Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Page concordance

< >
Scan Original
141 135
142 136
143 137
144 138
145 139
146 140
147 141
148 142
149 143
150 144
151 145
152 146
153 147
154 148
155 149
156 150
157 151
158 152
159 153
160 154
161 155
162 156
163 157
164 158
165 159
166 160
167 161
168 162
169 163
170 164
< >
page |< < (137) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div310" type="section" level="0" n="0">
          <pb o="137" file="0143" n="143" rhead="OPTICAE LIBER V."/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div312" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head325" xml:space="preserve" style="it">22. Si reflexio fiat à peripheria circuli (qui eſt communis ſectio ſuperficierum reflexionis &
            <lb/>
          ſpeculi ſphærici conuexi) inter rectam à uiſu ſpeculum tangentem, reflexionis puncto proxi-
            <lb/>
          mam, & lineam reflexionis æquãtem partem ſuam intra peripheriam eiuſdem ſemidiametro:
            <lb/>
          imago aliàs intra ſpeculum: aliàs in ſuperficie: aliàs extra uidebitur. 26 p 6. Item 27. 7 p 6.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8075" xml:space="preserve">AMplius:</s>
            <s xml:id="echoid-s8076" xml:space="preserve"> ſumpto quocunque puncto arcus h b:</s>
            <s xml:id="echoid-s8077" xml:space="preserve"> dico, quòd quędam eius imago erit intra ſpe
              <lb/>
            culum:</s>
            <s xml:id="echoid-s8078" xml:space="preserve"> quædam in ſuperficie ſpeculi:</s>
            <s xml:id="echoid-s8079" xml:space="preserve"> quædam extra ſpeculum.</s>
            <s xml:id="echoid-s8080" xml:space="preserve"> Sumatur aliquod eius pun-
              <lb/>
            ctum:</s>
            <s xml:id="echoid-s8081" xml:space="preserve"> & ſit n:</s>
            <s xml:id="echoid-s8082" xml:space="preserve"> & ducatur linea à pũcto g ſe-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0143-01" xlink:href="fig-0143-01a" number="52">
                <variables xml:id="echoid-variables42" xml:space="preserve">g z f h a b d c q e k ſ r</variables>
              </figure>
            cans circulum, quæ ſit g n q:</s>
            <s xml:id="echoid-s8083" xml:space="preserve"> & ducatur perpen-
              <lb/>
            dicularis d n f:</s>
            <s xml:id="echoid-s8084" xml:space="preserve"> & [per 23 p 1] protrahatur linea,
              <lb/>
            æqualem angulum tenens cum perpendiculari,
              <lb/>
            angulo f n g:</s>
            <s xml:id="echoid-s8085" xml:space="preserve"> & ſit e n.</s>
            <s xml:id="echoid-s8086" xml:space="preserve"> Quoniam linea n q minor
              <lb/>
            eſt k h [per 15 p 3] eſt etiam minor linea q d [nã
              <lb/>
            h k poſita eſt æqualis ſemidiametro ſphæræ] &
              <lb/>
            ita [per 18 p 1] q d n angulus minor eſt angu-
              <lb/>
            lo d n q:</s>
            <s xml:id="echoid-s8087" xml:space="preserve"> quare [per 15 p 1] minor angulo g
              <lb/>
            n f:</s>
            <s xml:id="echoid-s8088" xml:space="preserve"> quare etiam minor angulo e n f:</s>
            <s xml:id="echoid-s8089" xml:space="preserve"> Igitur e n
              <lb/>
            & d q concurrent [ad partes e & q per 11 ax.</s>
            <s xml:id="echoid-s8090" xml:space="preserve">]
              <lb/>
            Sit ergo concurſus in puncto e.</s>
            <s xml:id="echoid-s8091" xml:space="preserve"> Palàm [per 25
              <lb/>
            n 4] quòd linea e q d eſt perpendicularis ſuper
              <lb/>
            ſphæram:</s>
            <s xml:id="echoid-s8092" xml:space="preserve"> & ſecat lineam g n q, quæ eſt linea re-
              <lb/>
            flexionis, in puncto q, quod eſt punctum ſphæ-
