144132Diſſertatio Quinta.
leant:
Sic vinum maximè purum &
defæcatum, homogeneum
quid eſt; ex pluribus tamen naturis inter ſe quidem ſpecie diſcre-
pantibus, ſed ad coniunctionem congregationemque aptis, coa-
luiſſe indicabit artiſicioſa diſſolutio exhibens Phlegma, Spiritum,
& Caput Mortuum. Heterogeneæ verò dicendæ Naturæ illæ ſunt,
quæ ita ſpecie differunt, vt cum cœteris, quibus conſunduntur,
copulari nequeant, & in naturam vnam coaleſcere, ſiue quia
prorſus extraneæ ſunt, ſiue quia non ſuppetit ſufficiens copia affi-
nium naturarum, quibuſcum vniantur: Sic vina aliqua ſunt in-
ſuauia, quia Tartaro non ſatis diluto abundant, quibus ſi, dum
fermenteſcebant, addita fuiſſet congruens aqua, ſuauitatem con-
ciliâſſet, tartari particulis atque Spiritibus congruo humore permi-
ſtis. Hæ autem naturæ extraneæ, factâ affinium naturarum copula-
tione, aut in fundo ſubſidunt, aut in ſuperſicie innatant, pro earum
grauitate aut leuitate.
quid eſt; ex pluribus tamen naturis inter ſe quidem ſpecie diſcre-
pantibus, ſed ad coniunctionem congregationemque aptis, coa-
luiſſe indicabit artiſicioſa diſſolutio exhibens Phlegma, Spiritum,
& Caput Mortuum. Heterogeneæ verò dicendæ Naturæ illæ ſunt,
quæ ita ſpecie differunt, vt cum cœteris, quibus conſunduntur,
copulari nequeant, & in naturam vnam coaleſcere, ſiue quia
prorſus extraneæ ſunt, ſiue quia non ſuppetit ſufficiens copia affi-
nium naturarum, quibuſcum vniantur: Sic vina aliqua ſunt in-
ſuauia, quia Tartaro non ſatis diluto abundant, quibus ſi, dum
fermenteſcebant, addita fuiſſet congruens aqua, ſuauitatem con-
ciliâſſet, tartari particulis atque Spiritibus congruo humore permi-
ſtis. Hæ autem naturæ extraneæ, factâ affinium naturarum copula-
tione, aut in fundo ſubſidunt, aut in ſuperſicie innatant, pro earum
grauitate aut leuitate.
Ex his itaque conſtat, quid in ſimilibus dicendum ſit;
omnia
quippe, quæ caloris efficacitati tribuuntur, ex hac igniculorum
agitatione pendent, prout validiore aut imbecilliore motu cien-
tur: eaque calidiora dicimus, quæ ſenſum tactûs vehementiùs ir-
ritant, blandus verò cenſetur calor, quando igniculi cum ſuaui-
tate affluentes & illabentes ſenſum leniter titillant: *Calidum enim*
*paſſio quædam ſenſûs eſt*, vt ait Ariſtoteles lib. 1. Meteor. ſumma 1.
cap. 4. poſt med.
quippe, quæ caloris efficacitati tribuuntur, ex hac igniculorum
agitatione pendent, prout validiore aut imbecilliore motu cien-
tur: eaque calidiora dicimus, quæ ſenſum tactûs vehementiùs ir-
ritant, blandus verò cenſetur calor, quando igniculi cum ſuaui-
tate affluentes & illabentes ſenſum leniter titillant: *Calidum enim*
*paſſio quædam ſenſûs eſt*, vt ait Ariſtoteles lib. 1. Meteor. ſumma 1.
cap. 4. poſt med.
Grad.
His autem conſequens videtur ea, quæ calorem extrin-
ſecus aſſumpſerunt, tunc dici intepeſcere, quando immiſſi igni-
culi aut ſenſim auolantes minuuntur, aut ſegniùs agitantur; at-
que adeò tunc demum frigida erunt, quando nullus erit igniculo-
rum motus, quemadmodum in ſilice obſeruamus, cuius in venis
igniculi latent, ſed quia agitari nequeunt, propterea frigidus
apparet. At ſi frigus caloris inopiam aut abſentiam dicamus, qua-
ſi nihil eſſet poſitiuum, vt vocant, ſed mera priuatio, non lycæa
tantummodo reclamabunt, ſed & ſenſus: quamuis enim ſatis in-
telligam, quando extima animalis membra hyberni frigoris vi
obriguere, ſpiritus calidos ita ſe ad intima viſcera recipere (extru-
ſa videlicet à partibus frigore conſtipatis) vt ſæpè plus æquo inca-
leſcat cerebrum, eiuſque temperatione vitiatà, rheumatiſmo la-
boremus, aut incendatur iecur; Membra tamen ipſa ex illapſo fri-
gore cruciari ſentimus. Illud autem, vi cuius extremæ
ſecus aſſumpſerunt, tunc dici intepeſcere, quando immiſſi igni-
culi aut ſenſim auolantes minuuntur, aut ſegniùs agitantur; at-
que adeò tunc demum frigida erunt, quando nullus erit igniculo-
rum motus, quemadmodum in ſilice obſeruamus, cuius in venis
igniculi latent, ſed quia agitari nequeunt, propterea frigidus
apparet. At ſi frigus caloris inopiam aut abſentiam dicamus, qua-
ſi nihil eſſet poſitiuum, vt vocant, ſed mera priuatio, non lycæa
tantummodo reclamabunt, ſed & ſenſus: quamuis enim ſatis in-
telligam, quando extima animalis membra hyberni frigoris vi
obriguere, ſpiritus calidos ita ſe ad intima viſcera recipere (extru-
ſa videlicet à partibus frigore conſtipatis) vt ſæpè plus æquo inca-
leſcat cerebrum, eiuſque temperatione vitiatà, rheumatiſmo la-
boremus, aut incendatur iecur; Membra tamen ipſa ex illapſo fri-
gore cruciari ſentimus. Illud autem, vi cuius extremæ
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib