Clavius, Christoph - In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Scan	Original
121	84
122	85
123	86
124	87
125	88
126	89
127	90
128	91
129	92
130	93
131	94
132	95
133	96
134	97
135	98
136	99
137	100
138	101
139	102
140	103
141	104
142	105
143	106
144	107
145	108
146	109
147	110
148	111
149	112
150	113

145108Comment. in I. Cap. Sphæræ finem huius cap. dicemus, continet terræ ſemidiametros fere 45225. Quare
Aſtronomi, ac philoſophi ſequentes iudicium uiſus merito aſſerunt, cælum ſe-
cundum omnes ſui partes æqualiter a nobis diſtare, quamuis ſecundum ratio-
nem, & ueritatem res non ita ſe habeat. Ex his manifeſtum eſt, unam, eandemq́.
ſtellam iuxta Horizontem tempore ſereno, ſecluſis omnibus uaporibus, & ex-
halationibus, in eadem nobis magnitudine apparere, in qua iuxta meridiem à
nobis cernitur; licet ibi magis à nobis diſtet, hic uero minus, quoniam uideli-
cet inter maiorem illam diſtantiam, & hanc minorem non eſt tanta differen-
tia, quæ ſub ſenſum cadere poſſit. Quod ſi quis obijciat, ſenſui primo aſpectu
11Cur cęlum
appareat lõ
gius diſtare
a nobis iux
ta Horizon
tem, quam
prope uerti
cem capitis apparere, remotius eſſe cœlum iuxta Horizontem, quam ſupra uerticem capi-
tis, quare falſum eſſe, hanc diuerſitatem eſſe inſenſibilem: Reſpondendum eſt,
uerum id quidem eſſe, ſed non ideo concludi, hanc diuerſitatem eſſe ſenſibi-
lem, ſiue notabilem. Decipitur enim ſenſus, vt demonſtrant Per ſpectiui, qui per
interiacentia corpora interuallum quoduis iudicare, atque metiri ſolet; at que
ita, quia inter nos, & cælum ſupra uerticem nullum uidet interiectum corpus,
at ex parte quacunque Horizontis totam molem terrenam conſpicit porre-
ctam, iudicat illam diſtantiam maiorem eſſe multo, cum re ipſa tamen inſenſi-
biliter maior ſit, ita ut per inſtrumenta æqualiter iudicetur diſtare cœl um a no
bis. Immo hanc ob cauſam iudicat quoque ſenſus, cælum iuxta Horizontem
contingere quodammodo ipſam terram, quia nimirum non percipit aliud cor
pus inter cœlum ac terram. Idem accidere cernimus in cacuminibus montium.
Videntur enim quandoque duo cacumina montium eſſe omnino coniuncta,
eo quòd non uidemus alia corpora interiecta, cum tamen longiſſimo interual
lo inter ſe diſtent.

Sed cum rei ueritas ita non ſit, huius apparentiæ cauſa eſt, quòd in tem
22Cur Sol &
ſtellæ maio
res appa-
reant iuxta
Horizontẽ,
quàm in
medio cęli. pore hyemali, uel pluuiali uapores quidam aſcendunt intra aſpectum no-
ſtrum, & Solem, uel aliam ſtellam; & cum illi uapores ſint corpus diapha-
num, diſgregant radios noſtros uiſuales, ita quod non comprehendunt rem in
ſua naturali, & uera quantitate, ſicut patet in denario proiecto in profundo
aquæ limpidæ, qui propter ſimilem diſgregationem radiorum apparet maio
ris, quàm ſuæ ueræ quantitatis.

COMMENTARIVS.

Dixerat in ratione Alphragani, Solem & Lunam, aut quamcunque
aliam ſtellam maiorem apparere iuxta Horizontem, quàm ſupra uerticem ca-
pitis: poſſet aliquis hinc inferre, cœlum non eſſe rotundum quandoquidem nõ
æqualiter à terra undique diſtat. Vbi enim ſtella maior apparet, ibi cælum pro
pinquius exiſtet; ubi uero minor, ibi remotius. Idcirco occurrit tacitæ huic
obiectioni, dicens, cauſam cur Sol uel Luna, aut alia ſtella maior appareat
in ortu & occaſu, quàm in medio cœli, ſeu uertice, non eſſe, quòd magis ibi,
quàm hic diſtet a nobis, ſaltem ſenſibiliter; ſed eſſe uapores à terra eleuatos,
qui interponuntur inter Solem, uel quodlibet aliud aſtrum, & uiſum noſtrum.
Vnde fit, ut uapores illi, cum ſint iuxta Horizontem ſpiſſiores, craſſioresq́ue,
uarient noſtros radios uiſuales, & propterea minime cernamus rem in ſua

Page concordance

Text layer

Text normalization

Search

Scan	Original
121	84
122	85
123	86
124	87
125	88
126	89
127	90
128	91
129	92
130	93
131	94
132	95
133	96
134	97
135	98
136	99
137	100
138	101
139	102
140	103
141	104
142	105
143	106
144	107
145	108
146	109
147	110
148	111
149	112
150	113

Scan	Original
121	84
122	85
123	86
124	87
125	88
126	89
127	90
128	91
129	92
130	93
131	94
132	95
133	96
134	97
135	98
136	99
137	100
138	101
139	102
140	103
141	104
142	105
143	106
144	107
145	108
146	109
147	110
148	111
149	112
150	113

Scan	Original
121	84
122	85
123	86
124	87
125	88
126	89
127	90
128	91
129	92
130	93
131	94
132	95
133	96
134	97
135	98
136	99
137	100
138	101
139	102
140	103
141	104
142	105
143	106
144	107
145	108
146	109
147	110
148	111
149	112
150	113