              <lb/>
            ræ.</s>
            <s xml:id="echoid-s8093" xml:space="preserve"> Quare imago puncti e, cum fuerit reflexio ſu-
              <lb/>
            per punctum n, apparebit in puncto q:</s>
            <s xml:id="echoid-s8094" xml:space="preserve"> [per 3 n]
              <lb/>
            & eſt in ſuperficie ſphæræ.</s>
            <s xml:id="echoid-s8095" xml:space="preserve"> Si uerò in linea n e ſu-
              <lb/>
            matur punctum ultra e, utpoter:</s>
            <s xml:id="echoid-s8096" xml:space="preserve"> perpẽdicularis
              <lb/>
            ducta ab eo ad centrum ſphæræ, quæ ſit r d, ſeca
              <lb/>
            bit lineam g n q reflexionis, ultra punctum q:</s>
            <s xml:id="echoid-s8097" xml:space="preserve"> &
              <lb/>
            eſt extra ſphæram.</s>
            <s xml:id="echoid-s8098" xml:space="preserve"> Quare imago cuiuslibet pun-
              <lb/>
            cti lineæ e n ultra e ſumpti, erit extra ſuperficiem
              <lb/>
            ſpeculi.</s>
            <s xml:id="echoid-s8099" xml:space="preserve"> Si uerò in linea e n, citra punctum e ſu-
              <lb/>
            matur aliquod punctum:</s>
            <s xml:id="echoid-s8100" xml:space="preserve"> perpendicularis ab eo
              <lb/>
            ducta ad ſpeculum, ſecabit lineam g n q intra ſphæram:</s>
            <s xml:id="echoid-s8101" xml:space="preserve"> quoniam in puncto, quod eſt inter n & q.</s>
            <s xml:id="echoid-s8102" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Quare imago cuiuslibet puncti lineæ e n inter e & n ſumpti, apparebit intra ſphæram.</s>
            <s xml:id="echoid-s8103" xml:space="preserve"> Eadem peni
              <lb/>
            tus erit probatio, ſumpto quocunque alio arcus b h puncto:</s>
            <s xml:id="echoid-s8104" xml:space="preserve"> & ita imago cuiuslibet puncti arcus
              <lb/>
            b h una ſola eſt imago in ſuperficie ſpeculi:</s>
            <s xml:id="echoid-s8105" xml:space="preserve"> aliarum quædam in ſpeculo:</s>
            <s xml:id="echoid-s8106" xml:space="preserve"> quædam extra.</s>
            <s xml:id="echoid-s8107" xml:space="preserve"> Et quod
              <lb/>
            demonſtratum eſt in arcu z b, eodem modo poteſt patére in arcu z a:</s>
            <s xml:id="echoid-s8108" xml:space="preserve"> & eadem penitus erit demon-
              <lb/>
            ſtratio, cuiuſcunque circuli ſphæræ ſumatur portio, uiſui oppoſita, à perpendiculari g d æqualiter
              <lb/>
            diuiſa.</s>
            <s xml:id="echoid-s8109" xml:space="preserve"> Vnde uiſu immoto, & perpendiculari g z d manente, ſi moueatur æquidiſtanter perpendi-
              <lb/>
            culari uiſus linea g h, ſecabit ex ſphæra motu ſuo portionem circularem:</s>
            <s xml:id="echoid-s8110" xml:space="preserve"> & cuiuslibet puncti hu-
              <lb/>
            ius portionis imago apparebit intra ſphæram.</s>
            <s xml:id="echoid-s8111" xml:space="preserve"> Si uerò linea g b contingens, moueatur æquidiſtan-
              <lb/>
            ter perpendiculari uiſus, ſecabit ex ſphæra portionem prædicta maiorem:</s>
            <s xml:id="echoid-s8112" xml:space="preserve"> & à quolibet puncto
              <lb/>
            excrementi unius portionis ſuper aliam reflectitur imago, cuius locus erit in ſuperficie ſphæ-
              <lb/>
            ræ:</s>
            <s xml:id="echoid-s8113" xml:space="preserve"> & aliarum quædam intra ſphæram:</s>
            <s xml:id="echoid-s8114" xml:space="preserve"> quædam extra.</s>
            <s xml:id="echoid-s8115" xml:space="preserve"> Scimus ex his, quòd in hoc ſpeculo quæli-
              <lb/>
            bet imago apparet in diametro ſphæræ:</s>
