Alvarus, Thomas
,
Liber de triplici motu
,
1509
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 14
[out of range]
>
<
1 - 14
[out of range]
>
page
|<
<
of 290
>
>|
<
echo
version
="
1.0
">
<
text
xml:lang
="
la
">
<
div
xml:id
="
N10132
"
level
="
1
"
n
="
1
"
type
="
body
">
<
div
xml:id
="
N15C17
"
level
="
2
"
n
="
3
"
type
="
other
"
type-free
="
pars
">
<
div
xml:id
="
N1C8AF
"
level
="
3
"
n
="
2
"
type
="
other
"
type-free
="
tractatus
">
<
div
xml:id
="
N1DD6A
"
level
="
4
"
n
="
3
"
type
="
chapter
"
type-free
="
capitulum
">
<
p
xml:id
="
N1E7EE
">
<
s
xml:id
="
N1E811
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
chead
="
Secundi tractatus
"
file
="
0149
"
n
="
149
"/>
per mediam horam, et velocitate vt duo per horam
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N1E81C
"
xml:space
="
preserve
">Item ſi maior velocitas coextendatur tēpori mīori
<
lb
/>
et minor maiori. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E821
"
xml:space
="
preserve
">hoc coutingit tripliciter / quia aut
<
lb
/>
ꝓportio tempoꝝ excedit ꝓportionē velocitatū aut
<
lb
/>
ꝓportio velocitatū excedit ꝓportionē tempoꝝ aut
<
lb
/>
ꝓportiones tempoꝝ et velocitatū ſunt equales. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E82A
"
xml:space
="
preserve
">Exē-
<
lb
/>
plum primi / vt ſi aliquod mobile in hora moueatur
<
lb
/>
vt duo, et in quarta hore vt quatuor: tunc ꝓportio
<
lb
/>
tempoꝝ excedit proportionē velocitatū. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E833
"
xml:space
="
preserve
">Nam ipſa
<
lb
/>
tēpoꝝ proportio quadrupla eſt: velocitatū vero du
<
lb
/>
pla / vt patet aſpicienti. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E83A
"
xml:space
="
preserve
">Exemplū ſecundi / vt ſi mo-
<
lb
/>
bile moueatur vt vnū per horã, et in media vt .3. / tūc
<
lb
/>
proportio tempoꝝ eſt dupla, velocitatū o tripla:
<
lb
/>
exuperat igitur velocitatū proportio tempoꝝ pro-
<
lb
/>
portionē. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E845
"
xml:space
="
preserve
">Exemplū tertii / vt ſi aliquod mobile mo-
<
lb
/>
ueatur in hora vt vnū, et aliud in media vt duo: con
<
lb
/>
ſtat ꝓportionē tempoꝝ ꝓportioni velocitatū equa
<
lb
/>
ri: vtra em̄ dupla eſt: et velocitatū, et tempoꝝ. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E84E
"
xml:space
="
preserve
">Hac
<
lb
/>
longa diuiſione velocitatū exacta: ipſa velocita
<
lb
/>
te fruſtrat ī conciſa: opere preciū eſt cuilibet huiꝰ di-
<
lb
/>
uiſionis fruſto et membro peculiarē propoſitioneꝫ
<
lb
/>
aſſcriberet. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E859
"
xml:space
="
preserve
">Sit igitur.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N1E85C
">
<
s
xml:id
="
N1E85D
"
xml:space
="
preserve
">Capitalis propoſitio. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E860
"
xml:space
="
preserve
">Si velocitates
<
lb
/>
ſint equales equalibus coextenſe temporibus: mo-
<
lb
/>
bilia in eiſdem mota equalia ſpacia in eiſdē tēpo-
<
lb
/>
ribus abſoluūt (ceteris aliis deductis) vt puta ra-
<
lb
/>
refactione condenſatione ſpacii et prepoſtera mo-
<
lb
/>
tione / vt concluſiones ſexto phiſicoꝝ oſtendunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E86D
"
xml:space
="
preserve
">Si
<
lb
/>
vero velocitates equales per īequalia labantur tē
<
lb
/>
pora: tunc in ea ꝓportione mobile in maiori tēpo-
<
lb
/>
re maius ſpaciū pertranſit quam in minori: in qua
<
lb
/>
ipſū maius tēpus ſe habet ad minus. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E878
"
xml:space
="
preserve
">Prima pars
<
lb
/>
huiꝰ ꝓpoſitionis patet ex ſe: et ſecunda ꝓbatur: ſup
<
lb
/>
poſito / quando aliquid mobile mouetur vnifor-
<
lb
/>
miter per aliquod tēpus in quacū ꝓportione ſe
<
lb
/>
habent partes tēporis ad totū: in ea ꝓportione ſe
<
lb
/>
