Buonamici, Francesco, De motu libri X

Page concordance

< >
< >
page |< < of 1055 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <pb pagenum="126"/>
            <p type="main">
              <s>FRANCISCI </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>BONAMICI</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>PHILOSOPHI FLORENTINI,</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>IN PISANO GYMNASIO</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>PVBLICE PROFITENTIS.</s>
            </p>
            <p type="head">
              <s>DE MOTV
                <lb/>
              LIBER SECVNDVS.</s>
            </p>
            <p type="head">
              <s>DE MATERIA, ET EO QVOD EFFICIT MOTVM.</s>
            </p>
            <p type="head">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Diuiditur ens in actum, & poteſtatem, vt in motus definitione ſumitur. </s>
              <s>Cap. </s>
              <s>I
                <emph.end type="italics"/>
              .</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>HACTENVS illa conſtituta ſunt quibus ea pars phyſicæ metho­
                <lb/>
              di comprehenditur quæ continet modum ſciendi,
                <foreign lang="grc">τρόπον ἐπιστὴ­
                  <lb/>
                μνς</foreign>
              vocat Ariſtoteles. </s>
              <s>Nanque eius principia more mathematico
                <lb/>
              poſita ſunt; dictum quoque eſt quibus terminis definiatur, qua
                <lb/>
              via, quoúe ordine tractetur; expoſitum eſt item quid diſcriminis,
                <lb/>
              affinitatisúe habeat cum reliquis methodis: & veterum ſententiis
                <lb/>
              breuiter confutatis motus auxilio ſenſus acceptus, ad cuius natu­
                <lb/>
              ram hic omnia forent exploranda; & eius
                <expan abbr="rerumq́ue">rerumque</expan>
              naturalium
                <lb/>
              prima principia præmonſtrante Ariſtotele ſumpta materia nimi­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1002"/>
                <lb/>
              rum, forma & priuatio, quæ nos omnia, veluti fundamenta pro­
                <lb/>
              poſuimus quibus vniuerſa hæc de motu diſceptatio niteretur.
                <lb/>
              </s>
              <s>Quare conſequens eſt, vt mox ad euoluenda motus elementa conuertamur; huius verò inſtituti
                <lb/>
              ratio poſita erit in quatuor partibus. </s>
              <s>Nam primo loco motus ipſe per ſe ſpectabitur. </s>
              <s>Deinde ex­
                <lb/>
              plicabitur quemadmodum pendeat ex ſuis principiis materia primum & efficiente. </s>
              <s>ex his, vt
                <lb/>
              aptus ſit ex forma & fine. </s>
              <s>Mox ea quæ de motu generatim diſputata fuerant, in ſuas partes
                <expan abbr="ſpe-ciesq́">ſpe­
                  <lb/>
                ciesque</expan>
              . </s>
              <s>digerenda. </s>
              <s>In quo item præceptorem noſtrum conabimur imitari qui in ijs explanandis
                <lb/>
              quæ ſunt ad vnum, iubet etiam nos perſequi ſpecies nec tractationi communis acquieſcere, quæ
                <lb/>
              ſic exponentur,
                <emph type="sup"/>
              a
                <emph.end type="sup"/>
              vt ordini naturæ quantum licuit, conſultum fuiſſe videatur. </s>
              <s>Ab ipſius verò
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1003"/>
                <lb/>
              motus definitione exordium ducere conſtituimus. </s>
              <s>Nam, præterquam quòd motum eſſe certiſ­
                <lb/>
              ſimè conſtabit: cùm intellectum quoque fuerit, quid eſt illud de quo diſſerendum eſt; tùm op­
                <lb/>
              portunè poterunt expediri difficultates quibus natura motus,
                <expan abbr="eiusq́">eiusque</expan>
              . </s>
              <s>attributorum implicita eſt
                <lb/>
              quæ propemodum infinitæ ſunt: tùm etiam quia non ſine motu vis naturæ probè teneatur, eo
                <lb/>
              luculenter explicato natura ipſa prorſus patefiet, in qua item illa clariſsimè apparebunt quę na­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1004"/>
                <lb/>
              tura conſtant, quorum notitiam quærimus; hæc enim prima ſeſe nobis offerunt pellentia ſenſus,
                <lb/>
              & ſui cognitionis cupidinem nobis incutiunt quam adepta
                <expan abbr="cauſſarũ">cauſſarum</expan>
              cognitione paramus, cauſſæ
                <lb/>
              verò ſunt ipſa natura. </s>
              <s>Quòd igitur ea quæ naturam habent, non ſine cognitione naturæ conſe­
                <lb/>
              quimur; natura autem motu non perſpecto ignoratur: ab eius definitione principium tracta­
                <lb/>
              tionis noſtræ capietur. </s>
              <s>Ita verò definitur motus. </s>
              <s>Actus eius quod eſt poteſtate, quatenus pote­
                <lb/>
              ſtate, quę ſanè oratione, maiore qua fieri potuit, breuitate natura & eſſentia motus explanata eſt.
                <lb/>
              </s>
              <s>Sed hoc patebit melius, ſi particulæ quę poſitæ ſunt in ea definitione dilucidentur. </s>
              <s>Poſtulant ve­
                <lb/>
              rò antè alia generalem partitionem eorum quę ſunt; ea verò fit pluribus modis: etenim quando­
                <lb/>
              que diſtribuuntur in figuras dictionis, & decem prædicamenta; in vnum & multa,
                <expan abbr="aliaq́">aliaque</expan>
              . </s>
              <s>generis
                <lb/>
              eiuſdem; necnon in poteſtatem & actum; ea methodo (ni fallor) quod ſecatur in res, aut
                <expan abbr="accidẽ-tia">acciden­
                  <lb/>
                tia</expan>
              , vel modos: & in res quidem, vel ſecundum naturam, vel quo ad nos nobis notiores ſunt fi­
                <lb/>
              guræ dictionis. </s>
              <s>Illa entis diuiſio,
                <expan abbr="eaq́">eaque</expan>
              . </s>
              <s>prior quæ fit in res, quippe quòd accidens & modus acce­
                <lb/>
              dant rebus & ſint & re & cogitatione poſteriora: alicuius enim rei modus eſt; & accidens accidit
                <lb/>
              alicui, ſed & earum prima, quæ fit in actum, & poteſtatem; quando hæc ſunt generalia principia </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>