Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
Scan
Original
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
130
"/>
noteſcet eſſe quietem, & colligi facillimè poterit quid ſit etiam quies. </
s
>
<
s
>Nanque etſi vnum eſt op
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1018
"/>
<
lb
/>
poſitorum generale principium, & hic vtriuſque, cum motus, tum item quietis ipſa natura; non
<
lb
/>
eodem modo affecta motum facit & quietem. </
s
>
<
s
>Nec dubito moueri, vt actum poſſe demonſtrari,
<
lb
/>
quamuis ſit notiſsimus, quia notus ſit per accidens, non per ſe, id quod ſtudet efficere demonſtra
<
lb
/>
tio. </
s
>
<
s
>Neque illud me tenet, quòd aliquam legerim facultatem, non actum in demonſtratione con
<
lb
/>
cludi, quoniam actus interrumpatur, ſola facultas ęterna ſit, æternorum verò ſit ſcientia; quandò
<
lb
/>
noui vniuerſale prædicatum ex inductione colligi, hæc autem repræſentat actum; non habilita
<
lb
/>
tem, & vbi ex ſingularibus vniuerſale colligitur, nihil aliud effici, quàm quod erat hoc aliquid,
<
lb
/>
dempto pronomine quod eſt nota indiuidui, pronunciari & concipi ſimpliciter, vt hic homo &
<
lb
/>
homo, & hoc album & album. </
s
>
<
s
>ſic moueri hoc & moueri ſimpliciter ſe habere. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
eaq́
">eaque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>vbi ſine in
<
lb
/>
diuidui notis ſumantur; quia nec certo loco, nec certo tempore concludantur, eſſe perpetuas
<
lb
/>
quatenus enim talia ſunt, dicebat Ariſtoteles, ideſt vniuerſalia,
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
ſic obnoxia reddi ſcientiæ.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
arrow.to.target
n
="
marg1019
"/>
<
lb
/>
Nanque vniuerſitas eſt qualitas quædam, vt apparet ex capite de ſubſtantia, nimirum habilitas
<
lb
/>
ad id, vt in pluribus inſit. </
s
>
<
s
>& æternum illud eſt quod tempore non circunſcribitur, quatenus hu
<
lb
/>
iuſmodi, vt te docuit Ariſtoteles in extremo 4. Phyſ. Quòd autem dicitur mobile idem valere àc
<
lb
/>
naturale, ideſt, quod in ſeipſo habet principia motus non demonſtrabitur, ſed ſtabit à principiis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Illud igitur ſit huius demonſtrationis ſtratum, quod facultatem continet & rationem formalem
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1020
"/>
<
lb
/>
noſtri ſubiecti; de illo prædicetur moueri cuius cauſſas indagare volumus & definitione com
<
lb
/>
plecti quæ ſola poſitura differat à demonſtratione. </
s
>
<
s
>Et illud inquiratur. </
s
>
<
s
>Cur talis ſubſtantia mo
<
lb
/>
uetur, neque ſanè omni genere motus; quia non fortuitò, neque etiam violento; ſunt enim vtri
<
lb
/>
que motus per accidens; ea verò reſpuit methodus; non animali; quia proprius eſſet cuiuſdam
<
lb
/>
partis, nec vniuerſas ſubſtantias mobiles amplecteretur, neque ineſſet, quatenus ipſum; non item
<
lb
/>
artificioſo; tractamus enim ſcientiam qua rerum naturæ explorantur, non quoad ſubiiciuntur
<
lb
/>
noſtræ voluntati: ſed quoad mouetur ex natura ſua, quod eius proprium eſt; quippe quòd per
<
lb
/>
tineat ad vniuerſas ſubſtantias naturales, cuius abſentia quies eſt:
<
expan
abbr
="
idemq́
">idemque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>non modo vniuer
<
lb
/>
ſas ſubſtantias naturales peruagatur, verùm in nullum aliud ſubſtantiæ, corporisúe genus perti
<
lb
/>
net. </
s
>
<
s
>Nam quicquid tali motu agitur, id aut eſt ſubſtantia naturalis, aut conſtat è ſubſtantia natu
<
lb
/>
rali, vt animal & ſcamnum. </
s
>
<
s
>Nec quicquam eſt quod in ſeipſo naturam contineat, quin protinus
<
lb
/>
moueatur, aut quieſcat, & certas quietis
<
expan
abbr
="
motusq́
">motusque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ſui cauſſas habeat. </
s
>
<
s
>Proinde & per ſe, & qua
<
lb
/>
tenus ipſum, ineſt motus in eo genere ſubſtantiæ. </
