Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646

Page concordance

< >
Scan Original
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
< >
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N15AC3">
            <p id="N181A6" type="main">
              <s id="N18211">
                <pb pagenum="118" xlink:href="026/01/150.jpg"/>
              dum; </s>
              <s id="N1821A">atqui denſum aptius eſt ad id munus, quia plures partes ſuſtinentis
                <lb/>
              pauciores ſuſtinent alterius leuioris, ſeu rarioris, vt conſtat; </s>
              <s id="N18220">v.g. certum
                <lb/>
              eſt
                <expan abbr="cãdem">eandem</expan>
              aëris partem pluribus aquæ partibus reſpondere; </s>
              <s id="N1822C">ſed de hoc
                <lb/>
              alias fusè; </s>
              <s id="N18232">hæc interim ſufficiat indicaſſe, vt vel aliqua ratio affulgeat; </s>
              <s id="N18236">
                <lb/>
              cur ſcilicet corpus graue ſub medium leuius ſua ſponte deſcendat; </s>
              <s id="N1823B">adde
                <lb/>
              quod cum omne corpus graue tendat deorſum, tunc vnum infra aliud de­
                <lb/>
              ſcendit, cum ſunt plures partes pellentis, quàm pulſi; denique per va­
                <lb/>
              cuum modicum ſine vlla reſiſtentia deſcenderet. </s>
            </p>
            <p id="N18245" type="main">
              <s id="N18247">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Theorema
                <emph.end type="italics"/>
              81.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N18253" type="main">
              <s id="N18255">
                <emph type="italics"/>
              Sub medium grauius corpus leuius minimè deſcendit, ſed huic inna­
                <lb/>
              tat
                <emph.end type="italics"/>
              ; </s>
              <s id="N18260">v.g. lignum aquæ, ferrum plumbo liquato; </s>
              <s id="N18266">certa eſt hypotheſis: </s>
              <s id="N1826A">ratio
                <lb/>
              eſt, quia ideo deſcendit graue ſub medium, quia grauius ſeu denſius eſt
                <lb/>
              medio; </s>
              <s id="N18272">igitur, ſi denſius eſt ipſum medium, non deſcendet; clarum eſt;
                <lb/>
              cur verò aſcendat ſupra medium. </s>
              <s id="N18278">v.g. cur lignum aquæ immerſum tan­
                <lb/>
              dem emergat hîc non diſcutio, ſed tantùm indico ab ipſa aqua ſurſum
                <lb/>
              extendi; quanta verò parte lignum emergat, dicemus aliàs, cum de in­
                <lb/>
              natantibus humido. </s>
            </p>
            <p id="N18284" type="main">
              <s id="N18286">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Theorema
                <emph.end type="italics"/>
              82.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N18292" type="main">
              <s id="N18294">
                <emph type="italics"/>
              Sub medium æquè graue corpus non deſcendit, nec etiam ſupra aſcendit
                <emph.end type="italics"/>
              ; </s>
              <s id="N1829D">ra­
                <lb/>
              tio eſt, quia ideo deſcendit ſub medium, quia medium leuius eſt, ideo
                <lb/>
              aſcendit ſupra, quia medium grauius eſt; </s>
              <s id="N182A5">igitur ſi nec ſit grauius nec
                <lb/>
              leuius, non eſt quod aſcendat vel deſcendat; </s>
              <s id="N182AB">nihil tamen illius ſupra
                <lb/>
              primam medij ſuperficiem extare poterit; alioqui eſſet leuius medio,
                <lb/>
              contra ſuppoſitionem. </s>
            </p>
            <p id="N182B3" type="main">
              <s id="N182B5">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Theorema
                <emph.end type="italics"/>
              83.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N182C1" type="main">
              <s id="N182C3">
                <emph type="italics"/>
              Aër ſuam grauitatem habet
                <emph.end type="italics"/>
              ; </s>
              <s id="N182CC">quod iam à nullo in dubium reuocari po­
                <lb/>
              teſt; </s>
              <s id="N182D2">nam ſi comprimatur intra vas æneum v.g. etiam minimæ craſſitu­
                <lb/>
              dinis; </s>
              <s id="N182DA">ſi deinde ponderetur, maius eſt haud dubiè pondus, quo maior
                <lb/>
              eſt aëris copia intruſa; </s>
              <s id="N182E0">atqui non modo triplum totius aëris, qui ante
                <lb/>
              compreſſionem totam vaſis capacitatem occupabat intrudi poteſt, vel
                <lb/>
              decuplum; </s>
              <s id="N182E8">verùm etiam vigecuplum; </s>
              <s id="N182EC">immò centuplum, & millecuplum
                <lb/>
              adhibita cochleâ, vel alio mechanico organo, & aucta vaſis craſſitudine,
                <lb/>
              de quo aliàs: </s>
              <s id="N182F4">quanta verò ſit grauitas aëris comparata cum grauitate
                <lb/>
              aquæ, cenſet Galileus eſſe ferè vt 1. ad 400. Merſennus verò vt 1. ad
                <lb/>
              1356. vel ſaltem vt 1.ad 1300. Nos maiorem illà; </s>
              <s id="N182FC">hâc vero minorem
                <lb/>
              eſſe obſeruauimus, de quo aliàs; </s>
              <s id="N18302">nec enim eſt præſentis inſtituti, pro
                <lb/>
              quo ſufficiat modò, aëri aliquam ineſſe grauitatem; </s>
              <s id="N18308">nec dicas aëra le­
                <lb/>
              uem eſſe; </s>
              <s id="N1830E">nam reuerâ leuis eſt, ſi comparetur cum aqua; </s>
              <s id="N18312">grauis autem ſi
                <lb/>
              comparetur cum aſcendente halitu, vel fortè cum vacuo; </s>
              <s id="N18318">nec eſt quod
                <lb/>
              aliquis fortè metuat, ne ſi aër ſit grauis, ab eo tandem opprimatur, nam
                <lb/>
              etiamſi aqua ſit grauis non tamen opprimit vrinatores, cuius rei veriſſi­
                <lb/>
              mam rationem ſuo loco afferemus; </s>
              <s id="N18322">denique non eſt quod aliqui ſatis
                <lb/>
              incautè reſpondeant, ipſum aëra non eſſe grauem, ſed tantùm ſentiri ali­
                <lb/>
              quod pondus craſſioris vaporis immixti; </s>
              <s id="N1832A">nam de alio aëre non affirmo </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>