1ſanguine, liquoréve vllo alio licet inuenire.
Sed etſi quarum eſſet elementum, nulli eſſet
vſui. Neque tamen tria ſunt verè in miſtis
elementa, ſed duo tantùm verè, plura verò
actionis cœleſtis habita ratione. Pingue
enim humidum ex aqueo, & ignea pars ex
terreo conſtat. Quæret forſan aliquis, quid ſit
hoc humidum pingue, de quo toties ſermo
nem habuimus? Eſt autem humidum
aqueum, quod caloris cœleſtis tamdiu vim
ſuſtinuit, vt eum contineat.
Sed etſi quarum eſſet elementum, nulli eſſet
vſui. Neque tamen tria ſunt verè in miſtis
elementa, ſed duo tantùm verè, plura verò
actionis cœleſtis habita ratione. Pingue
enim humidum ex aqueo, & ignea pars ex
terreo conſtat. Quæret forſan aliquis, quid ſit
hoc humidum pingue, de quo toties ſermo
nem habuimus? Eſt autem humidum
aqueum, quod caloris cœleſtis tamdiu vim
ſuſtinuit, vt eum contineat.
Viſcum cur
aliis innaſ
catur arbori
bus.
aliis innaſ
catur arbori
bus.
Lincoſtis.
Cupreſſus.
Plantarum
duo princi
pia.
duo princi
pia.
Cocceus.
Euxus.
Inſulæ B.
Thomæ.
Thomæ.
Modus quo
plantæ omnes
omnibus in
locis proue
nire poſſint.
plantæ omnes
omnibus in
locis proue
nire poſſint.
Plantæ om
nss fermà ſuis
ramentis
gaudent.
nss fermà ſuis
ramentis
gaudent.
Anacardus.
Chryſoco
mos.
mos.
Lac Hiſpa
niæ minus
habet ſeri,
niæ minus
habet ſeri,
Lactis par
tes.
tes.
Pingue hu
midum quid
ſit.
midum quid
ſit.
Manifeſtum eſt igitur hoc tale eſſe, vt ad
animam, & vitam ſit paratum, & ob id
etiam nitorem in ſe continet. Cùm enim
aqua immota quieuerit, calorem concipit, à
quo immutatur, & nutritioni, ac generatio
ni plantarum, & animalium apta fit. Sed
tunc denſior redditur, quia tenuior, vt pin
guedo olei comparatione, oleum lachrymæ
arborum.
animam, & vitam ſit paratum, & ob id
etiam nitorem in ſe continet. Cùm enim
aqua immota quieuerit, calorem concipit, à
quo immutatur, & nutritioni, ac generatio
ni plantarum, & animalium apta fit. Sed
tunc denſior redditur, quia tenuior, vt pin
guedo olei comparatione, oleum lachrymæ
arborum.
Pingue enim lapidum ac metallicorum
omnium, ac metallorum, ſimile eſt oleo te
nuiſſimo, ſolidiſſimo, atque pauciſſimo:
nec nomen obtinuit apud Græcos, Lati
nóſve, quia incognitum fermè ad hanc vſ
que diem.
omnium, ac metallorum, ſimile eſt oleo te
nuiſſimo, ſolidiſſimo, atque pauciſſimo:
nec nomen obtinuit apud Græcos, Lati
nóſve, quia incognitum fermè ad hanc vſ
que diem.
Pingue herbarum & pericardij fru
ctum mucoſus ſuccus: omnis enim ſuc
cus herbarum, & foliorum talis: ſed
mucoſum vocamus ſolùm ab excellen
tia, in in quo manifeſta apparet muci ſimi
litudo.
ctum mucoſus ſuccus: omnis enim ſuc
cus herbarum, & foliorum talis: ſed
mucoſum vocamus ſolùm ab excellen
tia, in in quo manifeſta apparet muci ſimi
litudo.
