Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[Item 1.]
[2.] Optic ae THE SAVRVS. ALHAZENI ARABIS libri ſeptem, nuncprimùm editi. EIVSDEM liber DE CREPVSCVLIS & Nubium aſcenſionibus. ITEM VITELLONIS THVRINGOPOLONI LIBRI X. Omnes inſtaurati, figuris illuſtrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, A' Federico Risnero.
[3.] Cum priuilegio Cæſareo & Regis Galliæ ad ſexennium BASILE AE, PER EPISCOPIOS. M D LXXII.
[4.] Triplicis uiſus, directi, reflexi & refracti, de quo optica diſputat, ar-gumenta.
[5.] FEDERICI RISNE-RI IN ALHAZENI ARABIS OPTICAM PRAEFATIO A D IL LVSTRISSIMAM REGINAM CA-tharinam Mediceam, matrem regis Galliæ Caroli noni.
[6.] CANDIDO LECTORI
[7.] ALHAZEN FILII ALHAYZEN OPTICAE LIBER PRIMVS.
[8.] QVOD LVX PER SE, ET COLORES ILLVMINATI OPE-renturin uiſum aliquam operationem. Cap. 1. 1. Lux per ſe, & color illuminat{us} feriunt oculos. Vitell. in hypotheſ. 6. 16 p 3.
[9.] QVOD LVX VEHEMENS OCCVLTAT QVAEDAM VI-ſibilia quæ lux debilis manifeſtat: & contrà. Cap. 2. 2. Lux uehemens obſcur at quædam uiſibilia, quæ lux debilis illuſtrat: & contrà. 28. 97. 109. 150. 155. 156 p 4.
[10.] QVOD COLORES CORPORVM DIVERSIFICENTVR APVD VI-ſum ſecundum diuerſitatem lucium ordentium ſuper ipſos. Cap. 3. 3. Color uariatur pro lucis qualitate. 1 p 3.
[11.] DE COMPOSITIONE OCVLI, FORMA ET SI-tu. Caput quartum. 4. Ortus & principium oculi exiſtit è cerebro: & conſtat è tribus humori-bus & quatuor tunicis. 4 p 3.
[12.] 5. In toti{us} oculi ſeu motu ſeu quiete, ſit{us} partium ſtabilis permanet. 25 p 3.
[13.] 6. Ocul{us} tot{us} & ſpher a uuea centris differunt: & oculi centrum ect alti{us}. 8 p 3.
[14.] 7. Rect a connectens centra ſphær arum corneæ & uueæ, continuata tranſit per centrum for aminis uueæ, & medium caui nerui optici. 9 p 3.
[15.] 8. Centrum ſphæræ uueæ eſt inferi{us} centris reliquarum oculi partium. 8 p 3.
[16.] 9. Recta connectẽs centra ſphærarũ cryſtallinæ & uueæ, cõtinuata cadit in centrũ circuli cõglutinãtis cryſtallinã & uitreã ſphær {as} cũ uuea: & eſt ad ipſum perpendicularis. 10 p 3.
[17.] 10. Centrum ſphæræ cryſtallinæ alti{us} eſt centro ſphæræ uitreæ. 11 p 3.
[18.] 11. Rect a connectens centra ſphær arum & uueæ, continuata cadit in centrum ui-treæ, & medium cauinerui optici. 12 p 3.
[19.] 12. Centra ſphær arum toti{us} oculi, cryſtallinæ, utriuſ ſuperficiei corneæ, & con-uexæ humoris albuginei, eſt unum punctum. 7 p 3.
[20.] 13. In toti{us} oculi ſeu motu ſeu quiete ſit{us} partium ſtabilis permanet. 25 p 3. Idem 9 n.
[21.] DE QVALITATE VISIONIS, ET AB ILLA DE-pendentibus. Cap. 5. 14. Viſio fit radijs à uiſibili extrinſec{us} ad uiſum manantib{us}. 6 p 3.
[22.] 15. Viſ{us} è ſingulis ſuæ ſuperficiei punctis ſingula uiſibilis punct a uidet. 17. 18 p 3.
[23.] 16. Humor cryſtallin{us} eſt præcipuum organum facult atis opticæ. 4. 18 p 3.
[24.] 17. Lux perpendicularis penetr at per qualibet diuerſa media: obliqua refringitur. 42. 43. 44. 45. 47 p 2.
[25.] 18. Viſio diſtincta fit rectis lineis à uiſibili ad ſuperficiem uiſ{us} perpẽdicularibus. Ita ſin-gula uiſibilis punct a eundem obtinent ſitum in ſuperficie uiſ{us}, quem in uiſibili. 17 p 3.
[26.] 19. Viſio fit per pyramidem, cui{us} uertex eſt in uiſu, baſis in uiſibili. 18. 21. 22 p 3.
[27.] 20. Oculus & ſphæra cryſtallina habent idem centrum. 7 p 3. Idem 12 n.
[28.] 21. Viſibile uiſui oppoſitum uidetur. 2 p 3.
[29.] 22. Viſibile per medium perſpicuum uidetur. 13 p 3.
[30.] 23. Viſio non fit radijs à uiſu emißis. s p 3.
