Blancanus, Josephus, Sphaera mvndi, sev cosmographia demonstratiua , ac facile methodo tradita : in qua totius Mundi fabrica, vna cum nouis, Tychonis, Kepleri, Galilaei, aliorumq' ; Astronomorum adinuentis continentur ; Accessere I. Breuis introductio ad geographiam. II. Apparatus ad mathematicarum studium. III. Echometria, idest Geometrica tractatio de Echo. IV. Nouum instrumentum ad Horologia

Table of figures

< >
[Figure 147]
< >
page |< < (122) of 300 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div245" type="section" level="1" n="162">
          <pb o="122" file="0144" n="149" rhead="De Mundi Fabrica,"/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div246" type="section" level="1" n="163">
          <head xml:id="echoid-head175" style="it" xml:space="preserve">Aliud mirabile de luce Solis.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s11844" xml:space="preserve">NOn ſolum autem Solis lumen iſtud in ſe ipſo efficit, ſed rebus etiam ab ſe aliquo modo illuminatis ean-
              <lb/>
            dem virtutem communicat: </s>
            <s xml:id="echoid-s11845" xml:space="preserve">quod hac pulcherrima experientia patebit. </s>
            <s xml:id="echoid-s11846" xml:space="preserve">in ali
              <unsure/>
            quo igitur conclaui, por-
              <lb/>
            tis ac feneſtris omnino obſeratis, per ſolum paruum foramen luci pateat aditus: </s>
            <s xml:id="echoid-s11847" xml:space="preserve">tunc formæ externarum re-
              <lb/>
            rum, quas Solis ſplendor foris illuſtrat, in obſcurum conclaue per anguſtum illud foramen, vna cum lumine
              <lb/>
            ſubeunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s11848" xml:space="preserve">obiectaq; </s>
            <s xml:id="echoid-s11849" xml:space="preserve">charta, in ea velut proprijs lineamentis expreſſæ conſpiciuntur, ſubobſcurius tamen quam
              <lb/>
            resipſæ ſint propter luminis trãslapſi imbecillitatem: </s>
            <s xml:id="echoid-s11850" xml:space="preserve">atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s11851" xml:space="preserve">inuerſo ſitu; </s>
            <s xml:id="echoid-s11852" xml:space="preserve">cuius cauſa eſt radiorum ab ipſorum
              <lb/>
            lumine procedentium, in foramine illo mutua decuſſatio, ex qua formæ radijs illis delatæ, poſt foramen fitũ
              <lb/>
            commutant, atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s11853" xml:space="preserve">inuertunt, verum iſta exactius explicare opticorum eſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s11854" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div247" type="section" level="1" n="164">
          <head xml:id="echoid-head176" style="it" xml:space="preserve">De Eclypſi Solis. Cap. XIX.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s11855" xml:space="preserve">VLtimo loco videndum eſt, quanam ratione Sol ipſe omnis parens luminis, aliquando lumine priuetur,
              <lb/>
            terrificamq; </s>
            <s xml:id="echoid-s11856" xml:space="preserve">eclypſim patiatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s11857" xml:space="preserve">Verum iſthæc ſolaris eclypſis, nequaquam Solis, ſed noſtra priuatio di-
              <lb/>
            cẽda eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s11858" xml:space="preserve">nos enim ipſi ſumus, qui dum putamus Solem defectu luminis laborare, ipſius luminis ob ſuppoſitam
              <lb/>
            illi Lunam damno afficimur. </s>
            <s xml:id="echoid-s11859" xml:space="preserve">Dico igitur ſolarem obſcurationem effici ob Lunæ inter nos, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11860" xml:space="preserve">Solem, inter-
              <lb/>
            poſitionem, quod qua ratione contingat vt intelligamus, meminiſſe debemus lunarẽ viam, ſeu circuitum, di-
              <lb/>
            uaricari ab eclyptica, ſeu via ſolari, ac propterea ſe mutuo ſecare in duobus oppoſitis punctis. </s>
            <s xml:id="echoid-s11861" xml:space="preserve">quorũ alterum
              <lb/>
            dicitur nodus euehens, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11862" xml:space="preserve">boreus; </s>
