Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006583
">
<
pb
pagenum
="
498
"
xlink:href
="
016/01/147.jpg
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg948
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006584
">
<
margin.target
id
="
marg947
"/>
Coria vt va
<
lb
/>
rium color
<
lb
/>
recipiant.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006585
">
<
margin.target
id
="
marg948
"/>
Naxus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006586
">Numerantur inter pulchra ligna Naxi
<
lb
/>
arboris, ex quo arcus fiunt: roſeus in illis
<
arrow.to.target
n
="
marg949
"/>
<
lb
/>
colos ac ſplendens. </
s
>
<
s
id
="
s.006587
">Sed Fraxini truncus om
<
lb
/>
nium eſt pulcherrimus: ſecatur in tenues
<
lb
/>
bracteas, fiunt ex eo tabulæ, ac menſæ pre
<
lb
/>
cioſi vſus: natiuum decorem, qui vndarum
<
lb
/>
varietate ſubtili conſtat, illito oleo è lini ſe
<
lb
/>
mine adeò augent, vt aureæ videantur. </
s
>
<
s
id
="
s.006588
">Com
<
lb
/>
bibunt ipſum intus ob calorem, & tenuita
<
lb
/>
tem illarum, ſubſtantiæque olei ſubtilita
<
lb
/>
tem: quod vt combiberint, ſplendor & colos
<
lb
/>
additur non deciduus, ſed æternus: omne
<
lb
/>
enim oleum ( vt dixi ) ſplendet, ſed hoc
<
lb
/>
maximè, vnde etiam ligna alia pulchriora
<
lb
/>
reddit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006589
">
<
margin.target
id
="
marg949
"/>
Fraxinus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006590
">Fraxinus è Germania eligitur, vt naxus
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg950
"/>
<
lb
/>
è Medera inſula Occidentis. </
s
>
<
s
id
="
s.006591
">Verùm, vt hæ
<
lb
/>
ligna pulcherrima edunt, ita arborum pul
<
lb
/>
cherrima platanus eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.006592
">Hæc aliquando re
<
lb
/>
gum regem Xerxem meruit amatorem. </
s
>
<
s
id
="
s.006593
">Pri
<
lb
/>
mùm enim admiratus eam eſt: deinde ada
<
lb
/>
mauit ita, vt in expeditione proficiſcens diem
<
lb
/>
vnam integram ſub illa conſumpſerit: inde
<
lb
/>
diſcedens, cuſtodes amaſiæ reliquit, & do
<
lb
/>
na: etenim armillas, torques, chlamy
<
lb
/>
des, cæteraque nobilitatis ornamenta,
<
lb
/>
in amoris ſui teſtimonium ramis illius ap
<
lb
/>
pendit.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg951
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006594
">
<
margin.target
id
="
marg950
"/>
Platanus
<
lb
/>
arborum
<
lb
/>
pulcherri
<
lb
/>
ma.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006595
">Xerxes rex
<
lb
/>
amauit pla
<
lb
/>
tanum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006596
">
<
margin.target
id
="
marg951
"/>
Plantarum
<
lb
/>
pulchritudo
<
lb
/>
quibus con
<
lb
/>
ſtet.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006597
">Quæres forſan, Vnde plantis tanta pul
<
lb
/>
chritudo? </
s
>
<
s
id
="
s.006598
">Hæc conſtat fronde denſa, ſem
<
lb
/>
perque virente, ramis patulis atque robu
<
lb
/>
ſtis, vmbra ſalubri, copioſaque trunco te
<
lb
/>
rete, craſſo ac firmo, profundis radicibus,
<
lb
/>
quas limpidus fons perpetuò irriget, læta
<
lb
/>
viriditatis ſpecies, concutienteſque aſſiduè
<
lb
/>
venti. </
s
>
<
s
id
="
s.006599
">Hæc inquam, potuerunt maximum
<
lb
/>
regem in ſui amorem trahere. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006600
">Ob quæ, loto arbori ſecundus pulchritu
<
lb
/>
dinis honos debetur. </
s
