147110Comment. in I. Cap. Sphæræ
TERRAM, ET AQVAM ESSE ROTVNDAS.
Qvod etiam terraſit rotunda, patet ſic.
Signa &
ſtellæ non æ-
11Terram ro-
tundam eſ@
ſe ab ortu
in occaſum qualiter oriuntur, & occidunt omnibus hominibus ubique exi-
ſtentibus; Sed prius oriuntur & occiduntillis, qui ſunt uerſus
orientem, & quod citius, uel tardius oriuntur, & occidunt qui-
buſdam, cauſa eſt tumor terræ, quod bene patet per ea, quæ fiunt in ſublimi.
Vna enim & eadem eclipſis Lunę numero, quæ apparet nobis in prima hora
noctis, apparet orientalibus circa horam noctis tertiam. Vnde conſtat, quod
illis prius fuit nox, & Sol prius eis occidit, quàm nobis, cuius reicauſa eſt
tantum tumor terræ.
11Terram ro-
tundam eſ@
ſe ab ortu
in occaſum qualiter oriuntur, & occidunt omnibus hominibus ubique exi-
ſtentibus; Sed prius oriuntur & occiduntillis, qui ſunt uerſus
orientem, & quod citius, uel tardius oriuntur, & occidunt qui-
buſdam, cauſa eſt tumor terræ, quod bene patet per ea, quæ fiunt in ſublimi.
Vna enim & eadem eclipſis Lunę numero, quæ apparet nobis in prima hora
noctis, apparet orientalibus circa horam noctis tertiam. Vnde conſtat, quod
illis prius fuit nox, & Sol prius eis occidit, quàm nobis, cuius reicauſa eſt
tantum tumor terræ.
COMMENTARIVS.
Haec eſt tertia concluſio, Terram uidelicet, &
aquam rotundæ eſſe figu-
ræ; quam quoniam duas continet partes, primo loco priorem eius partem, nem
pe terram eſſe rotundam, hac vnica ratione cofirmat. Terra eſt rotunda ab
oriente in occidentem; item à ſeptentrione in auſtrum. Tota ergo terra rotun-
da exiſtit. Conſecutio manifeſta eſt ex ſuffi cienti partium enumeratione: Si
enim terra ab oriente in occidentem, ubicunque incipias, & quocunque per-
gas, eſt rotunda, itemq́ue à ſeptentrione in auſtrum, verſus quamcumq. etiam
tendas partem, nulla prorſus terræ particula relinquetur, quæ rotunditatis ſit
expers. Antecedens antem probat dupliciter, primum quidem, quoniam duas
habet partes, priorem, quòd nimirum terra ſit rotunda ab oriente in occiden-
tem, oſtendit hac ratione. Signa & ſtellę prius orientalibus oriuntur, prius
ad medium cæli perueniunt, priuſq́ue occidunt, quàm occidentalibus, vt eui-
denter patet in eclypſi Lunari, in qua, quoniam uniuerſalis eſt toti mundo (fit
44[Figure 44]
enim eclipſis Lunę propter
ingreſſum ipſius in vmbram
terræ, ut in 4. cap. explicabi-
mus) in eodem inſtanti tem-
poris Luna omnibus homi-
nibus, a quibus tunc uideri
poteſt, occultatur; & ta-
men, ſi nobis v. g. apparet in
prima hora noctis initiũ ecli
pſis, hæc eadem inchoaſſe ſci
tur ex libris hiſtoriarũ, ſiue
relatione aliorum, oriẽtalio
ribus populis circa tertiã v.
g. horã noctis. Ex quo clarũ
eſt, eos prius habuiſſe noctẽ,
& ex cõſequẽti Solem ijſdẽ
citius exortum fuiſſe, & occi
diſſe, duabus horis, quàm
ræ; quam quoniam duas continet partes, primo loco priorem eius partem, nem
pe terram eſſe rotundam, hac vnica ratione cofirmat. Terra eſt rotunda ab
oriente in occidentem; item à ſeptentrione in auſtrum. Tota ergo terra rotun-
da exiſtit. Conſecutio manifeſta eſt ex ſuffi cienti partium enumeratione: Si
enim terra ab oriente in occidentem, ubicunque incipias, & quocunque per-
gas, eſt rotunda, itemq́ue à ſeptentrione in auſtrum, verſus quamcumq. etiam
tendas partem, nulla prorſus terræ particula relinquetur, quæ rotunditatis ſit
expers. Antecedens antem probat dupliciter, primum quidem, quoniam duas
habet partes, priorem, quòd nimirum terra ſit rotunda ab oriente in occiden-
tem, oſtendit hac ratione. Signa & ſtellę prius orientalibus oriuntur, prius
ad medium cæli perueniunt, priuſq́ue occidunt, quàm occidentalibus, vt eui-
denter patet in eclypſi Lunari, in qua, quoniam uniuerſalis eſt toti mundo (fit
ingreſſum ipſius in vmbram
terræ, ut in 4. cap. explicabi-
mus) in eodem inſtanti tem-
poris Luna omnibus homi-
nibus, a quibus tunc uideri
poteſt, occultatur; & ta-
men, ſi nobis v. g. apparet in
prima hora noctis initiũ ecli
pſis, hæc eadem inchoaſſe ſci
tur ex libris hiſtoriarũ, ſiue
relatione aliorum, oriẽtalio
ribus populis circa tertiã v.
g. horã noctis. Ex quo clarũ
eſt, eos prius habuiſſe noctẽ,
& ex cõſequẽti Solem ijſdẽ
citius exortum fuiſſe, & occi
diſſe, duabus horis, quàm