< >
page |< < (145) of 778 > >|
151145OPTICAE LIBER V. ducatur æquidiſtans lineæ h m: quæ ſit z n: quæ quidem ſecabit h l [per lemma Procli ad 29 p 1] &
à
puncto z ducatur æquidiſtans h l:
quæ ſit z t: & ſecet h m in puncto t: & à puncto t ducatur ſectio
pyramidis
t p, quam aſsignauit Apollonius in libro pyramidum [4 th 2:
] quæ quidem ſectio non
continget
aliquam linearum z n, h l, inter quas iacet.
Similiter fiat ſectio pyramidis ei oppoſita
inter
eaſdem lineas:
quæ ſit c u. Cum igitur li-
69[Figure 69]a g e b d70[Figure 70]h n t f x q c u p m z ſ nea minima ex lineis à puncto t ad ſectionem
c
u ductis, fuerit æqualis diametro b g:
circu-
lus
factus ſecundum hanc minimam lineam,
poſito
pede circini ſuper punctum t:
contin-
get
ſectionem c u.
Si uerò minima ex lineis à
puncto
t ad ſectionem c u ductis, fuerit minor
diametro
b g:
circulus factus modo prædicto
ſecundum
quãtitatem b g, ſecabit ſectionem
in
duobus punctis.
Sit ergo t c minima, & æ-
qualis
diametro b g:
quæ quidem ſecabit z n
& h l:
cum ducatur ad ſectionem, quæ inter
eas
interiacet:
& [per 31 p 1] ducatur à puncto
z
æ quidiſtans huic:
quæ quidem ſecabit h m,
h
l [per lemma Procli ad 29 p 1] ſicut ſua ęqui
diſtans
t c.
Secet ergo in punctis m l: & ſit m z
l
:
& punctum ſectionis, in quo t c ſecat z n, ſit
q
:
& [per 23 p 1] ſuper diametrum g b fiat an-
gulus
ęqualis angulo h l m:
qui ſit d g b, & du-
cantur
lineę duę a d, d b.
Palàm ergo, [per
31
p 3] angulus g a b ſit rectus:
alij duo anguli
trianguli
a g b ualent rectũ [per 32 p 1.
] Quare
angulus
l h m eſt rectus:
[conſtat enim è duo-
bus
angulis per fabricationẽ ęqualib.
angulis
a
g b, a b g rectũ ęquantibus] & eſt æqualis an
gulo
g d b:
& [per fabricationem] angulus h l
m
eſt æqualis angulo d g b:
Igitur [per 32 p 1]
tertius
tertio:
& triangulum ſimile triangulo
[per 4 p.
1 d 6. ] Quare ꝓportio b g ad b d eſt,
ſicut
l m ad m h.
Sed quoniam [per 27 p 3] angulus a d b æqualis eſt angulo b g a: quia cadunt in
eundem
arcum:
& angulus b g a æqualis angulo m h z: [per fabricationem] eſt ergo [per 1 ax. ] an-
gulus
a d b æqualis angulo m h z.
Et iam habemus, quòd angulus d b g eſt æqualis angulo h m z. I-
gitur
[per 32 p 1] tertius tertio:
& triangulum d e b ſimile triangulo m h z. [per 4 p. 1 d 6] Sit autem
e
punctum, in quo linea a d ſecat diametrum b g.
Igitur proportio b d ad d e, ſicut m h ad h z. Verùm
Apollonius
[16 th 2] probat:
quòd cum fuerint duæ ſectiones oppoſitæ, & producatur linea à ſe-
ctione
ad aliam:
pars eius, quæ interiacet inter unam ſectionẽ, & unam ex lineis, eſt ęqualis alij par-
ti
, quæ interiacet inter aliam ſectionem, & aliam lineam.
Quare q t æqualis eſt c f. Sed [per 34 p 1] t
q
eſt æqualis m z:
cum ſit illi æquidiſtans, inter duas æquidiſtantes. Igitur [per 1 ax. ] m z æqualis f
c
:
& [per 34 p 1] z l æqualis t f. Igitur [per 2 ax. ] m l æqualis t c. Quare proportio t c ad h z, ſicut m
l
ad h z.
[per 7 p 5] Quare proportio g b ad e d, ſicut t c ad h z. [demõſtratũ enim eſt, ut g b ad b d, ſic
l
m ad m h:
item ut b d ad d e, ſic m h ad h z: ergo per 22 p 5, ut g b ad d e, ſic l m ad h z: ſed ut l m ad h
z
, ſic t c a d h z:
quare per 11 p 5 ut g b ad d e, ſic t c ad h z. ] Et cum t c ſit æqualis b g [ex theſi] erit [per
14
p 5] e d æqualis h z.
Quod eſt propoſitum. Si autem lineat c ad ſectionem c u ducta, & minima:
fuerit
minor diametro b g:
producatur ultra ſectionem, donec ſit æqualis, & ſecundum quantitatẽ
eius
fiat circulus:
qui quidem circulus ſecabit ſectionem in duobus punctis: à quibus lineæ ductæ
ad
t, erunt æquales b g:
[per 15 d 1] & à puncto z ducatur ęquidiſtãs utriq. Et tunc erit ducere à pun
cto
a modo prædicto duas lineas, æquales lineæ datæ:
eritq́; idem penitus probandi modus.

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index