>
<
s
id
="
s.006601
">Non eſt hæc adeò in
<
lb
/>
Italia frequens: exoritur tamen & in illa,
<
arrow.to.target
n
="
marg952
"/>
<
lb
/>
omnium bonorum ſimul atque malorum
<
lb
/>
parente. </
s
>
<
s
id
="
s.006602
">Eſt lotos arbor procera, patula, am
<
lb
/>
pla, cortice leni cæruleo, fructu ceraſij
<
lb
/>
parui, dulci & odorato. </
s
>
<
s
id
="
s.006603
">Gratia tanta ar
<
lb
/>
bori, vt etiam ad nomen vſque peruenerit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006604
">Nam herba eſt eiuſdem nominis, de qua
<
lb
/>
fabulantur Poëtæ, eos qui ederint, tanta af
<
lb
/>
fici voluptate, vt è loco illo vbi abundet,
<
lb
/>
diſcedere nequeant. </
s
>
<
s
id
="
s.006605
">Sed non eſt hîc locus
<
lb
/>
fabulis, hiſtoria peragatur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006606
">
<
margin.target
id
="
marg952
"/>
Lotos arbor.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006607
">Diximus itaque, colores omnes plantas
<
lb
/>
excipere, non ita ſapores, nam ſalſo carere
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg953
"/>
<
lb
/>
videntur: reliquos habent, amarum, dulcem,
<
lb
/>
acrem, acidum. </
s
>
<
s
id
="
s.006608
">Amaræ, gentiana, aloës, ſan
<
lb
/>
tonicum abſynthij genus dulces, glycyrrhi
<
lb
/>
za, ſaccharum, polypodium: acres, ſiliqua
<
lb
/>
ſtrum, piper, naſturtium, allia, cepe: acidæ, vt
<
lb
/>
oxalis, oxyla pathum: inſipidæ, vt rapæ, mal
<
lb
/>
ue, betæ: at ſalſi ſaporis nullas eſſe Theo
<
lb
/>
phraſtus putat, quanquam muſcus ſalſus ſit,
<
lb
/>
ſed non admodum. </
s
>
<
s
id
="
s.006609
">Cauſam huius eſſe dicit,
<
lb
/>
quòd alimentum ipſum plantarum ne
<
lb
/>
quaquam ſalſum eſſe poſſit. </
s
>
<
s
id
="
s.006610
">At cùm plures
<
lb
/>
ſint terræ ſalſæ, nec quæ naſcuntur herbæ
<
lb
/>
in maris littore tamen ſalſæ ſint, exiſti
<
lb
/>
mandum non eſt, cauſam eſſe inopiam ſal
<
lb
/>
ſi alimenti. </
s
>
<
s
id
="
s.006611
">Ergo plures plantas ſalſas eſſe
<
lb
/>
dicimus, non tamen tot quot amaræ, vel
<
lb
/>
dulces: nec tam euidenter. </
s
>
<
s
id
="
s.006612
">Cùm verò ſal
<
lb
/>
ſus ſapor ſolus erodat, plantæ verò tardè
<
lb
/>
eiiciant excrementa, ob id vix fieri po
<
lb
/>
teſt, vt planta egregiè ſalſa ſit: humida enim
<
lb
/>
eſt, & ſalſum erodit humida, vt etiam
<
lb
/>
in animalibus videmus, quæ à ſolo humo
<
lb
/>
re ſaporem hunc præferente eroduntur &
<
lb
/>
exeduntur. </
s
>
<
s
id
="
s.006613
">Quædam verò plantæ cùm non
<
lb
/>
vehementer ſalſam ferant terram, vt ci
<
lb
/>
trangula, limunia, mala medica, ſi non
<
lb
/>
ſæpiùs aqua perfundantur, areſcunt ſta
<
lb
/>
tim, quoniam non miteſcens ſalſugo plan
<
lb
/>
tam illicò perimit. </
s
>
<
s
id
="
s.006614
">Accedit quòd cùm om
<
lb
/>
nes ſapores in tenui poſſint eſſe ſubſtan
<
lb
/>
tia, præter ſalſum, tenue alimentum ſo
<
lb
/>
lùm trahente planta, omnes ſapores
<
lb
/>
etiam trahere poterit, præter ſalſum. </
s
>
<
s
id
="
s.006615
">Sal
<
lb
/>
ſugo etiam imbecillima eſt ſaporum:
<
lb
/>
nam multa quantitas ſalis, vt aqua ſalſa
<
lb
/>
reddatur, eſt neceſſaria: cùm igitur & pa
<
lb
/>
rum nutriat quod ſalſum eſt, & diffici
<
lb
/>
lè trahatur, quia craſſum, & multum
<
lb
/>
offendat, & parum guſtum afficiat, ne
<
lb
/>
ceſſe eſt paucas plantas, ac quæ tales ſit,
<
lb
/>
tenuiter ſalſas videri. </
s
>
<
s
id
="
s.006616
">Nutrit tamen Indi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg954
