Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[111] Orthographia meſolabij Architæ.
[112] Demonſtratio Eratoſtbenis. a g t cb f b d
[113] Instrumentum Eratoſthenis. m a x g n b c n i o l v q p b e f k d
[114] Vſ{us} demonſtratio Eratoſtbenis cum inſtrumento. a h n ek l i o d b 8 m c 4
[115] Inſtrumentum Platonis. f i n o m
[116] cubus. 8 8 64 8 8 8 8 512 8s e
[117] Demonstratio Archita. p l k b o i m b e d af
[118] Demonctration Platonis. d e b c g
[119] Demostratio ter tiæ proprietatis, & aſſumptionis Nicomedis.instrumentum Nicomedis. f h d g b s n m k a
[120] Duplicatio cubi. e a b c d f g
[121] Dimonctratio prrima proprie tatis. s n m l k
[122] Vſus inſtrume ti Nicomedis & eius demő ſtratio. l e b c g f a k h i
[123] h
[124] b d c e f g
[125] a b c e d
[126] Secunda proprietas lineæ flexæ.f n e b g i d m k c
[127] a. centrum mundi.b. oculus in ſuperficie terræc. ſydus.d. uertex.b c a. angulus diuerſitatis. c d 6 a
[128] a b deferens.c. deferentis centrum.d e. epicyclus.a. centrum epicycli.f. mundi centrum.a. iugum deferentis.b. antiiugum.d. iugum epicycli. d a e c s b
[129] a b g. concentricum.d. eius centrum.e z b. eccentricum.t. eius centrum.k z. epicyclus.b. eius centrum.d t. b z. œquales.t z. d b. œquales.motus { concentrici b d a. \\ epicycli k b z. \\ eccentrici z t e. \\ anguli œquales Sol utroque modo uidetur in z. per li-neam d z. e a t d b z b k
[130] a b g. eccentricum.d. eius centrum.e. centrum mundi.a d g. linea ingi.b. centrm Solis.e z. linea medij motus parallela li-neœ b d.c b. linea ueri motus.b e z. angulus œquatio. z b a d e
[131] a b g. concentricum. d. eius centrũ.t z. eccentricum.h. eius centrum.e z. epicyclus.g. eius centrum.d b. & g z. œquales.d z. parallelogrammum.motus {concentrici a d g. \\ epicycli e g z. \\ eccentrici t b z. uet t dg. \\ iugieccentric. a d t. anguli t b z. & e g z. œqua-les ſunt.angulus a d g. œqualis augulis. {adt. \\ adg. f n b a d o k
[132] b k epicyclus.b. centrum eius.h. uigum.n. Antijugum epicycli.k. punctũ primœ morœ.c. mundi centrum.o. punctũ ſecundæ morœ.h l k. arcus primœ mo rœ.k n o. arcus regreſſus-o b k. arcus directio-nis. L K A H B N O C
[133] Porfioni del cerchio che fannoſe s̃teſſe torno dlaTramòntanaTram ontanaSlmiſifudineTramonſangCarro che uoſge infomoalla Framonlana
[134] a b c d f
[135] A. ſectio parabole.B. vestigium. C. parabole.G. ſectio ellipſis.D. ſectio hyperbole.E. vestigium F. hyperbole. a f a f 1 f f f 1 2 1 1 2 3 2 2 3 4 3 3 4 5 4 4 5 6 C 5 5 6 F 7 A 6 6 8 7 8 7 7 D 8 9 8 8 9 10 11 10 10 11 11 11 11 b 12 g e d b e h d gf g b 6 7 3 1 2 4 6 8 10c g b E a 11 9 7 3 3 1 d 2 4 6 8 10 e ha f 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 a b c d 9 8 7 6 3 2 1 f b a H d g 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 ff 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 g
[136] m q 0 s k h c b s n L I p q s
[137] Il polo.cqiunot.orizonte c e b a f
[138] l n k mcridl. parte delverno E e h a s i 9 8 7 6 5della jtate 4 3 parte g h f x lacato manaco b r c linca del.piano t
[139] Analemmatis figura.MERIDIAN: S. M. MLSLACITREVM.M.MERIDIAN: .S.OMVERTICAV.M..S.. O. M.ORIZON:W. A.STAB:
[140] 11 ſ x d 11 p k 1 2 1 2 3 4 5f 6 r 11 10 9 8 7 n f m 12 11 10 9 8 7 6 5 1 02 3 4 1g c 1 2 1 2 3 4 5 6 e 11 10 9 8 7 q b o
< >
page |< < (114) of 412 > >|
146114LIBER ctant, ſed æque craſſas eſſe ſuperiori parte debere, atque inferiori. Obſeruatum enim eſt id pulcherrime aſpe-
ctuireſpondere.
