De dignitatibus, admirandisque; Circuli proprietatibus.
Cap. Secundum.
239
Cvm vellet Ariſt. mirabilium effectuum, quos in Mechanicis admi
ramur, cauſam referre in circulum: meritò ante omnia de admi
randa ipſius circuli natura diſſerit, quo minus mirum deinde vi
deatur prædictas mirabiles operationes ex ipſo procedere. quan
doquidem exadmiranda cauſa admirabiles effectus prodire debeant. qua
lia ſunt ea, quæ circa vectem, cum magna omnium admiratione contingunt.
videmus enim exiguam prorſus vim ingens pondus, quod abſque vecte mini
mè mouere poſſet, addito etiam ipſius vectis pondere, facilè quocunque vo
luerit propellere. quod quidem auditu abſurdum foret, niſi viſu conſtaret.
omnium autem huiuſmodi cauſæ principium circulus obtinet: & hoc qui
dem meritò, ex admirabili enim, quippiam mirandum accidere rationi
omninò conſentaneum eſt.
ramur, cauſam referre in circulum: meritò ante omnia de admi
randa ipſius circuli natura diſſerit, quo minus mirum deinde vi
deatur prædictas mirabiles operationes ex ipſo procedere. quan
doquidem exadmiranda cauſa admirabiles effectus prodire debeant. qua
lia ſunt ea, quæ circa vectem, cum magna omnium admiratione contingunt.
videmus enim exiguam prorſus vim ingens pondus, quod abſque vecte mini
mè mouere poſſet, addito etiam ipſius vectis pondere, facilè quocunque vo
luerit propellere. quod quidem auditu abſurdum foret, niſi viſu conſtaret.
omnium autem huiuſmodi cauſæ principium circulus obtinet: & hoc qui
dem meritò, ex admirabili enim, quippiam mirandum accidere rationi
omninò conſentaneum eſt.
Primò igitur maximè admirandum eſt contraria ſimul fieri, aut exiſtere:
circulus tamen ex contrarijs eſt conſtitutus, oritur enim circulus ex com
moto, & manente, quæ quidem naturaliter ſunt inuicem contraria. ſit au
tem circulus ex commoto, & manente, quia oritur ex circumuolutione
vnius rectæ lineæ, cuius alterum extremum fixum manet, alterum verò cir
cumagitur; quamobrem iſthæc cernentes minus admirari conuenit reliquas,
quæ in ipſo ſunt contrarietates. cuiuſmodi eſt hæc, quod cum linea, quæ cir
culi orbem complectitur, quæque; circunferentia appellatur, nullam habeat
latitudinem, ei tamen contraria quodammodo inſunt, concauum ſcilicet,
& curuum; quæ quidem eo modo ſunt contraria, quo etiam magnum, & pa
ruum, horum enim medium eſt æquale; illorum verò rectum. & ſicuti quan
do magnum, & paruum inuicem commutantur, ita vt quod magnum eſt fiat
paruum, quod verò paruum fiat magnum, neceſſe eſt, vt perueniant ad
æquale priuſquam ad extremum alterutrum; ita linea curua antequam fiat
concaua, debet prius fieri recta: & ex concaua, vt tranſeat ad conuexam,
& circularem, debet ſimiliter prius eſſe recta.
circulus tamen ex contrarijs eſt conſtitutus, oritur enim circulus ex com
moto, & manente, quæ quidem naturaliter ſunt inuicem contraria. ſit au
tem circulus ex commoto, & manente, quia oritur ex circumuolutione
vnius rectæ lineæ, cuius alterum extremum fixum manet, alterum verò cir
cumagitur; quamobrem iſthæc cernentes minus admirari conuenit reliquas,
quæ in ipſo ſunt contrarietates. cuiuſmodi eſt hæc, quod cum linea, quæ cir
culi orbem complectitur, quæque; circunferentia appellatur, nullam habeat
latitudinem, ei tamen contraria quodammodo inſunt, concauum ſcilicet,
& curuum; quæ quidem eo modo ſunt contraria, quo etiam magnum, & pa
ruum, horum enim medium eſt æquale; illorum verò rectum. & ſicuti quan
do magnum, & paruum inuicem commutantur, ita vt quod magnum eſt fiat
paruum, quod verò paruum fiat magnum, neceſſe eſt, vt perueniant ad
æquale priuſquam ad extremum alterutrum; ita linea curua antequam fiat
concaua, debet prius fieri recta: & ex concaua, vt tranſeat ad conuexam,
& circularem, debet ſimiliter prius eſſe recta.
Alterum contrarium, quod circulo ineſt, eſt ſimul contrarijs motibus mo
neri: ſimul enim ad anteriorem mouetur locum, & ad poſteriorem. & eo
dem modo linea illa, quæ ex vno extremo manens, ex altero verò circum
lata circulum deſcribit, ſe habet; contraria enim ſimul continet, primum
ſcilicet, & extremum. Ex quo enim primo loco circumagi incipit ad eun
dem rurſus poſtremò reuertitur, ita, vt primum ipſius, & poſtremum idem
ſint; quapropter, vt prius dicebamus non eſt inconueniens, ipſum circulum
miraculorum omnium eſſe principium. Admiranda igitur ea, quæ circa li
bram fiunt, ad circulum tanquam cauſam referuntur, quæ verò circa vectem
ad ipſam libram: alia autem ferè omnia, quæ circa mechanicas contingunt
motiones, ad vectem reducuntur.
neri: ſimul enim ad anteriorem mouetur locum, & ad poſteriorem. & eo
dem modo linea illa, quæ ex vno extremo manens, ex altero verò circum
lata circulum deſcribit, ſe habet; contraria enim ſimul continet, primum
ſcilicet, & extremum. Ex quo enim primo loco circumagi incipit ad eun
dem rurſus poſtremò reuertitur, ita, vt primum ipſius, & poſtremum idem
ſint; quapropter, vt prius dicebamus non eſt inconueniens, ipſum circulum
miraculorum omnium eſſe principium. Admiranda igitur ea, quæ circa li
bram fiunt, ad circulum tanquam cauſam referuntur, quæ verò circa vectem
ad ipſam libram: alia autem ferè omnia, quæ circa mechanicas contingunt
motiones, ad vectem reducuntur.
Præter prædicta aliud tandem mirum ipſi ineſt, quia nimirum cum innu
mera ſint puncta in vna eademque; linea, quæ ſemidiameter eſt, omnia tamen
mera ſint puncta in vna eademque; linea, quæ ſemidiameter eſt, omnia tamen