"/>
<
lb
/>
cum mare ſalſam herbam, quam vocant
<
lb
/>
ſalgazum, quæ in eius ſuperficie perpe
<
lb
/>
tuò natat, adeoque copioſam, vt floren
<
lb
/>
tia prata referat: nam viridis partim eſt,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg955
"/>
<
lb
/>
partim crocea: alitur tamen non ſalſo, ſed
<
lb
/>
( vt dixi ) gingni humido, quod ſali con
<
lb
/>
iunctum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.006617
">Noſtrum quoque mare mol
<
lb
/>
liſſimum herbæ genus alit, algam voca
<
lb
/>
tum, quæ ſimili ratione relicta ſalſugi
<
lb
/>
ne, nutritur ex pingui, quare & vere
<
lb
/>
pullulat, & æſtate viret, & hyeme emo
<
lb
/>
ritur, ob id etiam quòd ex pingui alatur
<
lb
/>
ferendis vrceis accommodata, vnde in
<
lb
/>
illa ſepulta vaſa vitrea Veneti ad nos
<
lb
/>
tranſmittunt. </
s
>
<
s
id
="
s.006618
">Eſt & coralina, muſci ma
<
lb
/>
rini genus, egregiè ſalſa, ſed in exte
<
lb
/>
riore ſuperficie tantùm: vnde cùm manſa
<
lb
/>
fuerit, aſtringens ſolùm ſapor apparet in
<
lb
/>
fine. </
s
>
<
s
id
="
s.006619
">Herba eſt exili caule, minuto folio:
<
lb
/>
optima punicea, purpureáve ac ſplen
<
lb
/>
dens. </
s
>
<
s
id
="
s.006620
">Contra vermes maximo præſidio,
<
lb
/>
maximè cum lacte. </
s
>
<
s
id
="
s.006621
">Itaque ſalſus ſapor ei
<
lb
/>
inhæret, potiùs quàm inſitus eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.006622
">Sed
<
lb
/>
vnde origo plantarum in aquis? </
s
>
<
s
id
="
s.006623
">Inquit A
<
lb
/>
riſtoteles, & rectè, quòd quieſcente aqua,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg956
"/>
<
lb
/>
ſumma pars à calore aëris corrumpitur,
<
lb
/>
atque putreſcit, atque ſic vitam recipit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006624
">Sed quia contingit, aquam moueri, herba
<
lb
/>
ſine foliis, ac radice generatur. </
s
>
<
s
id
="
s.006625
">Indicio
<
lb
/>
eſt, ob quietem herbas generari, quòd in
<
lb
/>
fluminibus aqua perpetuò fluit, herba nul
<
lb
/>
la generatur. </
s
>
<
s
id
="
s.006626
">Quum igitur herbam vide
<
lb
/>
ris in aquis naſcentem, indicium ti
<
lb
/>
bi erit aquas illas quieſcere & putreſ
<
lb
/>
cere. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006627
">
<
margin.target
id
="
marg953
"/>
Omnia ſapo
<
lb
/>
rum genera
<
lb
/>
in plantis,
<
lb
/>
præter ſal
<
lb
/>
ſum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006628
">
<
margin.target
id
="
marg954
"/>
Salgazus
<
lb
/>
herba maris.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006629
">
<
margin.target
id
="
marg955
"/>
Alga maris
<
lb
/>
herba.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006630
">
<
margin.target
id
="
marg956
"/>
Origo plan
<
lb
/>
tarum in
<
lb
/>
aquis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006631
">Rurſus quia ſuperſtare aquis abſque fo
<
lb
/>
liis herba non poteſt, diximus autem ca
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg957
"/>
<
lb
/>
rere illam foliis, ipſa planta foliorum
<
lb
/>
conſitorum inſtar erit. </
s
>
<
s
id
="
s.006632
">Carere verò foliis,
<
lb
/>
indicio eſt herbas, quæ aquis inaſcun
<
lb
/>
tur: quoniam iunci fronde carent, quam
<
lb
/>
vis non aquæ: ſed aquarum alueis tum ri
<
lb
/>
pis inaſcantur: ob fluctus enim neceſſe eſ
<
lb
/>
ſet, vt frondes, foliave, ſi qua eſſent ex
<
lb
/>
ciderent. </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>