Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
131 94
132 95
133 96
134 97
135 98
136 99
137 100
138 101
139 102
140 103
141 104
142 105
143 106
144 107
145 108
146 109
147 110
148 111
149 112
150 113
151 114
152 115
153 116
154 117
155 118
156 119
157 120
158 121
159 122
160 123
< >
page |< < (107) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div279" type="section" level="1" n="95">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5079" xml:space="preserve">
              <pb o="107" file="143" n="144" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
            cuiuſcunq. </s>
            <s xml:id="echoid-s5080" xml:space="preserve">figurę ponatur cælum, quamlibet ſtellam ſemper ęquè appropin-
              <lb/>
            quare terrę, cum ad mot um cæli deſcribat circulum circa terram ab ea æqua-
              <lb/>
            liter remotum undiq;</s>
            <s xml:id="echoid-s5081" xml:space="preserve">? Quod in hac figura manifeſte perſpicitur, in qua cęlum
              <lb/>
            ponitur angularis figuræ: </s>
            <s xml:id="echoid-s5082" xml:space="preserve">Si enim cælum circa terram moueatur, de ſcribet quę
              <lb/>
            libet ſtella ſuum circulum circa ipſam, nempe ſtella A, circulum exteriorem,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s5083" xml:space="preserve">ſtella B, circulum interiorem. </s>
            <s xml:id="echoid-s5084" xml:space="preserve">Quòd ſi cęlum quieſceret, ac ſtellæ per ſeſe
              <lb/>
            mouerentur, haberet maximum robur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5085" xml:space="preserve">uim argumentum, ut in eadem
              <lb/>
            figura cerni poteſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s5086" xml:space="preserve">Veruntamen hoc idem
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-143-01" xlink:href="fig-143-01a" number="43">
                <image file="143-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/143-01"/>
              </figure>
            argumentũ poterit melius proponi in hũc
              <lb/>
            modũ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5087" xml:space="preserve">Si cęlum eſſet planum, uel alterius
              <lb/>
            cuiuſcunq. </s>
            <s xml:id="echoid-s5088" xml:space="preserve">figuræ, quamuis quęlibet ſtella
              <lb/>
            circa terram propriũ deſcriberet circulũ,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s5089" xml:space="preserve">idcirco ſemper ęqualiter diſtaret a terra,
              <lb/>
            tamẽ non omnes ſtellæ fixæ diſtantia æqua
              <lb/>
            li ab ea recederent, ſed quædã propinquio
              <lb/>
            res, quædam uero remotiores apparerent;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5090" xml:space="preserve">quemadmodum in ſupra poſita figura ſtel-
              <lb/>
            la A, conſtituta in angulo cæli maiorẽ hẽt
              <lb/>
            diſtantiam, quàm ſtella B, non in angulo cę
              <lb/>
            li collocata; </s>
            <s xml:id="echoid-s5091" xml:space="preserve">quod tamen eſt cõtra experiẽ-
              <lb/>
            tiã. </s>
            <s xml:id="echoid-s5092" xml:space="preserve">Præterea, ſi omnes cæli eſſent figuræ la
              <lb/>
            teratæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5093" xml:space="preserve">non ſphęricæ, non poſſent inferiores cæli deferre planetas, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5094" xml:space="preserve">ſtellas
              <lb/>
            fixas ab occidente in orientem ex uno ſigno in aliud, niſi detur ſciſſio, penetra
              <lb/>
            tioq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s5095" xml:space="preserve">corporum cæleſtium; </s>
            <s xml:id="echoid-s5096" xml:space="preserve">Quod cum ſit abſurdum, concedendum erit, cęlum
              <lb/>
            eſſe ſphæricum. </s>
            <s xml:id="echoid-s5097" xml:space="preserve">Atque hæc ratio probat quoque, cælum non eſſe ouale, nec
              <lb/>
            lenticulare, &</s>
            <s xml:id="echoid-s5098" xml:space="preserve">c.</s>
            <s xml:id="echoid-s5099" xml:space="preserve">ut paulo ſupra etiam oſtendimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s5100" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5101" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Tametsi</emph>
            autem ſenſus noſter iudicat, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5102" xml:space="preserve">ita communiter dici ſolet a
