Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665

List of thumbnails

< >
121
121
122
122
123
123
124
124
125
125
126
126
127
127
128
128
129
129
130
130
< >
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.001611">
                <pb pagenum="142" xlink:href="025/01/146.jpg"/>
              quatuor, datur fiſtula ejuſdem longitudinis, cujus baſis quadrupla eſt
                <lb/>
              prioris, ſed eo tempore, quo per illam minorem fiſtulam tanta aquæ quan­
                <lb/>
              titas extudiant, major quadrupla per iſtam majorem effluit, vt patet ex di­
                <lb/>
              ctis; igitur vt legitimæ aquarum menſuræ eſſent, vel modus ſupra expoſi­
                <lb/>
              tus adhibendus eſſet, vel fiſtularum longitudines, vt Diametri eſſe deberent,
                <lb/>
              ſed his miſſis ad aeſtum redi. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001612">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001613"> Itaque ex dictarum fiſtularum analogia, explicabam ſupra,
                <lb/>
              cur per breviorem freti, vel anguſtiarum tractum, aqua vi preſſionis ve­
                <lb/>
              lociùs extrudatur, ad proinde rapidiore motu; illud tamen diſcriminis
                <lb/>
              intercedit, quòd in fiſtulis, creſcente baſi fiſtulæ, ponderis gravitantis
                <lb/>
              viros creſcant, vt pater ex dictis: at verò idem pondus gravitans, &
                <lb/>
              eadem vis preſſionis eſſe ſupponitur, in eodem tractu, quando ſcilicet
                <lb/>
              maxima preſſio eſt, reſpectu illius, ſive contractiores ſint anguſtiæ freti, ſive
                <lb/>
              laxiores; ſive longior illius tractus, ſive brevior ſit: Vnde duplici nomine,
                <lb/>
              quando brevior, eſt, rapidiùs extruditur; nimirum quia arctus eſt, & quia
                <lb/>
              brevis; ex vtro quo enim capite aquæ extrudendæ moles minuitur. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001614">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001615"> Sed quæſo te, cur alicubi longè breviore tempore æſtus aſ­
                <lb/>
              ſurgis, excurritque; alicubi verò plus temporis ponit? </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001616">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001617"> Ita eſt; nempe ad Guineam, non procul ab oſtio Nigri flumi­
                <lb/>
              nis 4. horis æſtus aſſurgit; item ad oram Cambaiæ, iuxta Indi fauces, dua­
                <lb/>
              bus horis æſtus ad 30. leucas excurrit, ad oſtia Garumnæ, ſeptem horis
                <lb/>
              aſſurgit, quinque refluit, vt ait Scaliger exerc. </s>
              <s id="s.001618">52. Sed accuratior Obſer­
                <lb/>
              vator, idemque nobiliſſimus Geometra D. Candala, expreſſis verbis teſta­
                <lb/>
              tur, Garumnam attolli ſex integris horis, deprimi verò ſex horis & 24.
                <lb/>
              minutis cui plus fidei habendum eſſe nemini dubium erit; vtpote qui ad
                <lb/>
              accuratiùs obſervanda acceſſus receſſuſque tempora, circa Garumnæ
                <lb/>
              oſtium, magnum horologium conſtrui curaverit, quod etiam minuta ſi­
                <lb/>
              gnabat, vt ipſemet teſtatur in libello à ſe in lucem edito Ann. </s>
              <s id="s.001619">1575. Quem
                <lb/>
              etiam citat Furnerius. </s>
              <s id="s.001620">Quod ad me attinet, exiſtimo, æqualia vtrimque eſſe
                <lb/>
              tempora; cùm enim æſtus initio & ſub finem parum creſcat, vt dicam pau­
                <lb/>
              lò poſt, id eſt, iuxta minimam ferè proportionem, facilè fieri potuit, vt
                <lb/>
              minimum coementum primis 16. minutis & 16. vltimis ſub ſenſum & ob­
                <lb/>
              ſervationem v enim non potuerit; ac proinde æquè diu acceſſus atque re­
                <lb/>
              ceſſus duraverit. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001621">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001622"> Metiri ergo æſtum debemus horis Lunaribus, diviſa ſcilicet
                <lb/>
              integra revolutione Lunæ, ſeu die Lunari in 24. partes, ſeu horas æqua­
                <lb/>
              les, ita vt quælibet hora Lunatis ſit major hora Æquinoctiali 2. minutis;
                <lb/>
              ac proinde ſenis ſemper horis Lunaribus æſtus reciproci fiunt per ſe, aut
                <lb/>
              certè ſenis horis Æquinoctialibus & 12. minutis; non verò ſex horis tem­
                <lb/>
              poralibus, inæqualibus ſcilicet, iuxta formam horologij antiqui, vt vocant;
                <lb/>
              & ita intelligendum eſſe Plinij locum
                <emph type="italics"/>
              lib.
                <emph.end type="italics"/>
              2.
                <emph type="italics"/>
              cap.
                <emph.end type="italics"/>
              97. perſpicuum eſt; Vnde
                <lb/>
              miror illorum errorem, qui volunt incipere æſtum vbi Luna ſupra Ho­
                <lb/>
              rizontem vno Signo elevata fuerit, & continuo creſcere donec Luna Me­
                <lb/>
              ridianum illius loci attigerit; decreſcere verò ab hoc puncto, donec Luna
                <lb/>
              æqualem poſt Meridiem arcum decurrit terminatum ſcilicet ad 30. gra-</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>