Pingue autem lignorum lachryma, pin
gue ſeminum oleum, pingue animalium
adeps pinguedóve, aut ſeuum.
gue ſeminum oleum, pingue animalium
adeps pinguedóve, aut ſeuum.
Cùm verò homo aliquid excellentius ſit
animalibus, illius pinguedinem aliis præ
ſtare veriſimile eſt. Nitet autem plena calo
ris temperati vixque ſiccatur, aut abſumi
tur. Verùm in tenuiſſimas partes extenditur,
æqualis vndique, ac ſibi ſimilis: nec refri
geratur, nec putreſcit, nec ardet, aut vix.
Vt enim ad ignem metallicus adeps, ita
ad febris incendium humanus: neque enim
diuiditur.
animalibus, illius pinguedinem aliis præ
ſtare veriſimile eſt. Nitet autem plena calo
ris temperati vixque ſiccatur, aut abſumi
tur. Verùm in tenuiſſimas partes extenditur,
æqualis vndique, ac ſibi ſimilis: nec refri
geratur, nec putreſcit, nec ardet, aut vix.
Vt enim ad ignem metallicus adeps, ita
ad febris incendium humanus: neque enim
diuiditur.
In lacte igitur & ouis multa eſt copia
pinguis humidi: in hoc quidem, vt ali
menti, in his verò vt ſeminis: quamobrem
& hæc vicem alimenti ſubeunt, nam ho
mines & carniuora animalia, oua non ſe
cus, quàm animalia deuorant. Sunt igitur
in lacte partes plures, quæ coagulatione
ſeparantur. Coagulatur autem lac à calore
proprietate vlla: nam non viuit, nec à vi
uente re cogitur. Calor autem hoc modo
lac cogit: dum enim tenuiorem pinguis hu
midi partem reſoluit, reſoluit & vinculum
quo pingue humidum aqueo nectitur. Ex
hoc igitur manifeſtum eſt, quot modis poſ
ſit coagulari: nam vel calore ſolo, dum
in ſtanneis vaſis caleſcit, inde vas in frigi
dam mergitur: qui modus eſt ſynceriſſimus:
vel admiſto coagulo hœdi, vel ſemine cni
ci, ſerúmque detrahit pituitam, vel lacte
ficus, túncque & bilem, & pituitam pur
gat. Manifeſtum eſt etiam ex his, quæ
nunc dicta ſunt, quòd ab omni plantæ la
cte coagulatur: coagulatur & flore ruben
ti cardui, qui in pappos exire ſolet necnon
oxymelite, atque hic modus ſalutaris eſt
hominis. Mutatur autem ſubſtantia lactis
poſt ſanguinem ab alimentis: itaque empta
capra, vel aſina, pabulo poteſt lac effice
re medicamentoſum, ſeu polypodium dede
ris pro nigra bile, ſenam ad omnem humo
rem detrahendum, ſeu agaricum, aut ti
thymalum pro hydropicis, aut fumum ter
ræ, vel lupum ſalictarium ad purgandum
ſanguinem, vel mercurialem ac maluam, vt
aluum, tantùm exoneres. Mutantur enim
( vt dixi ) corpora ex alimentis, atque pri
mùm ſanguis & mores, inde lac & ſemen,
ac fœtus, vltimò carnes & vires propriè ſi
miles præcantationibus. Itaque Germani
cùm magna ex parte lacte belluarum maxi
mè vaccarum alantur, iracundi ſunt, intre
pidique, atque agreſtes. Tauri enim tales
ſunt, qui eodem alimento vtuntur. Et Cor
ſicæ inſulæ accolæ cùm catulis paruis non
ſolùm cicuribus, ſed etiam agreſtibus veſ
cantur, iracundi ſunt, crudeles, infidi, au
daces, prompti, agiles, robuſti: talis enim
eſt natura canum. Quòd ſi quis luporum
carnibus vtatur & maximè corde, adhuc
euadet longè magis ferus & audax, ac perfi
dus. Euidentius autem hoc in animalibus,
quàm hominibus, & plantis quàm anima
libus, quia non aliunde mutantur. Et cùm
arbores ab alimento mutentur, magis etiam
& frequentius herbæ, lolium in triticum,
& triticum rurſus in lolium, ſimili fermè
ratione, qua ex cæcis ac claudis, cæci ac
claudi non gignuntur, ſed ſani, & tamen
ex ſanis rurſus cæci claudique. Robore ſo
li ſoliſque, lolium in triticum tranſit, &
imperfecta in ea quæ perfecta ſunt: imbe
cillitate vtriuſque perfecta in obleſa. Hanc
commutationem pulchrè tuus ô Princeps
Poëta expreſſit cùm dixit:
Infelix lolium & ſteriles dominantur auenæ.
