Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Table of figures

< >
[Figure 41]
[Figure 42]
[Figure 43]
[Figure 44]
[Figure 45]
[Figure 46]
[Figure 47]
[Figure 48]
[Figure 49]
[Figure 50]
[Figure 51]
[Figure 52]
[Figure 53]
[Figure 54]
[Figure 55]
[Figure 56]
[Figure 57]
[Figure 58]
[Figure 59]
[Figure 60]
[Figure 61]
[Figure 62]
[Figure 63]
[Figure 64]
[Figure 65]
[Figure 66]
[Figure 67]
[Figure 68]
[Figure 69]
[Figure 70]
< >
page |< < (107) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div279" type="section" level="1" n="95">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5079" xml:space="preserve">
              <pb o="107" file="143" n="144" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
            cuiuſcunq. </s>
            <s xml:id="echoid-s5080" xml:space="preserve">figurę ponatur cælum, quamlibet ſtellam ſemper ęquè appropin-
              <lb/>
            quare terrę, cum ad mot um cæli deſcribat circulum circa terram ab ea æqua-
              <lb/>
            liter remotum undiq;</s>
            <s xml:id="echoid-s5081" xml:space="preserve">? Quod in hac figura manifeſte perſpicitur, in qua cęlum
              <lb/>
            ponitur angularis figuræ: </s>
            <s xml:id="echoid-s5082" xml:space="preserve">Si enim cælum circa terram moueatur, de ſcribet quę
              <lb/>
            libet ſtella ſuum circulum circa ipſam, nempe ſtella A, circulum exteriorem,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s5083" xml:space="preserve">ſtella B, circulum interiorem. </s>
            <s xml:id="echoid-s5084" xml:space="preserve">Quòd ſi cęlum quieſceret, ac ſtellæ per ſeſe
              <lb/>
            mouerentur, haberet maximum robur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5085" xml:space="preserve">uim argumentum, ut in eadem
              <lb/>
            figura cerni poteſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s5086" xml:space="preserve">Veruntamen hoc idem
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-143-01" xlink:href="fig-143-01a" number="43">
                <image file="143-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/143-01"/>
              </figure>
            argumentũ poterit melius proponi in hũc
              <lb/>
            modũ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5087" xml:space="preserve">Si cęlum eſſet planum, uel alterius
              <lb/>
            cuiuſcunq. </s>
            <s xml:id="echoid-s5088" xml:space="preserve">figuræ, quamuis quęlibet ſtella
              <lb/>
            circa terram propriũ deſcriberet circulũ,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s5089" xml:space="preserve">idcirco ſemper ęqualiter diſtaret a terra,
              <lb/>
            tamẽ non omnes ſtellæ fixæ diſtantia æqua
              <lb/>
            li ab ea recederent, ſed quædã propinquio
              <lb/>
            res, quædam uero remotiores apparerent;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5090" xml:space="preserve">quemadmodum in ſupra poſita figura ſtel-
              <lb/>
            la A, conſtituta in angulo cæli maiorẽ hẽt
              <lb/>
            diſtantiam, quàm ſtella B, non in angulo cę
              <lb/>
            li collocata; </s>
            <s xml:id="echoid-s5091" xml:space="preserve">quod tamen eſt cõtra experiẽ-
              <lb/>
            tiã. </s>
            <s xml:id="echoid-s5092" xml:space="preserve">Præterea, ſi omnes cæli eſſent figuræ la
              <lb/>
            teratæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5093" xml:space="preserve">non ſphęricæ, non poſſent inferiores cæli deferre planetas, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5094" xml:space="preserve">ſtellas
              <lb/>
            fixas ab occidente in orientem ex uno ſigno in aliud, niſi detur ſciſſio, penetra
              <lb/>
            tioq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s5095" xml:space="preserve">corporum cæleſtium; </s>
            <s xml:id="echoid-s5096" xml:space="preserve">Quod cum ſit abſurdum, concedendum erit, cęlum
              <lb/>
            eſſe ſphæricum. </s>
            <s xml:id="echoid-s5097" xml:space="preserve">Atque hæc ratio probat quoque, cælum non eſſe ouale, nec
              <lb/>
            lenticulare, &</s>
            <s xml:id="echoid-s5098" xml:space="preserve">c.</s>
            <s xml:id="echoid-s5099" xml:space="preserve">ut paulo ſupra etiam oſtendimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s5100" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5101" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Tametsi</emph>
            autem ſenſus noſter iudicat, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5102" xml:space="preserve">ita communiter dici ſolet a