Ad perpendiculum medij centri collocare, eſt perpendicularem columnæ mediæ ſupra diame-
ſtrimedium punctum cadere, ita ut ſi orbis ducatur, qui imi ſcapi circinationi reſpondeat, item &
alius, qui
wnmi ſcapi circinationem referat, punctus in quem cadit linea perpendicularis, æque diſtet a lineis illarum
circinationum, ſintq́;
illi circuli æque diſtantes, quod non erit in angularibus, quia parte interiori non con-
trahentur.
34[Figure 34]A. plinthus.
B. ſcotia inferior.
B. ſcotia ſuperior.
C. torus.
D. quadra apophygis.
o. centrum apophygis.
f. Signum ubi decuſſatio facienda.
2. ſupercilium.
3 aſtragali.
f c b a D C B B A 2
111022203330
Scapis columnarum ſtatutis, capitulorum ratio ſi puluinata erunt his ſymmetrijs, conforma-
buntur, uti quàm craſsus imus ſcapus fuerit, addita octaua decima parte, abacus habeat longitudinem
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39]3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39]&
latitudinem, craſsitudinem cum uolutis eius dimidiam. Recedendum autem eſt ab extremo abaco
in interiorem partem frontibus volutarum parte duodeuigeſima, &
eius dimidia; & ſecundum aba-
cum in quatuor partibus uolutarum ſecundum extremi abaci quadram lineæ demittendæ, quæ catheti
nuncupantur.
Tunc craſsitudo diuidenda eſt in partes nouem, & dimidiam; ex nouem partibus, & di-
midia una pars, &
dimidia abaci craſsitudini relinquatur, & ex reliquis octo uolutæ conſtituantur.
4440
Nunc ad capitula peruentum est. ea ſummis columnarum ſcapis imponuntur, ab eisq́; genus fabricæ uoca-
bulum ſumit.
ſunt enim Ionici generis quædam ab Ionibus inuenta; quædam Corinthij, de quibus dicemus
poſtea;
quædam Dorici, & quædam Tuſcanici, præter alia compoſiti generis, de quibus ſuo loco. Conueniunt
omnia Capitula quod parte ſuperiori abacum habent;
eſt enim abacus tanquam quadrata tabula, uelut oper-
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39] culum stipitibus columnarum impoſita;
vulgo dadum a forma,quanquam improprie uocant. Ionicum capi-
tulum puluinatum quoque nuncupatur, a tumoribus quibus illa forma turget, ueluti puluini:
Eius partes ſunt,
abacus, volutæ, cymatium, quadræ, tetrantes, catheti, oculus, oculi centrum, canales, balthei puluinorum,
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39] axes uolutarum, quorum nominum ratio ita declaratur.
De abaco, iam diximus, quod & operculum nomi-
natur.
Volutam noſtri cartoccium, & uolutam quoque dicunt, ſed cartoccium a forma licet in proprie, vt alia
multa.
Volutas autem Vitr. ſumptas ostendit a capillatura muliebri, ut habetur ſequenti libro, in qua cin-
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39]5550 cini, &
inuolucra capillorum cernuntur. Cymatium Græcum nomen undulam ſignificat, tumet enim tanquam
unda, &
puluinus uidetur. Sed in capitulo Dorico echinus dicitur, quia ea pars echinis caſtanearum ſculpta
cernebatur.
Vnde Vitr. libro quarto inquit, { & encarpis pro crinibus diſpoſitis frontes ornauerunt } circa
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39] cymatium voluta leniter inuoluitur, &
eius duritiei cedere uidetur, quod animaduertendum eſt in eius de-
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39] ſcriptione, nam cymatij terminos ſub ipſa uoluta nudos deſignauimus, deinde uoluta circundatos.
Quadras,
quartas omnium rerum uocamus.
& tetrantes etiam idem ſignificant, & totum etiam quadratum. Catheti
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39] ſunt lineæ ad perpendiculum demiſſæ.
Oculus uolutæ, centrumq́; oculi quid ſit ex ipſa deſcriptione iam notum
erit.
ita a ſimilitudine bæres dicuntur, quemadmodum canalis, & baltbei puluinorum, & axes uolutarum,
&
alia huiuſmodi. Inuolucrum enim illud rotundum, tanquam puluinus, a cuius latere baltbei, pro frontibus
oculus, a cuius centro ad aliam partem lineam imaginamur, quæ axis uolutæ nominatur;
ſed hoc loco tota ocu-
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39]6660

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index