Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
121 84
122 85
123 86
124 87
125 88
126 89
127 90
128 91
129 92
130 93
131 94
132 95
133 96
134 97
135 98
136 99
137 100
138 101
139 102
140 103
141 104
142 105
143 106
144 107
145 108
146 109
147 110
148 111
149 112
150 113
< >
page |< < (106) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div275" type="section" level="1" n="94">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5048" xml:space="preserve">
              <pb o="106" file="142" n="143" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
            quod quidem nullo pacto fieret, ſi cælum non eſſet rotundum, at que ſphæri-
              <lb/>
            cum. </s>
            <s xml:id="echoid-s5049" xml:space="preserve">Solum enim partes omnes corporis ſphærici à centro æqualiter remo-
              <lb/>
            uentur. </s>
            <s xml:id="echoid-s5050" xml:space="preserve">Vnde ſi cœlum eſſet alterius figuræ, quædam partes magis à nobis di
              <lb/>
            ftarent, quędam uero minus, proptereaq́ue non omnes ſtellæ in eadem a nobis
              <lb/>
            diſtantia cernerentur; </s>
            <s xml:id="echoid-s5051" xml:space="preserve">quod pugnat cum ſeuſu, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5052" xml:space="preserve">experientia. </s>
            <s xml:id="echoid-s5053" xml:space="preserve">Rurſus omnia
              <lb/>
            inſtrumenta Aſtronomorum conueniunt cum motibus cæleſtium corporum,
              <lb/>
            non ſecus, ac ſi eſſent perſect ſſime ſphærica, quod quidem manifeſtiſſimũ eſt
              <lb/>
            in altitudinibus aſtrorum ſupra Horizontem, quę, antequam ad Meridianum
              <lb/>
            aſtra perueniunt, in ea proportione augentur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5054" xml:space="preserve">poſtquam Meridianum per-
              <lb/>
            tranſierunt, decreſcunt, quam in ſolo corpore ſphærico aſſignare poſſumus.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5055" xml:space="preserve">Idemq́ue oſtendunt omnes aliæ apparentiæ, maxime horologia ſolaria, quæ
              <lb/>
            conſtruuntur, poſito cœlo ſphærico. </s>
            <s xml:id="echoid-s5056" xml:space="preserve">Denique uidemus duas ſtellas in eodem
              <lb/>
            circulo longitudinis per polos mundi ducto exiſtentes, quò una auſtralior eſt,
              <lb/>
            eo etiam minorem habere altitudinem meridianam, ita ut tot gradibus altitu
              <lb/>
            dines meridianæ inter ſe differant, quot gradibus una ſtella ab altera diſtare
              <lb/>
            deprehenditur per inſtrumenta ad hanc rem confecta. </s>
            <s xml:id="echoid-s5057" xml:space="preserve">Atq. </s>
            <s xml:id="echoid-s5058" xml:space="preserve">hæc ratio apud me
              <lb/>
            magnum robur habet; </s>
            <s xml:id="echoid-s5059" xml:space="preserve">quandoquidem omnia inſtrumenta rotunda ſunt fabri-
              <lb/>
            cata, ut rotunditatem cęli quodammodo imitentur. </s>
            <s xml:id="echoid-s5060" xml:space="preserve">Vnde ſi cęlum non eſſet
              <lb/>
            ſphæricum, fieri non poſſet, ut ea inſtrumenta quoquo uerſus collocata appa-
              <lb/>
            rentijs cœleſtibus congruerent, quoad altitudines, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5061" xml:space="preserve">diſtantias aſtrorum inter
              <lb/>
            ſe. </s>
            <s xml:id="echoid-s5062" xml:space="preserve">Cum ergo ea congruere cernamus, (id quod maxime in ſphæra materiali,
              <lb/>
            globo cæleſti, aſtrolabio, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5063" xml:space="preserve">quadrante obſeruatum eſt) merito cælum eſſe per-
              <lb/>
            fecte ſphæricum colligemus: </s>
            <s xml:id="echoid-s5064" xml:space="preserve">aliàs neque inſtrumenta Aſtronomorum, nequ@
              <lb/>
            apparentiæ locum haberent.</s>
            <s xml:id="echoid-s5065" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s5066" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Item</emph>
            ſicut dicit Alphraganus, ſi cælum eßet planum, aliqua pars cæ
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-142-01" xlink:href="note-142-01a" xml:space="preserve">Cælum nõ
                <lb/>
              eſſe planũ.</note>
            li eſſet nobis propinquior alia, illa ſcilicet, quæ eſſet ſupra caput noſtrum.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5067" xml:space="preserve">Igitur ſtella ibi exiſtens eſſet nobis propinquior, quàm in ortu, uel occaſu,
              <lb/>
            ſed quæ nobis propinquiora ſunt, maiora uidentur, ergo Sol uel alia ſtella
              <lb/>
            exiſtens in medio cęli maior deberet uideri, quàm in ortu exiſtens, uel in oc-
              <lb/>
            caſu, cuius contrarium uidemus contingere. </s>
            <s xml:id="echoid-s5068" xml:space="preserve">Maior enim apparet Sol, uel
              <lb/>
            alia ſtella exiſtens in oriente, uel occidente, quàm in medio cęli.</s>
            <s xml:id="echoid-s5069" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div279" type="section" level="1" n="95">
          <head xml:id="echoid-head99" xml:space="preserve">COMMENTARIVS.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5070" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Confirmat</emph>
            auctor hanc eandem conclufionem ratione Alphraga-
              <lb/>
            ni, quam ponit in differentia 2. </s>
            <s xml:id="echoid-s5071" xml:space="preserve">hoc modo. </s>
            <s xml:id="echoid-s5072" xml:space="preserve">Si cælum non eſſet rotundum, ſed
              <lb/>
            planum ſiue extenſum, tunc illa pars cæli, quæ capiti noſtro imminet, eſſet no
              <lb/>
            bis propinquior: </s>
            <s xml:id="echoid-s5073" xml:space="preserve">Quare Sol, uel ſtella aliqua ibi exiſtens maior nobis appare-
              <lb/>
            re, quàm alibi, cum propinquiora maiora cernantur, quàm remotiora: </s>
            <s xml:id="echoid-s5074" xml:space="preserve">cuius
              <lb/>
            tamen contrarium experimur. </s>
            <s xml:id="echoid-s5075" xml:space="preserve">Apparet namque Sol, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5076" xml:space="preserve">Luna maior iuxta Ho-
              <lb/>
            rizontem, quàm ſupra uerticem capitis.</s>
            <s xml:id="echoid-s5077" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5078" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Caetervm</emph>
            hæc Alphragani ratio, ſi ſumatur, quemadmodum pro-
              <lb/>
            ponitur, nullius prorſus eſt momenti. </s>
            <s xml:id="echoid-s5079" xml:space="preserve">Cum enim, ut ſupra oſtenſum eſt, ſtellæ
              <lb/>
            non per ſeſe, ſed ad motum cæli, in quo exiſtunt, moueantur, quis non </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>