Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
41 4
42 5
43 6
44 7
45 8
46 9
47 10
48
49 12
50 13
51 14
52 15
53 16
54 17
55 18
56 19
57 20
58 21
59 22
60 23
61 24
62 25
63 26
64 27
65 28
66 29
67 30
68 31
69 32
70 33
< >
page |< < (112) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div287" type="section" level="1" n="98">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5283" xml:space="preserve">
              <pb o="112" file="148" n="149" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
            mento temporis oriatur Sol, quo illi ciuitati, quæ minorem habet altitudinem
              <lb/>
            poli, licet ſit orientalior. </s>
            <s xml:id="echoid-s5284" xml:space="preserve">Quod quidem accidit propter obliquitatem Hori-
              <lb/>
            zontis: </s>
            <s xml:id="echoid-s5285" xml:space="preserve">Hinc etenim efficitur, ut Sole exiſtente in ſignis Borealibus, in princi-
              <lb/>
            pio v.</s>
            <s xml:id="echoid-s5286" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s5287" xml:space="preserve">Cancer, ciuitas ſeptentrionalior longiorẽ habeat d@ẽ, quàm ciuitas mi-
              <lb/>
            nus ſeptentrionalis. </s>
            <s xml:id="echoid-s5288" xml:space="preserve">Vnde etiamſi tardius Sol ad meridiem illius ciuitatis,
              <lb/>
            quàm huius perueniat, quia nimirum hęc orientalior ponitur: </s>
            <s xml:id="echoid-s5289" xml:space="preserve">tamen, quoniã
              <lb/>
            tempus ab ortu Solis uſque ad meridiem illius ciuitatis maius eſt, quàm hu-
              <lb/>
            ius: </s>
            <s xml:id="echoid-s5290" xml:space="preserve">fieri poteſt, vt eodem tempore vtriq. </s>
            <s xml:id="echoid-s5291" xml:space="preserve">ciuitati Sol oriatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s5292" xml:space="preserve">Exempli gratia.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5293" xml:space="preserve">Ponantur duæ ciuitates non eandem poli altitudinem habentes, quarum una
              <lb/>
            orientalior ſit, quàm altera, quindecim gradibus, ita ut orientaliori fiat meri-
              <lb/>
            dies una hora prius quàm alteri, orientalior autem habeat diem longiſſimum
              <lb/>
            horarum 14. </s>
            <s xml:id="echoid-s5294" xml:space="preserve">occidentalior autem horatum 16. </s>
            <s xml:id="echoid-s5295" xml:space="preserve">ita ut in illa ſeptem horæ ef-
              <lb/>
            fluant ab ortu Solis vſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s5296" xml:space="preserve">ad meridiem, in hac uero octo. </s>
            <s xml:id="echoid-s5297" xml:space="preserve">Hoc poſito, quis non
              <lb/>
            videt, eodem momento temporis Solem utriq. </s>
            <s xml:id="echoid-s5298" xml:space="preserve">ciuitati oriri? </s>
            <s xml:id="echoid-s5299" xml:space="preserve">Nam cum prio-
              <lb/>
            ri eſt meridies, tranſactę erunt ab ortu horæ 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s5300" xml:space="preserve">deeritq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s5301" xml:space="preserve">poſteriori ciuitati una
              <lb/>
            hora ad meridiem uſque. </s>
            <s xml:id="echoid-s5302" xml:space="preserve">Cum ergo hæc ab ortu uſq. </s>
            <s xml:id="echoid-s5303" xml:space="preserve">ad meridiẽ habeat horas
              <lb/>
            8. </s>
            <s xml:id="echoid-s5304" xml:space="preserve">neceſſe eſt, vt tunc, cum priori ciuitati fit meridies, horæ 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s5305" xml:space="preserve">etiam effluxerint
              <lb/>
            ab ortu. </s>
            <s xml:id="echoid-s5306" xml:space="preserve">Quare non citius illi, quàm huic ortus eſt Sol, quamuis illa orienta-
              <lb/>
            lior ſit, quam hæc. </s>
            <s xml:id="echoid-s5307" xml:space="preserve">Quòd ſi occidentalior & </s>
            <s xml:id="echoid-s5308" xml:space="preserve">ſeptentrionalior ciuitas habeat
              <lb/>
            diem longiſſimum horarum 17. </s>
            <s xml:id="echoid-s5309" xml:space="preserve">citius orietur Sol illi, quã ciuitati oriẽtaliori,
              <lb/>
            in qua longiſſimus dies horas continet 14. </s>
            <s xml:id="echoid-s5310" xml:space="preserve">vt patet. </s>
            <s xml:id="echoid-s5311" xml:space="preserve">E contrario ſi ſeptentriona
              <lb/>
            lior ciuitas ſit orientalior, fieri poterit, ut non citius illi, quàm occidentaliori,
              <lb/>