            <s xml:id="echoid-s11863" xml:space="preserve">alter vero nodus deuehens, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11864" xml:space="preserve">auſtrinus. </s>
            <s xml:id="echoid-s11865" xml:space="preserve">ſumma autem harum viarum di-
              <lb/>
            uaricatio ad gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s11866" xml:space="preserve">5. </s>
            <s xml:id="echoid-s11867" xml:space="preserve">aſcendit, tam in boream, quam in auſtrum. </s>
            <s xml:id="echoid-s11868" xml:space="preserve">quæ duo loca dicuntur limites, ille boreus, hic
              <lb/>
            auſtrinus, vt alias explicauimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s11869" xml:space="preserve">Cum igitur in nouilunijs accidit Lunam propè alterum nodorum, aut in
              <lb/>
            ipſo nodo, ita ſoli coniungi, vt vel corporis lunaris pars, vel totum, inter nos, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11870" xml:space="preserve">Solem interponatur, ſequi-
              <lb/>
            tur neceſſario, vt Luna lumen Solis a nobis ſurſum auertat, vmbraq; </s>
            <s xml:id="echoid-s11871" xml:space="preserve">ſua nos contingat. </s>
            <s xml:id="echoid-s11872" xml:space="preserve">Quapropter cum no@
              <lb/>
            ſolarem hunc defectum patimur, in vmbra lunari verſamur; </s>
            <s xml:id="echoid-s11873" xml:space="preserve">quæ vmbra, ſicuti ſupra
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0144-01" xlink:href="fig-0144-01a" number="90">
                <image file="0144-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0144-01"/>
              </figure>
            oſtendimus, atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s11874" xml:space="preserve">depinximus, ad terram deſcendit, eamq; </s>
            <s xml:id="echoid-s11875" xml:space="preserve">non multum tranſcendit.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s11876" xml:space="preserve">quoniam vero Luna minor eſt quam terra, vmbraq; </s>
            <s xml:id="echoid-s11877" xml:space="preserve">lunaris turbinata eſt, parumque
              <lb/>
            terram tranſcendit, fit vt propè vmbræ verticem terram inuadat; </s>
            <s xml:id="echoid-s11878" xml:space="preserve">ac proinde in parte
              <lb/>
            vmbræ multo, quam terra graciliori. </s>
            <s xml:id="echoid-s11879" xml:space="preserve">ex quo ſequitur totam terram interiectu Lunæ,
              <lb/>
            nunquam obſcurari poſſe. </s>
            <s xml:id="echoid-s11880" xml:space="preserve">quare alicubi terrarum defectus ſolaris apparebit, alicubi
              <lb/>
            non. </s>
            <s xml:id="echoid-s11881" xml:space="preserve">ſimiliter aliquando totus Sol obſcurabitur, aliquando pars, quæ omnia in hac
              <lb/>
            figura contemplari potes in qua Sol vbi A, Luna vbi B C, Terra E F, vmbra Lunæ
              <lb/>
            B D C, quæ terram partim obumbrat, partim non, quare ſi quis eſſet ad partes F, to-
              <lb/>
            tum Solem videre videretur obſcuratum: </s>
            <s xml:id="echoid-s11882" xml:space="preserve">ſi vero eſſet ad partes E, non totum, ſed par
              <lb/>
            tem tantum H G, eam vero partem, quæ inter duas lineas E G, E H, interciperetur
              <lb/>
            videret colluſcentem; </s>
            <s xml:id="echoid-s11883" xml:space="preserve">quæ quidem concipi debet pars corporis ſphærici defectiua ob
              <lb/>
            Lunæ interpoſitionem. </s>
            <s xml:id="echoid-s11884" xml:space="preserve">quæ quoniam pariter ſphærica eſt, ideo pars hæc ſolaris cor-
              <lb/>
            poris exiſtentibus in E, corniculata apparebit; </s>
            <s xml:id="echoid-s11885" xml:space="preserve">cornua obuertens ad partes H G, ſub
              <lb/>
            quibus Luna exiſtens Solem deficientem efficit.</s>
            <s xml:id="echoid-s11886" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s11887" xml:space="preserve">Cæterum ex dictis de eclypſi, tam Lunæ quam Solis, conſideratione dignum vide-
              <lb/>