habent ſpacia pertranſita in illis temporibus ad
<
lb
/>
ad ſpaciū pertranſitū in toto tēpore: quo ſuppoſi-
<
lb
/>
to arguitur ſic mobile quod mouetur in maiori tē-
<
lb
/>
pore et mobile motū in minori tēpore mouētur vni-
<
lb
/>
formiter et eque velociter. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E88D
"
xml:space
="
preserve
">ergo in eq̈libꝰ tēporibus
<
lb
/>
equalia ſpacia ꝑtranſeunt / vt patet ex priori parte:
<
lb
/>
ergo quantū ſpaciū mobile motū in minori tēpore
<
lb
/>
ꝑtranſit in totali ſuo tēpore: tantū adequate per-
<
lb
/>
trãſit mobile motū in maiori tēpore in tēpore ſibi
<
lb
/>
equali: ergo qualis eſt ꝓportio illius tēporis ma-
<
lb
/>
ioris ad tēpus minus talis eſt ꝓportio ſpacii ꝑtrã
<
lb
/>
ſiti in tēpore maiori ad ſpaciū ꝑtranſitū in tēpore
<
lb
/>
minori / quod fuit ꝓbandū: et cõſequentia patet ex
<
lb
/>
ſuppoſito hoc adiecto / qualis eſt ꝓportio totius
<
lb
/>
tēporis ad illam ſuã partem equalē tēpori minori
<
lb
/>
talis eſt proportio ipſius maioris temporis ad il-
<
lb
/>
lud minus tempus / vt patet de ſe.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N1E8A8
">
<
s
xml:id
="
N1E8A9
"
xml:space
="
preserve
">Secūda ꝓpoſitio. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E8AC
"
xml:space
="
preserve
">Quãdo inequales
<
lb
/>
velocitates equalibus tēporibus coextendūtur: tūc
<
lb
/>
mobile quod maiore velocitate mouetur in ea pro
<
lb
/>
portione maius ſpaciū ꝑtranſit ꝙ̄ alterum / mobile
<
lb
/>
in qua ſe habet velocitas maior ad minorē. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E8B7
"
xml:space
="
preserve
">Pro-
<
lb
/>
batur hec ꝓpoſitio (̄uis facilis ſit) / quia ſi mobile
<
lb
/>
motū velocitate maiori in tēpore a. moueretur ade
<
lb
/>
quate equali velocitate ſicut mouetur aliud mobile
<
lb
/>
motū velocitate minori in eodē a. tempore / tūc illa
<
lb
/>
duo mobilia equalia ſpacia ꝑtranſirent in a. tēpo
<
lb
/>
re / vt ptꝫ ex priori parte p̄cedentis ꝓpoſitionis: ſed
<
lb
/>
modo illud mobile mouetur in aliqua proportione
<
lb
/>
puta in f. velocius quã tunc: ergo in f. proportione
<
lb
/>
maius ſpaciū pertranſit quã tunc: et per conſequēs
<
lb
/>
maius ſpaciū ꝑtranſit in eodem tēpori in f. ꝓpor-
<
cb
chead
="
Capitulū tertiū.
"/>
tione quã alterū mobile motum in eodem tempore
<
lb
/>
velocitate in f. proportione minori.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N1E8D3
">
<
s
xml:id
="
N1E8D4
"
xml:space
="
preserve
">Tertia ꝓpoſitio. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E8D7
"
xml:space
="
preserve
">Si inequales velo-
<
lb
/>
citates in equalibus tēporibus coextendunt̄̄, et ma
<
lb
/>
ior velocitas maiori tempori coextendatur: et mīor
<
lb
/>
minori: tunc mobile quod mouetur in maiori tem-
<
lb
/>
pore maius ſpaciū ꝑtranſit in ꝓportione cõpoſita
<
lb
/>
temporis maioris ad tempus minus: et velocitatis
<
lb
/>
maioris ad velocitatē minorē. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E8E6
"
xml:space
="
preserve
">Exemplū / vt ſi mobi
<
lb
/>
le a. moueatur per horã vt quatuor, et b. per mediã
<
lb
/>
horã, vt .2. / tunc dico / a ꝑtranſit maius ſpacium
<
lb
/>
quã b. in ꝓportione cõpoſita ex ꝓportione hore ad
<
lb
/>
mediã horam: et velocitatis vt .4. ad velocitatem vt
<
lb
/>
duo. / et cū vtra illaꝝ ꝓportionū ſit dupla: conſe-
<
lb
/>
quens eſt / cõpoſita ex eis ſit quadrupla / vt patet
<
lb
/>
ex ſecunda parte: et per conſequens in quadruplo
<
lb
/>
maius ſpaciū ꝑtranſit a. in hora quam b. in media
<
lb
/>
hora. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E8FB
"
xml:space
="
preserve
">Probatur hec concluſio / quia ſi a. et b. moue-
<
lb
/>
rentur equaliter in illis duobus temporibus ine-
<
lb
/>
qualibus: tunc a. ꝑtranſit maius ſpaciū quam b. in
<
lb
/>
illa ꝓportione in qua ſe habent tēpora / vt patet ex
<
lb
/>