            atq. </s>
            <s xml:id="echoid-s5312" xml:space="preserve">auſtraliori ciuitati Sol occidat, ſed uel eodem tempore, uel tardius. </s>
            <s xml:id="echoid-s5313" xml:space="preserve">Immo
              <lb/>
            poſſunt eſſe duæ ciuitates, quar um neutra altera orientalior ſit, habentes inæ-
              <lb/>
            qualem altitudinem poli, quoniam uidelicet una magis ad ſeptentrionem ver
              <lb/>
            git, quàm altera, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5314" xml:space="preserve">tamen non eodem tempore utrique Sol oritur & </s>
            <s xml:id="echoid-s5315" xml:space="preserve">occidit; </s>
            <s xml:id="echoid-s5316" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quamuis in vtraque fiat meridies eodem tempore; </s>
            <s xml:id="echoid-s5317" xml:space="preserve">ſed multo citius ciuitati Bo
              <lb/>
            realiori orietur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5318" xml:space="preserve">tardius occidet, quàm minus Boreali: </s>
            <s xml:id="echoid-s5319" xml:space="preserve">propterea quòd illa
              <lb/>
            longiorem diem habet, quàm hæc. </s>
            <s xml:id="echoid-s5320" xml:space="preserve">Quòd ſi loquam
              <unsure/>
            ur de horis, quæ initium ſu
              <lb/>
            munt à meridie, verum erit dictum auctoris, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5321" xml:space="preserve">Aſtronomorum, de quibuſcun-
              <lb/>
            que ciuitatibus, quarum una orientalior eſt, quàm altera, quamuis non ſub eo
              <lb/>
            dem parallelo ſitæ ſint, ſed ſub diuerſis, diuerſasq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s5322" xml:space="preserve">habeant altitudines poli. </s>
            <s xml:id="echoid-s5323" xml:space="preserve">Sem
              <lb/>
            per enim ea ciuitas, quæ orientalior eſt v.</s>
            <s xml:id="echoid-s5324" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s5325" xml:space="preserve">triginta gradibus quàm altera, dua
              <lb/>
            bus horis citius meridiem habebit, quicquid ſit de anticipatione ortus, uel oc
              <lb/>
            caſus Solis. </s>
            <s xml:id="echoid-s5326" xml:space="preserve">Pari ratione duæ ciuitates, quarum neutra orientalior eſt altera,
              <lb/>
            quamuis ea, quæ borealior exiftit, longiorem habeat diem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5327" xml:space="preserve">idcirco citius il-
              <lb/>
            li Sol oriatur, tardiusq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s5328" xml:space="preserve">occidat, eodem tamen temporis puncto meridiem, ob
              <lb/>
            tinebunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s5329" xml:space="preserve">Vnde vtriq. </s>
            <s xml:id="echoid-s5330" xml:space="preserve">ciuitati eadem hora ante, uel poſt meridiem, initium ali
              <lb/>
            cuius eclypſis Lunę apparebit: </s>
            <s xml:id="echoid-s5331" xml:space="preserve">quod nequaquam contingere poteſt duabus ci-
              <lb/>
            uitatibus, quarum una orientalior eſt, ꝗ̃ altera, quoniam videlicet orientaliori
              <lb/>
            citius meridies efficitur, cũ eius Meridianus magis ad oriẽtales partes accedat.</s>
            <s xml:id="echoid-s5332" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s5333" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvod</emph>
            etiam terra habeat tumorem a ſeptentrione in auſtrum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5334" xml:space="preserve">
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-148-01" xlink:href="note-148-01a" xml:space="preserve">Terram eſ-
                <lb/>
              ſe rotundã
                <lb/>
              @ Sep tẽtrio
                <lb/>
              nein au-
                <lb/>
              ſt
                <unsure/>
              rum.</note>
            contra, ſic patet. </s>
            <s xml:id="echoid-s5335" xml:space="preserve">Hominibus exiſtentibus uerſus ſeptentrionem quædam
              <lb/>
            ſtellæ ſunt ſempiternæ apparitionis, ſcilicet quæ propinquè accedunt ad po
              <lb/>
            lum arcticum: </s>
            <s xml:id="echoid-s5336" xml:space="preserve">aliæ uero ſunt ſempiternæ occultationis, ſicut illæ, quę ſunt
              <lb/>
            propinquæ polo antarctico. </s>
            <s xml:id="echoid-s5337" xml:space="preserve">Si igitur aliquis procederet a ſeptentrione </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>