Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
Scan
Original
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
127
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1005
"/>
<
lb
/>
cuiuſque prædicamenti. </
s
>
<
s
>hanc nos in præſentia perſequemur. </
s
>
<
s
>Sed quemadmodum ea facien
<
lb
/>
da ſit, licet ab Ariſtotele indicetur, non facile eſt explicare propter varietatem ſcripturæ quæ
<
lb
/>
item teſte Simplicio perpetuò vexat tertium phyſ. </
s
>
<
s
>Videntur enim tres lectiones obſeruatæ ab an
<
lb
/>
tiquis interpretibus. </
s
>
<
s
>Prima quidem quæ ſic habet. </
s
>
<
s
>Eſt aliquid quod eſt actu ſolùm (eſt verò actu
<
lb
/>
quod eſt nunc id quod eſt, vt ego qui nunc ſcribo) alterum quod poteſtate. </
s
>
<
s
>hoc verò tale eſt:
<
lb
/>
quoniam etſi tum non eſt, erit fortè aliàs, vt quòd ego qui nunc ſum niger, aliquando ſim canus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Deinde repetito eo quod eſt, ſecundam eius diſtributionem fieri in ſubſtantiam, quantum, qua
<
lb
/>
le & reliqua; quæ certè, etſi rei naturæ conuenire prima facie videtur, tamen è verbis Græcis ex
<
lb
/>
primi non poteſt. </
s
>
<
s
>Siquidem vbi partes alicuius communis inter ſe confundantur
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
repetitio ſin
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1006
"/>
<
lb
/>
gularum oppoſitionum per quas illud commune ſecatur, à communi facienda eſt. </
s
>
<
s
>veluti quo
<
lb
/>
niam ex mortalibus quædam ratione vtuntur, nonnulla ſunt rationis expertia; atque ex ratione
<
lb
/>
vtentibus aliqua mortalia ſunt, & alia perpetuò viuunt: idcircò non licet ita diuidere animal aut
<
lb
/>
mortale eſt, aut immortale. </
s
>
<
s
>rurſus mortale aut ratione vtitur, aut caret. </
s
>
<
s
>Neque etiam ſic animal
<
lb
/>
ratione vtitur aut caret. </
s
>
<
s
>Deinde ratione vtens, aut eſt mortale, aut immortale: ſed bis animal re
<
lb
/>
petere oportet; & bis diuidere per vtranque oppoſitionem; & bis ab eodem capite ſingularum
<
lb
/>
oppoſitionum membra arceſſere hoc modo. </
s
>
<
s
>Animal aut ratione vtitur, aut caret. </
s
>
<
s
>Iterum idem
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1007
"/>
<
lb
/>
animal aut mortale eſt, aut immortale. </
s
>
<
s
>aliter generum diuerſorum & quorum vnum alteri genus
<
lb
/>
non eſt ſpecies & differentiæ forent eædem contra præcepta dialectica. </
s
>
<
s
>ſic in re noſtra factum eſ
<
lb
/>
ſet,
<
expan
abbr
="
ideoq́
">ideoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>cum rerum natura fortè congruenter; ſed tamen, vti dictum eſt, è verbis Græcis elici
<
lb
/>
non poteſt ea diſtributio. </
s
>
<
s
>Nanque apud interprætes Græcos, Alexandrum, Themiſtium, & Sim
<
lb
/>
plicium ſic ſcriptum comperimus. [Hoc eſt actu ſolum, illud poteſtate & actu] quibus verbis
<
lb
/>
diſtinguitur primo loco id quod actu ſolum eſt, ab eo quod ſimul eſt poteſtate & actu. </
s
>
<
s
>Deinceps
<
lb
/>
membri poſterioris partitio ſubſequitur in ſubſtantiam, quantum, quale, & reliqua genera com
<
lb
/>
muniſsima. </
s
>
<
s
>Apud Porphyrium verò ſic legitur. [Hoc eſt actu ſolùm, illud poteſtate] facta pri
<
lb
/>
mùm diuiſione bimembri, deinde [& actu] quo diuidatur id quod eſt actu in ſubſtantiam, quan
<
lb
/>
tum, quale, & quæ ſequuntur. </
s
>
<
s
>In quibuſdam verò codicibus parùm differenter al
<
gap
/>
ſecunda,
<
lb
/>
dimiſſa illa particula [& actu;] veruntamen, vt eiuſdem poſterior diuiſio facta ſit, cuius facta eſt
<
lb
/>
apud Porphyrium. </
s
>
<
s
>Cæterùm in primam illam lectionem inuehebatur Porphyrius; quia ſic di
<
lb
/>
uideretur ſolùm in decem cathegorias id quod eſt actu, aut compoſitum ex actu & poteſtate: &
<
lb
/>