pinguis humidi: in hoc quidem, vt ali
menti, in his verò vt ſeminis: quamobrem
& hæc vicem alimenti ſubeunt, nam ho
mines & carniuora animalia, oua non ſe
cus, quàm animalia deuorant. Sunt igitur
in lacte partes plures, quæ coagulatione
ſeparantur. Coagulatur autem lac à calore
proprietate vlla: nam non viuit, nec à vi
uente re cogitur. Calor autem hoc modo
lac cogit: dum enim tenuiorem pinguis hu
midi partem reſoluit, reſoluit & vinculum
quo pingue humidum aqueo nectitur. Ex
hoc igitur manifeſtum eſt, quot modis poſ
ſit coagulari: nam vel calore ſolo, dum
in ſtanneis vaſis caleſcit, inde vas in frigi
dam mergitur: qui modus eſt ſynceriſſimus:
vel admiſto coagulo hœdi, vel ſemine cni
ci, ſerúmque detrahit pituitam, vel lacte
ficus, túncque & bilem, & pituitam pur
gat. Manifeſtum eſt etiam ex his, quæ
nunc dicta ſunt, quòd ab omni plantæ la
cte coagulatur: coagulatur & flore ruben
ti cardui, qui in pappos exire ſolet necnon
oxymelite, atque hic modus ſalutaris eſt
hominis. Mutatur autem ſubſtantia lactis
poſt ſanguinem ab alimentis: itaque empta
capra, vel aſina, pabulo poteſt lac effice
re medicamentoſum, ſeu polypodium dede
ris pro nigra bile, ſenam ad omnem humo
rem detrahendum, ſeu agaricum, aut ti
thymalum pro hydropicis, aut fumum ter
ræ, vel lupum ſalictarium ad purgandum
ſanguinem, vel mercurialem ac maluam, vt
aluum, tantùm exoneres. Mutantur enim
( vt dixi ) corpora ex alimentis, atque pri
mùm ſanguis & mores, inde lac & ſemen,
ac fœtus, vltimò carnes & vires propriè ſi
miles præcantationibus. Itaque Germani
cùm magna ex parte lacte belluarum maxi
mè vaccarum alantur, iracundi ſunt, intre
pidique, atque agreſtes. Tauri enim tales
ſunt, qui eodem alimento vtuntur. Et Cor
ſicæ inſulæ accolæ cùm catulis paruis non
ſolùm cicuribus, ſed etiam agreſtibus veſ
cantur, iracundi ſunt, crudeles, infidi, au
daces, prompti, agiles, robuſti: talis enim
eſt natura canum. Quòd ſi quis luporum
carnibus vtatur & maximè corde, adhuc
euadet longè magis ferus & audax, ac perfi
dus. Euidentius autem hoc in animalibus,
quàm hominibus, & plantis quàm anima
libus, quia non aliunde mutantur. Et cùm
arbores ab alimento mutentur, magis etiam
& frequentius herbæ, lolium in triticum,
& triticum rurſus in lolium, ſimili fermè
ratione, qua ex cæcis ac claudis, cæci ac
claudi non gignuntur, ſed ſani, & tamen
ex ſanis rurſus cæci claudique. Robore ſo
li ſoliſque, lolium in triticum tranſit, &
imperfecta in ea quæ perfecta ſunt: imbe
cillitate vtriuſque perfecta in obleſa. Hanc
commutationem pulchrè tuus ô Princeps
Poëta expreſſit cùm dixit:
Infelix lolium & ſteriles dominantur auenæ.
