Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of contents

< >
[Item 1.]
[Item 1.1.]
[1.2.] M. VITR V VII POLLIONIS DE ARCHITE CTVRA LIBRIDECEM, CVM COMMENTARIIS DANIELIS BARBARI, ELECTI PATRIARCH AE AQVILEIENSIS: MVLTIS AEDIFICIORVM, HOROLOGIORVM, ET MACHINARVM DESCRIPTIONIBVS, & figuris, unà cumindicibus copioſis, auctis & illuſtratis.
[1.3.] VENETIIS, Apud Franciſcum Franciſcium Senenſem, & Ioan. Crugher Germanum. M. D. LXVII.
[1.4.] ILLVSTRISS. ET REVERENDISS. CARDINALI GRANVELLANO DOMINO D. ANTONIO PERRENOTO ARCHIEPISCOPO MECLINIENSI, DANIEL BARBARVS ELECTVS AQVILEIENSIS. S. P. D.
[1.5.] INDEX EORVM, QVAE IN TOTO OPERE continentur ſecundum capitulorum ordinem. CAPITA PRIMI LIBRI. Capita libri ſec undi.
[1.6.] Capita libri tertij.
[1.7.] Capita libri quarti.
[1.8.] Capita libri quinti
[1.9.] Capita libri ſexti.
[1.10.] Capita libri ſeptimi.
[1.11.] Capita libri octaui.
[1.12.] Capita libri noni.
[1.13.] Capita libri decimi.
[1.14.] FINIS.
[1.15.] INDEX TOTIVS OPERIS.
[1.16.] A
[1.17.] B.
[1.18.] C.
[1.19.] D.
[1.20.] E.
[1.21.] F.
[1.22.] G.
[1.23.] H.
[1.24.] I.
[1.25.] L.
[1.26.] M.
[1.27.] N.
[1.28.] O.
[1.29.] P.
< >
page |< < (114) of 412 > >|
146114LIBER ctant, ſed æque craſſas eſſe ſuperiori parte debere, atque inferiori. Obſeruatum enim eſt id pulcherrime aſpe-
ctuireſpondere.
Ad perpendiculum medij centri collocare, eſt perpendicularem columnæ mediæ ſupra diame-
ſtrimedium punctum cadere, ita ut ſi orbis ducatur, qui imi ſcapi circinationi reſpondeat, item &
alius, qui
wnmi ſcapi circinationem referat, punctus in quem cadit linea perpendicularis, æque diſtet a lineis illarum
circinationum, ſintq́;
illi circuli æque diſtantes, quod non erit in angularibus, quia parte interiori non con-
trahentur.
34[Figure 34]A. plinthus.
B. ſcotia inferior.
B. ſcotia ſuperior.
C. torus.
D. quadra apophygis.
o. centrum apophygis.
f. Signum ubi decuſſatio facienda.
2. ſupercilium.
3 aſtragali.
f c b a D C B B A 2
111022203330
Scapis columnarum ſtatutis, capitulorum ratio ſi puluinata erunt his ſymmetrijs, conforma-
buntur, uti quàm craſsus imus ſcapus fuerit, addita octaua decima parte, abacus habeat longitudinem
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39]3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39]&
latitudinem, craſsitudinem cum uolutis eius dimidiam. Recedendum autem eſt ab extremo abaco
in interiorem partem frontibus volutarum parte duodeuigeſima, &
eius dimidia; & ſecundum aba-
cum in quatuor partibus uolutarum ſecundum extremi abaci quadram lineæ demittendæ, quæ catheti
nuncupantur.
Tunc craſsitudo diuidenda eſt in partes nouem, & dimidiam; ex nouem partibus, & di-
midia una pars, &
dimidia abaci craſsitudini relinquatur, & ex reliquis octo uolutæ conſtituantur.
4440
Nunc ad capitula peruentum est. ea ſummis columnarum ſcapis imponuntur, ab eisq́; genus fabricæ uoca-
bulum ſumit.
ſunt enim Ionici generis quædam ab Ionibus inuenta; quædam Corinthij, de quibus dicemus
poſtea;
quædam Dorici, & quædam Tuſcanici, præter alia compoſiti generis, de quibus ſuo loco. Conueniunt
omnia Capitula quod parte ſuperiori abacum habent;
eſt enim abacus tanquam quadrata tabula, uelut oper-
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39] culum stipitibus columnarum impoſita;
vulgo dadum a forma,quanquam improprie uocant. Ionicum capi-
tulum puluinatum quoque nuncupatur, a tumoribus quibus illa forma turget, ueluti puluini:
Eius partes ſunt,
abacus, volutæ, cymatium, quadræ, tetrantes, catheti, oculus, oculi centrum, canales, balthei puluinorum,
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39] axes uolutarum, quorum nominum ratio ita declaratur.
De abaco, iam diximus, quod & operculum nomi-
natur.
Volutam noſtri cartoccium, & uolutam quoque dicunt, ſed cartoccium a forma licet in proprie, vt alia
multa.
Volutas autem Vitr. ſumptas ostendit a capillatura muliebri, ut habetur ſequenti libro, in qua cin-
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39]5550 cini, &
inuolucra capillorum cernuntur. Cymatium Græcum nomen undulam ſignificat, tumet enim tanquam
unda, &
puluinus uidetur. Sed in capitulo Dorico echinus dicitur, quia ea pars echinis caſtanearum ſculpta
cernebatur.
Vnde Vitr. libro quarto inquit, { & encarpis pro crinibus diſpoſitis frontes ornauerunt } circa
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39] cymatium voluta leniter inuoluitur, &
eius duritiei cedere uidetur, quod animaduertendum eſt in eius de-
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39] ſcriptione, nam cymatij terminos ſub ipſa uoluta nudos deſignauimus, deinde uoluta circundatos.
Quadras,
quartas omnium rerum uocamus.
& tetrantes etiam idem ſignificant, & totum etiam quadratum. Catheti
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39] ſunt lineæ ad perpendiculum demiſſæ.
Oculus uolutæ, centrumq́; oculi quid ſit ex ipſa deſcriptione iam notum
erit.
ita a ſimilitudine bæres dicuntur, quemadmodum canalis, & baltbei puluinorum, & axes uolutarum,
&
alia huiuſmodi. Inuolucrum enim illud rotundum, tanquam puluinus, a cuius latere baltbei, pro frontibus
oculus, a cuius centro ad aliam partem lineam imaginamur, quæ axis uolutæ nominatur;
ſed hoc loco tota ocu-
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39]6660

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index