s
>
<
s
>Cur mouetur, inquam, talis ſubſtantia? </
s
>
<
s
>An
<
lb
/>
quòd, cùm ſit in potentia ad aliquam formam (eſt verò in potentia, quòd cùm ſit id quod moue
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1021
"/>
<
lb
/>
tur, ſeu quod moueri poteſt motu naturali, certo quodam genere præfinitum, atque
<
expan
abbr
="
cõcluſum
">concluſum</
expan
>
,
<
lb
/>
habet etiam certam poteſtatem ad certas formas quæ ſcilicet in eo genere ſint oppoſitæ) exerceat
<
lb
/>
eam poteſtatem quam habet ad talem formam. </
s
>
<
s
>Quocirca ſubiectum duas partes amplectetur,
<
lb
/>
vnam generalem, qua moueri quidem poteſt; ſed remotam admodum & propè infinitam; alte
<
lb
/>
ram ſpecialem, per quam ſubcerto genere comprehenditur quod, cùm primo illi ſubiecto acce
<
lb
/>
dat, & quaſi informet ipſum, ac determinet; non ſubiectum ſimpliciter, & vt quod ſed
<
expan
abbr
="
ſecundũ
">ſecundum</
expan
>
<
lb
/>
quod appellatur. </
s
>
<
s
>mox cauſſa ſuccedit quæ primùm excipit prædicatum, & ſui præſentia ponit in
<
lb
/>
ſubiecto quod inquit Ariſtoteles
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
eſſe cauſſam huius huic. </
s
>
<
s
>Quocirca ſic omnis ratio conſtrui
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1022
"/>
<
lb
/>
poterit. </
s
>
<
s
>Omnis ſubſtantia naturalis exercet eam poteſtatem quam habet ad certam
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
quæ
<
lb
/>
ſub certo genere continetur. </
s
>
<
s
>At omne id quod exercet eam poteſtatem (exercere autem ſignifi
<
lb
/>
catur ea voce
<
foreign
lang
="
grc
">τοῦ ἐνεργεῖν</
foreign
>
, ideſt agere & fungi & eſſe in officio) ad certam formam, mouetur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Omnis igitur ſubſtantia naturalis mouetur. </
s
>
<
s
>nec quidem ita mouetur, vt nunc moueatur, ſed ſi
<
lb
/>
ne vlla præfinitione loci, aut temporis; hoc autem omni ſubſtantię naturali conuenit,
<
expan
abbr
="
idq́ue
">idque</
expan
>
per
<
lb
/>
petuò. </
s
>
<
s
>Verùm quamuis omnis ſubſtantia naturalis de poteſtate traducatur, aut traduci poſsit
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1023
"/>
<
lb
/>
ad actum, ob
<
expan
abbr
="
eamq́ue
">eamque</
expan
>
rem moueatur; non tamen hæc ratio continet abſolutam cauſſam motus;
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
ideoq́
">ideoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>& eius abſoluta cauſſa petenda eſt, iubente Ariſtotele, ex aliis rationibus. </
s
>
<
s
>Itaque hîc ego
<
lb
/>
illud addendum prætereà puto, efficiens, quod cùm ſit actu, vim habeat traducendi de poteſtate
<
lb
/>
ad actum ſubſtantiam naturalem quam ponimus eſſe poteſtate finem quę eſt conſecutio & ade
<
lb
/>
ptio illius actus ad quem eſt poteſtate; hic enim terminus eſt continuati motus & non impediti
<
lb
/>
qui, cùm præſtò eſt, nihil vltrà agit efficiens; neque naturalis ſubſtantia mouetur. </
s
>
<
s
>Sed illò cùm
<
lb
/>
venerit quo tendebat, omnino quieſcit. </
s
>
<
s
>Idcircò tum ſubſtantia mouetur, cum ab efficiente tra
<
lb
/>
ducitur de ſua natiua poteſtate ad illum actum quo poteſtas ipſa dirigitur. </
s
>
<
s
>Hæc verò omnia ſen
<
lb
/>
ſu & inductione perſpicua ſunt, vt nihil, aut ad ſummam admonitio quędam ad ea perſuadenda
<
lb
/>
requiratur; nec vllum genus inſtrumenti quod afferat vim menti noſtræ, deſideretur ad confir
<
lb
/>
mationem huiuſmodi propoſitionum, vt etiam patet ex Ariſtoteleo contextu. </
s
>
<
s
>Etenim certum
<
lb
/>
eſſe genus ſecundum quod fit motus, ideſt, commutatio formarum oppoſitarum 1. Phyſ. ab Ari
<
lb
/>
ſtotele ſola inductione confirmatum eſt. </
s
>
<
s
>Moueri quoque, nil aliud eſſe, quàm ſic agere, & exer
<
lb
/>
cere facultatem quam habet in eo genere, nullius alterius inſtrumenti, quàm inductionis auxilio </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>