ſecunda parte prime ꝓpoſitionis: et modo a. in ali-
<
lb
/>
qua proportione que ſit f. maiori velocitate mouet̄̄
<
lb
/>
quã tunc: ergo in f. proportione maius ſpaciū per-
<
lb
/>
tranſit quã tunc. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E90C
"
xml:space
="
preserve
">Patet conſequētia / quia quanto
<
lb
/>
in eodem tempore velocitas eſt maior: tanto in eo-
<
lb
/>
dem tempore per eandeꝫ maius ſpaciū ꝑtranſitur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N1E914
"
xml:space
="
preserve
">Ergo proportio ſpacii ꝑtranſiti a mobili quod ve-
<
lb
/>
lociꝰ mouetur ad ſpaciū ꝑtranſitū a mobili / quod
<
lb
/>
tardius mouetur componitur adequate ex propor
<
lb
/>
tione tēporū: et ex proportione velocitatū que eſt f. /
<
lb
/>
quod fuit probandū. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E91F
"
xml:space
="
preserve
">Patet / quia inter terminos il
<
lb
/>
lius proportionis reperiūtur iſti termini puta ſpa
<
lb
/>
ciū ꝑtranſitum ab illa velocitate maiori in maiori
<
lb
/>
tempore et ſpaciū pertranſitū in eodem maiori tē-
<
lb
/>
pore a velocitate equali velocitate minoris tempo
<
lb
/>
ris: et ſpacium ꝑtranſitum a velocitate minoris tē-
<
lb
/>
poris in minori tempore: ſed primi termini ad ſe-
<
lb
/>
cundū eſt proportio f. que eſt proportio velocitatū
<
lb
/>
et ſecundi ad tertiū eſt proportio tempoꝝ: et totalis
<
lb
/>
illa ꝓportio q̄ cõponit̄̄ ex illis duabꝰ eſt proportio
<
lb
/>
ſpacii ad ſpaciū: g̊ ꝓportio ſpacii ꝑtrãſiti a mobi
<
lb
/>
li velociori ad ſpaciū ꝑtrãſitū a mobili tardiori cõ-
<
lb
/>
ponitur ex ꝓportiꝰe velocitatis ad velocitatē: et tꝑs
<
lb
/>
ad tēpus / quod fuit probandū: et ſic ptꝫ propoſitio
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0149-01a
"
xlink:label
="
note-0149-01
"
xml:id
="
N1E95D
"
xml:space
="
preserve
">Correĺ.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N1E943
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ex hac propoſitione ſequitur primo / ſi a. mo-
<
lb
/>
ueatur per vnã horã velocitate vt .6. et b. ꝑ mediam
<
lb
/>
horã velocitate vt .4. / ſpaciū ꝑtranſitū ab a. erit
<
lb
/>
triplū ad ſpaciū ꝑtranſitū a.b. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E94C
"
xml:space
="
preserve
">Ptꝫ / qm̄ ex propor
<
lb
/>
tione tēporis ad tēpus, et velocitatis ad velocitatē
<
lb
/>
quaꝝ prima eſt dupla: et ſecūda ſexq̇altera cõponit̄̄
<
lb
/>
tripla proportio / vt ptꝫ in his terminis .6. ad .4. et
<
lb
/>
4. ad .2. et in illa proportione a. mouet̄̄ velociꝰ b. / vt
<
lb
/>
ptꝫ ex precedenti propoſitione: igitur propoſitum.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N1E963
">
<
s
xml:id
="
N1E964
"
xml:space
="
preserve
">Sequit̄̄ ſcḋo / ſi a. mobile moueat̄̄ ꝑ
<
lb
/>
horã velocitate vt .6. et b. ꝑ duas tertias hore velo-
<
lb
/>
citate vt .4. / in minori proportione maiꝰ ſpacium
<
lb
/>
ꝑtrãſit a. ꝙ̄ b. ꝙ̄ in priori caſu. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E96D
"
xml:space
="
preserve
">Ptꝫ / q2 tūc ſpaciū ꝑ-
<
lb
/>
trãſitū ab a. erit duplū ſexquiq̈rtū ad ſpaciū ꝑtrã-
<
lb
/>
ſitū a.b. et in priori caſu erat triplū: g̊ in minori pro
<
lb
/>
portione maiꝰ ſpaciū ꝑtraſit a. quã b. in iſto caſu ̄
<
lb
/>
in priori. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E978
"
xml:space
="
preserve
">Ptꝫ ↄ̨ña / q2 tripla eſt maior ꝙ̄ dupla ſex-
<
lb
/>
quiquarta proportio. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1E97D
"
xml:space
="
preserve
">Probo tamen maiorē / quia
<
lb
/>
proportio tēporis ad tēpus eſt ſexq̇altera: et ſimili
<
lb
/>
ter velocitatis ad velocitatē: ergo ſpaciū ꝑtrãſitū
<
lb
/>
ab a. eſt maiꝰ ſpacio ꝑtrãſito a b. in proportione cõ
<
lb
/>
poſita ex duabꝰ ſexq̇alteris, q̄ eſt dupla ſexquiq̈rta /
<
lb
/>
vt patet in his terminis: 9.6.4. auxiliantibus his </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>