            tur, quod quemadmodum Luna obiectu, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11888" xml:space="preserve">vmbra terrę, ſolari lumine priuatur: </s>
            <s xml:id="echoid-s11889" xml:space="preserve">ita vi-
              <lb/>
            ciſſim terra obiectu, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11890" xml:space="preserve">vmbra Lunæ eodem ſolari ſplendore deſtituitur.</s>
            <s xml:id="echoid-s11891" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s11892" xml:space="preserve">Quod autem ob Lunæ ſuppoſitionem Sol deficiat; </s>
            <s xml:id="echoid-s11893" xml:space="preserve">ſic patere poteſt; </s>
            <s xml:id="echoid-s11894" xml:space="preserve">tempore enim
              <lb/>
            huius defectus, adhibita diligenti induſtria, oculis ipſis teſ@ãtibus Lunam Soli ſubie-
              <lb/>
            ctam cernimus; </s>
            <s xml:id="echoid-s11895" xml:space="preserve">his modis, aſſumpto vitro, colore quopiam, opacato, vt lumen Solis, ſi
              <lb/>
            quod remanet, infringatur, ſi per ipſum deficientem Solem inſpexerimus, Lunam
              <lb/>
            illico ſub ipſo latentem, eumq; </s>
            <s xml:id="echoid-s11896" xml:space="preserve">nobis abſcondentem intuebimur. </s>
            <s xml:id="echoid-s11897" xml:space="preserve">Secundo ope Tele-
              <lb/>
            ſcopij, cui præpoſitum ſit vitrum ſatis opacum, tunc temporis perſpicue Lunam So-
              <lb/>
            lem nobis occultantem, videbimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s11898" xml:space="preserve">Certum eſt, eclypſim hanc non niſi nouilunij tem
              <lb/>
            pore accidere, quo etiam tempore certum eſt, Lunam Soli coniungi, vnde manifeſtũ
              <lb/>
            euadit, huius rei cauſam eſſe Lunam. </s>
            <s xml:id="echoid-s11899" xml:space="preserve">Quarto ſuppoſito quod Luna ſit cauſa huius de-
              <lb/>
            fectus, laluantur omnes apparentiæ, videlicet, cur Solincipiat eclypſari in parte ſui
              <lb/>
            occidentali, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11900" xml:space="preserve">in orientali deſinat. </s>
            <s xml:id="echoid-s11901" xml:space="preserve">cur in principio eclypſis Solappareat inſtar Lu-
              <lb/>
            næ corniculatæ, quæ cornua in occidẽtem obuertat; </s>
            <s xml:id="echoid-s11902" xml:space="preserve">in fine vero ſit pariter inſtar no-
              <lb/>
            uæ Lunæ, quæ cornua in orientem dirigat: </s>
            <s xml:id="echoid-s11903" xml:space="preserve">ratio eſt, quia Luna tunc mouetur ſub So-
              <lb/>
            le, ab occidente verſus orientem, eumq; </s>
            <s xml:id="echoid-s11904" xml:space="preserve">motu proprio ſuperat. </s>
            <s xml:id="echoid-s11905" xml:space="preserve">Hinc etiam patet cur
              <lb/>
            hæc eclypſis ſit modo partialis; </s>
            <s xml:id="echoid-s11906" xml:space="preserve">modo totalis, nunquam tamen cum mora, ideſt, nun-
              <lb/>
            quam Soltotus obumbratus maneat; </s>
            <s xml:id="echoid-s11907" xml:space="preserve">ſed ſtatim poſt totalem obſcurationem incipiat
              <lb/>
            ex parte occidentis ſplendeſcere. </s>
            <s xml:id="echoid-s11908" xml:space="preserve">pariter cur tantum duret, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11909" xml:space="preserve">non amplius. </s>
            <s xml:id="echoid-s11910" xml:space="preserve">Quin-
              <lb/>
            to indicat idem calculus eclypſium, Aſtronomi enim ex motu Lunæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11911" xml:space="preserve">Solis computato, Solem oblcu-
              <lb/>
            randum infallibiliter prænunciant. </s>
            <s xml:id="echoid-s11912" xml:space="preserve">Sexto tandem nulla alia occurrit cauſa; </s>
            <s xml:id="echoid-s11913" xml:space="preserve">Luna igitur cauſa eſt ſolaris
              <lb/>
            defectus.</s>
            <s xml:id="echoid-s11914" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>