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-143-01" xlink:href="note-143-01a" xml:space="preserve">Cœlum à
                <unsure/>
                <lb/>
              centro ter-
                <lb/>
              ræ, non au-
                <lb/>
              tem à quo
                <lb/>
              uis puncto
                <lb/>
              in ſuperfi-
                <lb/>
              cie terræ aſ
                <lb/>
              ſignato æ-
                <lb/>
              qualiter di
                <lb/>
              ſtat, ſi Geo-
                <lb/>
              metrice lo
                <lb/>
              quamur,
                <lb/>
              ſed ſo lum,
                <lb/>
              quoad ſen-
                <lb/>
              ſum.</note>
            philoſophis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5103" xml:space="preserve">Aſtronomis, cælum undiq. </s>
            <s xml:id="echoid-s5104" xml:space="preserve">æqualiter diſtare a nobis in ſuperfi-
              <lb/>
            cie terræ exiſtentibus; </s>
            <s xml:id="echoid-s5105" xml:space="preserve">ſi tamen diligentius rem introſpiciamus, deprehende-
              <lb/>
            mus ipſum duntaxat a centro terræ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5106" xml:space="preserve">non a quouis puncto in eius ſuperficie
              <lb/>
            aſſignato æqualiter recedere. </s>
            <s xml:id="echoid-s5107" xml:space="preserve">Pars enim orientalis, occidentalis, ſeptentriona-
              <lb/>
            lis, meridionalis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5108" xml:space="preserve">denique omnes partes prope Horizontem remotiores a no
              <lb/>
            bis ſunt, quàm pars ſupra uerticem noſtrum poſita, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5109" xml:space="preserve">multo magis remota
              <lb/>
            erit ea pars cæli, quæ vertici noſtro opponitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s5110" xml:space="preserve">Cauſa uero huius rei eſt, quia
              <lb/>
            inter nos & </s>
            <s xml:id="echoid-s5111" xml:space="preserve">uerticem capitis interijciuntur duntaxat duo elementa, aer uide
              <lb/>
            licet, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5112" xml:space="preserve">ignis: </s>
            <s xml:id="echoid-s5113" xml:space="preserve">at inter nos, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5114" xml:space="preserve">alias partes cæli iuxta Horizontem, præter hæc
              <lb/>
            duo elementa, eſt quoque intermedia ſemidiameter terræ: </s>
            <s xml:id="echoid-s5115" xml:space="preserve">atque inter nos & </s>
            <s xml:id="echoid-s5116" xml:space="preserve">
              <lb/>
            partem cæli uertici noſtro oppoſitam, præter eadem duo elementa, intercepta
              <lb/>
            eſt tota diameter terrę. </s>
            <s xml:id="echoid-s5117" xml:space="preserve">Si igitur Geometrice, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5118" xml:space="preserve">præciſe loqui uelimus, non
              <lb/>
            æqualiter poſſumus diſtare ab omnibus partibus cæli. </s>
            <s xml:id="echoid-s5119" xml:space="preserve">Veruntamen quoniam
              <lb/>
            ſemidiameter terræ inſenſibilis eſt quantitatis reſpectu diſtantiæ cœli a cẽtro
              <lb/>
            terræ, non poteſt ſenſibiliter magis diſtare a nobis cælum iuxta Horizontẽ,
              <lb/>
            quàm iuxta uerticem capitis. </s>
            <s xml:id="echoid-s5120" xml:space="preserve">Quemadmodum ſi quis rem aliquam uideret 20.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5121" xml:space="preserve">aut 30. </s>
            <s xml:id="echoid-s5122" xml:space="preserve">milliarijs diſtantem, ſi propius accederet 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s5123" xml:space="preserve">aut 8. </s>
            <s xml:id="echoid-s5124" xml:space="preserve">paſſibus eiuſdem ad-
              <lb/>
            huc quantitatis appareret ipſi eadem res, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5125" xml:space="preserve">non maior, neq; </s>
            <s xml:id="echoid-s5126" xml:space="preserve">minor, quantum
              <lb/>
            ad ſenſum, eo quòd tam pauci paſſus inſenſibilem fere habent proportionem
              <lb/>
            ad 30000. </s>
            <s xml:id="echoid-s5127" xml:space="preserve">paſſum, cum tamen proportio hæc maior ſit, quàm proportio ſemi-
              <lb/>
            diametri terræ ad diſtantiam fitmamenti, quæ ſecundum Alphraganum, ut </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>