            <s xml:id="echoid-s8116" xml:space="preserve"> aut intra ſphærã:</s>
            <s xml:id="echoid-s8117" xml:space="preserve"> aut extra:</s>
            <s xml:id="echoid-s8118" xml:space="preserve"> aut in ſuperficie.</s>
            <s xml:id="echoid-s8119" xml:space="preserve"> Et omnis dia-
              <lb/>
            meter, in qua apparet imago aliqua in ſuperficie ſphæræ, aut extra, demiſsior eſt puncto ſphæræ,
              <lb/>
            quod tangit linea contingens à centro uiſus, ducta in ultimum punctum portionis apparentis.</s>
            <s xml:id="echoid-s8120" xml:space="preserve"> Sci
              <lb/>
            mus etiam, quòd quælibet linea reflexionis ſecat ſphæram in duobus punctis, in puncto reflexio-
              <lb/>
            nis, & in alio.</s>
            <s xml:id="echoid-s8121" xml:space="preserve"> Reſtatiam, ut loca imaginum certius determinemus.</s>
            <s xml:id="echoid-s8122" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div314" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head326" xml:space="preserve" style="it">23. Si linea reflexionis ſecans diametrum ſpeculi ſphærici conuexi: æquet ſegmentum ſuum
            <lb/>
          inter ſpeculi ſuperficiem & dictam diametrum, ſegmento eiuſdem diametri contermino centro
            <lb/>
          ſpeculi: erit hoc ſegmentum imaginum expers. 28 p 6.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8123" xml:space="preserve">DIco, quòd ſumpta diametro, ſi ad ipſam ducatur linea ſecans ſphæram à centro uiſus, cuius
              <lb/>
            pars interiacens punctum ſectionis ſphæræ & punctum diametri, quam attingit, eſt æqua-
              <lb/>
            lis parti diametri, interiacenti inter punctum illud & centrum:</s>
            <s xml:id="echoid-s8124" xml:space="preserve"> punctum illud non eſt locus
              <lb/>
            alicuius imaginis.</s>
            <s xml:id="echoid-s8125" xml:space="preserve"> Verbi gratia.</s>
            <s xml:id="echoid-s8126" xml:space="preserve"> ſit a g circulus ſphæræ:</s>
            <s xml:id="echoid-s8127" xml:space="preserve"> h uiſus:</s>
            <s xml:id="echoid-s8128" xml:space="preserve"> e d ſemidiameter ſphæræ, ſiue per-
              <lb/>
            pendicularis:</s>
            <s xml:id="echoid-s8129" xml:space="preserve"> & h z ſit linea ſecans ſphæram ſuper punctum f, & concurrens cum e d in puncto z:</s>
            <s xml:id="echoid-s8130" xml:space="preserve"> &
              <lb/>
            ſit z f æqualis z d.</s>
            <s xml:id="echoid-s8131" xml:space="preserve"> Dico, quòd z non eſt locus alicuius imaginis.</s>
            <s xml:id="echoid-s8132" xml:space="preserve"> Palàm enim, quòd nõ eſt locus i-
              <lb/>
            maginis alterius, quàm alicuius puncti lineæ e d:</s>
            <s xml:id="echoid-s8133" xml:space="preserve"> quoniam imago cuiuslibet puncti eſt ſuper dia-
              <lb/>
            metrum, ab eo ad centrum ſphæræ ductam [per 10 n.</s>
            <s xml:id="echoid-s8134" xml:space="preserve">] Et quòd locus imaginis alicuius puncti e d
              <lb/>
            non ſit in z:</s>
            <s xml:id="echoid-s8135" xml:space="preserve"> ſic conſtabit.</s>
            <s xml:id="echoid-s8136" xml:space="preserve"> Ducatur perpendicularis à puncto d ſuper punctum f:</s>
            <s xml:id="echoid-s8137" xml:space="preserve"> & ſit d f n:</s>
            <s xml:id="echoid-s8138" xml:space="preserve"> & [per
              <lb/>
            23 p 1] ſuper punctum f fiat angulus æqualis angulo n fh:</s>
            <s xml:id="echoid-s8139" xml:space="preserve"> & ſit q f n.</s>
            <s xml:id="echoid-s8140" xml:space="preserve"> Palàm ergo [per 15 p 1.</s>
            <s xml:id="echoid-s8141" xml:space="preserve"> 1 ax]
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>