
cit: quod verò corrumpitur pingue, pu
treſcere neceſſe eſt. Sunt igitur humida
quæ in miſtis continentur quatuor gene
rum: aut penitus cruda, vocanturque aquea:
vel concocta perfectè, vocanturque pinguia:
vel mediocriter concocta, hæc autem muco
ſa dicuntur: aut præter modum, hanc par
tem ignem alchymiſtæ vocant, præſertim ſi
dum extrahitur hæc pars, multo igne indi
geat, velut in metallicis, dum igne reflexo
humidum acre excipitur. Manifeſtum eſt
igitur, quòd neque plura, neque pauciora
poſſunt eſſe humidorum genera. At in qui
buſdam miſtis non omnia eſſe nihil prohi
bet: ſed quæcunque miſta ſunt verè, tria
prima ſaltem habent. Latet autem in me
tallicis pleriſque quod medium eſt ex illis.
Vltimum verò quoniam terreo iungitur, ex
trahi non facilè poteſt: vnde ignibus adhi
bitis incertum redditur an ſpontè acre ſit,
an ob vim ignis ſolam, an vtroque modo.
Vt verò à primo humidi genere magis di
ſtant, eò putredini etiam minus ſunt obno
xia. Aquea igitur & celeriter & perfectè
putreſcunt: mucoſa perfectè, ſed ſerò: pin
guia ſerò etiam ſed non perfectè: exuſta au
tem nec perfectè, nec imperfectè. E carni
bus quicquid eſt pingue, quo ego modo vti
ſoleo extrahitur, inciſis his in fruſta, & vaſe
vitreo concluſis: hoc contectum pergamena
charta feruenti aquæ per ſex ſeptemve ho
ras immittitur, totaque caro fermè in pin
guedinem tranſit & colliquatur. Tartarum
verò humido colliquatur, ſeu in marmore
ſub terra ſepultum, ſeu in vitro fumum fer
uentis aquæ excipiens. Aliter, vt pater meus:
ollam cum tartaro accenſam in aquam in
funde, ſtatimque oleum ſupernatabit: quibus
modis multa igne in calcem redacta mutan
tur in oleum. Vnde incertum, an tartari ſuc
cus ille oleum ſit, an potius aqua. Sulphur
verò ardendo tranſit in oleum: fumus enim
qui colligitur dum refrigerantur, oleum ef
ficitur, vt expertus ſum. Opus eſt autem va
ſe vnico tantùm vitreo, quod nolam vocant.
Et vt ſenſim vratur, induſtria eſt. Sed cur
exuſta metallica faciliùs oleum reddunt, &
aquam etiam retinent? aqua autem acerrima
eſt. An quia terreum admiſtum, vt prohibet
pingue humidum conſumi, ita etiam aquam
non totam? an verò quòd non exuruntur,
ſed potius torrentur? nam in cineres redirent.
Videtur ergo aqua ſublata, maxima ex par
te celerior exitus olei: quod autem celerius
exit, non adeò vim patitur ignis, quia non
adeò incaleſcit, ob id faciliùs oleum extra
hitur, ac copioſiùs. Modus autem horum ad
librum Secretorum pertinet. Sunt & lachry
mæ, & ligna quæ oleum mittunt abſque co
ctione, atque illud efficaciſſimum eſt, vt te
rebinthi, vel lentiſci. Cùm enim partes te
nuiores ſolùm educantur, quòd exit, eſt im
becille: nam neque abſque ſubſtantia perfe
ctæ vires eſſe poſſunt, nec modus eſt vt ſcia
mus cum perfectè eductę fuerint. Quod verò
ignibus extrahitur, non puras rei à qua ex
73[Figure 73]trahitur, nec incorruptas vires retinet. Op
timum igitur cuius ſubſtantia abſque co
ctione effluit: pòſt tutiſſimum quod per in
fuſiones fit: efficaciſſimum quod per coctio
nes: coctionem dico ſiccam, non in aqua,
ea enim ſecundo loco habenda eſt. Quarto
igitur ordine quod amygdalis excipitur,
quinto antiquus, vltimò qui oleo & aqua
per coctiones fit. Aquarum verò diſtillatio
eodem modo fit: ſed longè melius odorem
retinet, ſi hac vtaris arte: nam roſacea, fra
grans mirum in modum euadit. Accipe vas
figulinum A, ſuper quod linteum lineum rarum B