Modi coagu
landi lac.
landi lac.
Lac medica
mentoſum.
mentoſum.
Germanorum
mores.
mores.
Corſicorum
mores.
mores.
Triticum cur
in lolium
vertatur.
in lolium
vertatur.
Tranſit & triticum in ſiliginem, tertio
anno, ſi frigido & humido loco ſeratur. Vt
noſtra ſiligo pro ſegete eadem antiquæ ſint:
licet conſtet tritici quoddam eſſe genus,
quod toſellam vocant, craſſius ac rotundius,
ex quo panis leuior, ac ſuauior longè fit: ip
ſa verò planta ſine ariſtarum aculeis, vt pro
ximior videatur. Sunt qui exiſtiment zeam
eſſe ſiliginem, certè ex ea leuiſſimus fit pa
nis. Vtut ſit, cùm quædam etiam muten
tur præciſa, vt quercus, quæ nec periit,
nec integra renaſcit: ſed plerunque tranſit
in quercus humilius genus, nonnunquam
in geniſtam multis cauſis hoc contingit. Sed
tamen inſitæ euidentiùs arbores, cùm ſur
culi alienis tunicis inſeruntur, vt perſicus
iuglandi, ferente arbore Perſica parua, vi
ridia, ſubamara, dura, non ſecùs miſta
vtriuſque plantæ natura, quàm in mulis aſi
ni & equæ. Oportet autemtempora feren
di ſructum, vt etiam in animalibus, fic in
plantis conuenire: nam præcox ceraſus, me
ſpilo ſerotinè inſerta, cùm trahit alimentum,
ſtipes haud ſuppeditat, cùm ſuppeditat ſur
culus, quod proprium tempus pręterierit non
trahit, nempe qui iam refrigeratus ſit, ac fo
lia amiſerit.
anno, ſi frigido & humido loco ſeratur. Vt
noſtra ſiligo pro ſegete eadem antiquæ ſint:
licet conſtet tritici quoddam eſſe genus,
quod toſellam vocant, craſſius ac rotundius,
ex quo panis leuior, ac ſuauior longè fit: ip
ſa verò planta ſine ariſtarum aculeis, vt pro
ximior videatur. Sunt qui exiſtiment zeam
eſſe ſiliginem, certè ex ea leuiſſimus fit pa
nis. Vtut ſit, cùm quædam etiam muten
tur præciſa, vt quercus, quæ nec periit,
nec integra renaſcit: ſed plerunque tranſit
in quercus humilius genus, nonnunquam
in geniſtam multis cauſis hoc contingit. Sed
tamen inſitæ euidentiùs arbores, cùm ſur
culi alienis tunicis inſeruntur, vt perſicus
iuglandi, ferente arbore Perſica parua, vi
ridia, ſubamara, dura, non ſecùs miſta
vtriuſque plantæ natura, quàm in mulis aſi
ni & equæ. Oportet autemtempora feren
di ſructum, vt etiam in animalibus, fic in
plantis conuenire: nam præcox ceraſus, me
ſpilo ſerotinè inſerta, cùm trahit alimentum,
ſtipes haud ſuppeditat, cùm ſuppeditat ſur
culus, quod proprium tempus pręterierit non
trahit, nempe qui iam refrigeratus ſit, ac fo
lia amiſerit.
Inſerendi
ratio.
ratio.
Dicunt tamen, vitem inſitam ceraſo vuas
præcoces ferre: quod neque ſemper, nec
præcoces ferre: quod neque ſemper, nec