tamen non negat Ariſtoteles id etiam quod eſt poteſtate pertinere ad decem prædicamenta.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
arrow.to.target
n
="
marg1008
"/>
<
lb
/>
Contra Porphyrium Simplicius, quia redundaret ea vox ſolùm. </
s
>
<
s
>quandò non modo id quod eſt
<
lb
/>
actu, diſiungitur ab eo quod eſt vtroque modo, verùm etiam id quod eſt poteſtate. </
s
>
<
s
>Necnon ad
<
lb
/>
uerſus illam tertiam lectionem facit imparilitas ſtructuræ. </
s
>
<
s
>Nam ſecunda diuiſio in decem præ
<
lb
/>
dicamenta præcipuè redundat in actum, mox in poteſtatem. </
s
>
<
s
>Poteſt quoque Simplicius oppu
<
lb
/>
gnari eo quòd illa quę actu ſolum exiſtunt, non ſunt actu propriè, ſed actus. </
s
>
<
s
>Neque
<
expan
abbr
="
quicquã
">quicquam</
expan
>
eſt,
<
lb
/>
quod ſit actu ſolùm beatis mentibus aut ad ſummum cęlo exceptis, de quibus agendum hoc
<
expan
abbr
="
tẽ-pore
">ten
<
lb
/>
pore</
expan
>
non videbatur: quoniam ſubſtantiæ ſeparatæ à materia nondum ex vi noſtræ ex vi noſtræ methodi no
<
lb
/>
tuerunt, vt pro compertis aſſumi debeant; aut non ſine præfatione loci, aut methodi in qua res
<
lb
/>
illa tractata ſit, accipi; & denique non citra hypotheſin, quemadmodum ſemel atque iterum de
<
lb
/>
eodem genere formarum & de actu & poteſtate factum eſt 1. Phyſ. Neque item cęlum. </
s
>
<
s
>Nanque
<
lb
/>
etſi datur ipſum eſſe ſubſtantiam actu. (nihil enim, opinor, abſurdi conſequitur; ſi in genere ſub
<
lb
/>
ſtantiæ corporeæ ſtatuatur actus) at poteſtatem habet ad locum. </
s
>
<
s
>Erit igitur cœlum ex his quæ
<
lb
/>
ſunt actu & poteſtate ſimul. </
s
>
<
s
>præterquam quòd dubium adhuc eſt in hac methodo, ſit'ne
<
expan
abbr
="
æternũ
">æternum</
expan
>
<
lb
/>
cęlum, an aliquando interiturum, & ex motu & repugnantia probandum. </
s
>
<
s
>Quamobrem inanis
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1009
"/>
<
lb
/>
demonſtratio foret remeans in ſeipſam; quæ ſanè, cùm perturbent & methodum & ſententias
<
lb
/>
Ariſtotelis, veterum viam libenter relinquimus, & aliam quæ multò planior futura ſit, ingredi
<
lb
/>
conſtituimus. </
s
>
<
s
>Nos igitur Alexandri lectione recepta longè alio pacto, quàm vulgò conſuerit, in
<
lb
/>
terprętanda exiſtimamus hæc verba. </
s
>
<
s
>Scire ergo licet ens & actum & poteſtatem pluribus modis
<
lb
/>
accipi: ob
<
expan
abbr
="
eamq́
">eamque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>cauſſam recipere varias partitiones. </
s
>
<
s
>Etenim accipitur ens communiſsimè & ita
<
lb
/>
complectitur eſſentiam & eſſe quod Græci dixere
<
foreign
lang
="
grc
">τὁ ὑπάρχεν</
foreign
>
, cuicuimodi illa fuerint, vel in
<
lb
/>
materia, vel à materia ſeparata, vel ſubſtantiæ, vel accidentia, omnibus enim hiſce analogicè con
<
lb
/>
ueniunt eſſe & eſſentia. </
s
>
<
s
>& ſic acceptum diſtribuitur in tot parteis, actum, poteſtatem & compoſi
<
lb
/>
tum ex actu & poteſtate; quæ ſanè omnia inter ſe ratione & eſſentia
<
expan
abbr
="
ſeparãtur
">ſeparantur</
expan
>
. </
s
>
<
s
>Nanque eſt actus
<
lb
/>
quidam ab omni poteſtate ſecretus, niſi poteſtatem ambiguè dixeris; cuiuſmodi Deus ipſe eſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Eſt & ex altera parte poteſtas ab omni actu diſiuncta, niſi actum quendam entitatiuum ipſi tri
<
lb
/>
buamus de quo poſteà diſſeretur. </
s
>
<
s
>ſed nos hîc accipimus eum qui conſequitur formam. </
s
>
<
s
>diſiun
<
lb
/>
cta verò ſic; non quia ſine omni actu ſimpliciter exiſtat: ſemper enim eſt cum altero è contrariis,
<
lb
/>
ſed ſecundum rationem propriam quæ mentis auxilio poteſt ab omni forma ſegregari; ſeu con
<
lb
/>
cipi, vt res quædam, quæ ſit natura prior, quàm forma. </
s
>
<
s
>Eſt & id quod eſt actu & poteſtate ſimul: </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>