Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665

Page concordance

< >
< >
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.001589">
                <pb pagenum="140" xlink:href="025/01/144.jpg"/>
              infinitam habet rationem; igitur & reſiſtentia illius ad reſiſtentiam hujus. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001590">
                <emph type="italics"/>
              Anguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001591"> Hoc certè callent ij, qui aquæ ex publicis fontibus diſtri­
                <lb/>
              buendæ præſunt, nempe æquales longitudine fiſtulas omnibus aquædu­
                <lb/>
              ctibus apponunt, ſive tubi majores ſint, ſive minores; vt ſcilicet æqualis ſit
                <lb/>
              ratio impedimenti quod ex longitudine fiſtulæ ducitur, ac proinde extruſæ
                <lb/>
              aquæ quantitates ſint vt tubi, ſeu tuborum baſes. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001592">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001593"> In hoc etiam errant, Auguſtine, quod vt liquidò demonſtrem,
                <lb/>
              ſupponantur duæ fiſtulæ æqualis longitudinis GH, ſed baſis inæqualis,
                <lb/>
              ſitque exempli gratia Diameter baſis minoris vnius digiti, & Diameter
                <lb/>
              majoris, duorum digitorum, cùm æquali longitudine fiſtularum & al­
                <lb/>
              titudine fontis BA, haud dubiè vires erunt, vt baſes, ac proinde ſi
                <lb/>
              præcisè vis ponderis gravitantis, & aquam extrudentis conſideretur,
                <lb/>
              eadem eſt vtrimque ratio; nempe mobilia ſunt vt baſes, baſes vt vires;
                <lb/>
              igitur æquales vtrimque motus; quia vires vt 4. æquè facilè movebunt
                <lb/>
              pondus vt 4. ac vires vt vnum pondus vt vnum. </s>
              <s id="s.001594">Igitur ſtando præci­
                <lb/>
              sè in ipſa vi ponderis extrudentis, quo tempore, per majorem fiſtu­
                <lb/>
              lam ex appellatis, fluunt 4. libræ aquæ, vna tantùm libra per minorem
                <lb/>
              effluet; ſed hoc perſpicuis experimentis repugnat; nec demonſtratio deeſt;
                <lb/>
              nempe vt eadem proportio maneret, impedimenta ex cava ſuperficie fiſtu­
                <lb/>
              læ petita deberent eſſe proportionalia; igitur cùm hæc impedimenta ſint,
                <lb/>
              vt ſuperficies cavæ, ſuperficies cava majoris fiſtulæ deberet eſſe quadrupla
                <lb/>
              ſuperficiei cavæ minoris, cùm tamen ſit tantùm dupla; ſunt enim illæ vt Peri­
                <lb/>
              pheriæ circulorum, & hæ vt Diametri: igitur cùm major ſit ratio impe­
                <lb/>
              dimenti in minore fiſtula, quàm in majore, quid mirum, ſi aquæ quantitas
                <lb/>
              extruſæ per majorem, ſit pluſquam quadrupla extruſæ per minorem? </s>
              <s id="s.001595">eſſet
                <lb/>
              autem prorſus & accuratè quadrupla, ſi major fiſtula longitudine dupla
                <lb/>
              minoris ſit. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001596">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001597"> Bellè omninò, vt hæc mihi nova, ita graviſſima prorſus acci­
                <lb/>
              dunt. </s>
              <s id="s.001598">Sed quid ſi aliquis æqualem in fiſtulis longitudinem ſervare velit,
                <lb/>
              cupiat tamen apponere fiſtulam majorem, per quam extrudatur, aſſumpta
                <lb/>
              eadem fontis altitudine, quadrupla quantitas aquæ, quanta baſis fiſtulæ aſſi­
                <lb/>
              gnanda erit? </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001599">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001600"> Hoc etiam facilè haberi poteſt: ſi enim major fiſtula longi­
                <lb/>
              tudine dupla & baſi quadrupla extrudit præcisè quantitatem aquæ qua­
                <lb/>
              druplam, ſit baſis majoris 16. minoris 4. ac proinde Diameter minoris 2.
                <lb/>
              majoris 4. erit baſis 16. ad ſuperficiem cavam majoris fiſtulæ, vt ba­
                <lb/>
              ſis 4. ad cavam minoris; igitur vires majoris ad impedimentum fiſtulæ
                <lb/>
              majoris, vt vires minoris ad impedimentum ejuſdem; ſit minoris impe­
                <lb/>
              dimentum vt vnum, erit majoris impedimentum vt 4. & ſi impedimen­
                <lb/>
              tum vt 1. ſubducit vnam partem aquæ, vel motus ex 4. impedimen­
                <lb/>
              tum vt 4. ſubducit partes 4. ex 16. vnde reſidua erunt in eadem pro­
                <lb/>
              portione, ſcilicet vt 3. ad 12. jam verò ſi longitudo dupla ma­
                <lb/>
              joris fiſtulæ ſubducit 4. partes, longitudo ſubdupla ſubducet tantùm
                <lb/>
              2. igitur ſi major fiſtula æqualis longitudine aſſumatur extrudet 14.
                <lb/>
              partes ſeu libras aquæ. </s>
              <s id="s.001601">Vt autem inveniatur baſis fiſtulæ, ejuſdem cum </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>