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-143-01" xlink:href="note-143-01a" xml:space="preserve">Cœlum à
                <unsure/>
                <lb/>
              centro ter-
                <lb/>
              ræ, non au-
                <lb/>
              tem à quo
                <lb/>
              uis puncto
                <lb/>
              in ſuperfi-
                <lb/>
              cie terræ aſ
                <lb/>
              ſignato æ-
                <lb/>
              qualiter di
                <lb/>
              ſtat, ſi Geo-
                <lb/>
              metrice lo
                <lb/>
              quamur,
                <lb/>
              ſed ſo lum,
                <lb/>
              quoad ſen-
                <lb/>
              ſum.</note>
            philoſophis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5103" xml:space="preserve">Aſtronomis, cælum undiq. </s>
            <s xml:id="echoid-s5104" xml:space="preserve">æqualiter diſtare a nobis in ſuperfi-
              <lb/>
            cie terræ exiſtentibus; </s>
            <s xml:id="echoid-s5105" xml:space="preserve">ſi tamen diligentius rem introſpiciamus, deprehende-
              <lb/>
            mus ipſum duntaxat a centro terræ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5106" xml:space="preserve">non a quouis puncto in eius ſuperficie
              <lb/>
            aſſignato æqualiter recedere. </s>
            <s xml:id="echoid-s5107" xml:space="preserve">Pars enim orientalis, occidentalis, ſeptentriona-
              <lb/>
            lis, meridionalis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5108" xml:space="preserve">denique omnes partes prope Horizontem remotiores a no
              <lb/>
            bis ſunt, quàm pars ſupra uerticem noſtrum poſita, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5109" xml:space="preserve">multo magis remota
              <lb/>
            erit ea pars cæli, quæ vertici noſtro opponitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s5110" xml:space="preserve">Cauſa uero huius rei eſt, quia
              <lb/>
            inter nos & </s>
            <s xml:id="echoid-s5111" xml:space="preserve">uerticem capitis interijciuntur duntaxat duo elementa, aer uide
              <lb/>
            licet, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5112" xml:space="preserve">ignis: </s>
            <s xml:id="echoid-s5113" xml:space="preserve">at inter nos, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5114" xml:space="preserve">alias partes cæli iuxta Horizontem, præter hæc
              <lb/>
            duo elementa, eſt quoque intermedia ſemidiameter terræ: </s>
            <s xml:id="echoid-s5115" xml:space="preserve">atque inter nos & </s>
            <s xml:id="echoid-s5116" xml:space="preserve">
              <lb/>
            partem cæli uertici noſtro oppoſitam, præter eadem duo elementa, intercepta
              <lb/>
            eſt tota diameter terrę. </s>
            <s xml:id="echoid-s5117" xml:space="preserve">Si igitur Geometrice, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5118" xml:space="preserve">præciſe loqui uelimus, non
              <lb/>
            æqualiter poſſumus diſtare ab omnibus partibus cæli. </s>
            <s xml:id="echoid-s5119" xml:space="preserve">Veruntamen quoniam
              <lb/>
            ſemidiameter terræ inſenſibilis eſt quantitatis reſpectu diſtantiæ cœli a cẽtro
              <lb/>
            terræ, non poteſt ſenſibiliter magis diſtare a nobis cælum iuxta Horizontẽ,
              <lb/>
            quàm iuxta uerticem capitis. </s>
            <s xml:id="echoid-s5120" xml:space="preserve">Quemadmodum ſi quis rem aliquam uideret 20.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5121" xml:space="preserve">aut 30. </s>
            <s xml:id="echoid-s5122" xml:space="preserve">milliarijs diſtantem, ſi propius accederet 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s5123" xml:space="preserve">aut 8. </s>
            <s xml:id="echoid-s5124" xml:space="preserve">paſſibus eiuſdem ad-
              <lb/>
            huc quantitatis appareret ipſi eadem res, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5125" xml:space="preserve">non maior, neq; </s>
            <s xml:id="echoid-s5126" xml:space="preserve">minor, quantum
              <lb/>
            ad ſenſum, eo quòd tam pauci paſſus inſenſibilem fere habent proportionem
              <lb/>
            ad 30000. </s>
            <s xml:id="echoid-s5127" xml:space="preserve">paſſum, cum tamen proportio hæc maior ſit, quàm proportio ſemi-
              <lb/>
            diametri terræ ad diſtantiam fitmamenti, quæ ſecundum Alphraganum, ut </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>