e)/ti h(=| e)pire/pei e)pi\ to\ ba/ros,
tau/th| kinei= o( kinw=n. o(/tan me\n ga\r pro\s o)/rqh\n h( dia/metros
h)=| tou= ku/klou tw=| e)pipe/dw|, a(ptome/nou tou= ku/klou kata\ stigmh\n
tou= e)pipe/dou, i)/son to\ ba/ros e)p' a)mfo/tera dialamba/nei
h( dia/metros. o(/tan de\ kinh=tai eu)qu\s ple/on e)f' w(=|
kinei=tai, w(/sper r(e/pon e)nteu=qen, eu)kinhto/teron tw=| w)qou=nti ei)s
tou)/mprosqen: e)f' o(\ ga\r r(e/pei e(/kaston, eu)ki/nhto/n e)stin.
ei)/per kai\ to\ e)pi\ to\ e)nanti/on th=s r(oph=s duski/nhton.
tau/th| kinei= o( kinw=n. o(/tan me\n ga\r pro\s o)/rqh\n h( dia/metros
h)=| tou= ku/klou tw=| e)pipe/dw|, a(ptome/nou tou= ku/klou kata\ stigmh\n
tou= e)pipe/dou, i)/son to\ ba/ros e)p' a)mfo/tera dialamba/nei
h( dia/metros. o(/tan de\ kinh=tai eu)qu\s ple/on e)f' w(=|
kinei=tai, w(/sper r(e/pon e)nteu=qen, eu)kinhto/teron tw=| w)qou=nti ei)s
tou)/mprosqen: e)f' o(\ ga\r r(e/pei e(/kaston, eu)ki/nhto/n e)stin.
ei)/per kai\ to\ e)pi\ to\ e)nanti/on th=s r(oph=s duski/nhton.
Præterea quò pondus
vergit, eò motor impellit.
Quum igitur diameter cir
culi rectà inſiſtit plano, cir
culo in puncto planum at
tingente, æqualiter vtrim
que diameter pondus di
ſterminat. Quando verò
mouetur ſtatim plus ad id
mouetur, veluti eò repens
motu facilius impellente
in anteriorem partem. Eò
enim, quò vergit vnum
quodque, facilius moue
tur. Quandoquidem ſi in
contrarium: quam quò
vergat, moueatur, difficulter mouebitur.
vergit, eò motor impellit.
Quum igitur diameter cir
culi rectà inſiſtit plano, cir
culo in puncto planum at
tingente, æqualiter vtrim
que diameter pondus di
ſterminat. Quando verò
mouetur ſtatim plus ad id
mouetur, veluti eò repens
motu facilius impellente
in anteriorem partem. Eò
enim, quò vergit vnum
quodque, facilius moue
tur. Quandoquidem ſi in
contrarium: quam quò
vergat, moueatur, difficulter mouebitur.
COMMENTARIVS.
Præterea quò.] Tertia cauſa facilitatis eſt motus, quando mo
bile in omni poſitu ſuper plano dimidia ſui parte quoquouerſum
ad planum ipſum acclinat, vt fit in rotundo, quod ipſum tangit in
puncto, vt ante docuimus, ſicque quoquouerſum vergit. Hinc dico
ſphæricum ad latus moueri poſſe quacumque vi, quæ aërem impulſu
vel tractu diuidere poßit. Vnus enim aër circunſtans impedit, quo
minus voluatur. Non enim nixus aſcendendi ſurſum, cum ob graui
tatem eò non nitatur: neque rurſus deorſum deſcendendi, ob æqui
librium enim innixus pondus non adfert, quin potius dimidia ſui
parte quoquouerſum nutans nititur moueri, vt in circulo ad cen
trum: à contactu quoque, quia minimo, non impeditur. Relinqui
tur ergò tantum impediri à medio circunstante. Hoc à quacun
que vi vt oris flatu ſi diuidatur, ſphæricum in locum diuiſionis pro
mouebitur.
bile in omni poſitu ſuper plano dimidia ſui parte quoquouerſum
ad planum ipſum acclinat, vt fit in rotundo, quod ipſum tangit in
puncto, vt ante docuimus, ſicque quoquouerſum vergit. Hinc dico
ſphæricum ad latus moueri poſſe quacumque vi, quæ aërem impulſu
vel tractu diuidere poßit. Vnus enim aër circunſtans impedit, quo
minus voluatur. Non enim nixus aſcendendi ſurſum, cum ob graui
tatem eò non nitatur: neque rurſus deorſum deſcendendi, ob æqui
librium enim innixus pondus non adfert, quin potius dimidia ſui
parte quoquouerſum nutans nititur moueri, vt in circulo ad cen
trum: à contactu quoque, quia minimo, non impeditur. Relinqui
tur ergò tantum impediri à medio circunstante. Hoc à quacun
que vi vt oris flatu ſi diuidatur, ſphæricum in locum diuiſionis pro
mouebitur.
Rectà inſiſtit.] Diameter circuli rectà inſiſtere in plano di
citur cum ad omnes rectas lineas à quibus tangitur in ipſo plano
citur cum ad omnes rectas lineas à quibus tangitur in ipſo plano