Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006790
">
<
pb
pagenum
="
502
"
xlink:href
="
016/01/151.jpg
"/>
vbique contingit. </
s
>
<
s
id
="
s.006791
">Sed eſt modus in his præ
<
lb
/>
ſtantior: Triennis aut paulò antiquioris ce
<
lb
/>
raſi truncum terebra transfodito: per id
<
lb
/>
foramen bimæ vitis, quæ iuxta nata ſit, ra
<
lb
/>
mum traducito, locum diligenter com
<
lb
/>
plens fimo, vnde cera & ſtupa claudens,
<
lb
/>
ſic vt qui prominet ſurculus ab vtraque
<
lb
/>
planta trahat alimentum: inde poſt bien
<
lb
/>
nium in calidæ regione, in frigida poſt
<
lb
/>
triennium: præcinde ramum à vite iuxta ce
<
lb
/>
raſum, vt vitis à ſola ceraſo trahat alimen
<
lb
/>
tum: vtque vitis hæc præcoces feret vuas,
<
lb
/>
ſic eodem modo inſita, mala, roſa, flores, ſub
<
lb
/>
bruma. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006792
">Eiuſdem rationis eſt, quum ſemen li
<
lb
/>
ni cepis inditum profert herbam lini fo
<
lb
/>
lio, ſapore verò acri. </
s
>
<
s
id
="
s.006793
">Oportet autem &
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg987
"/>
<
lb
/>
alimentum conuenire. </
s
>
<
s
id
="
s.006794
">Atque ea ratione
<
lb
/>
excogitatam puto ſcalongiam, quæ tuni
<
lb
/>
cis ac forma allium refert, odore autem &
<
lb
/>
ſapore tum ſubſtantia cepam: vt inter hæc
<
lb
/>
duo media, ad vnguem videatur: medium
<
lb
/>
enim prorſus eſt inter omnia, ſeu natura,
<
lb
/>
ſeu arte.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg988
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006795
">
<
margin.target
id
="
marg987
"/>
Scalongia,
<
lb
/>
ſeu macro
<
lb
/>
cronion.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006796
">
<
margin.target
id
="
marg988
"/>
Conuerſio fo
<
lb
/>
liorum in
<
lb
/>
plantis an
<
lb
/>
nua diurna
<
lb
/>
que.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006797
">Vertunt & arbores quædam folia ſolſti
<
lb
/>
tio, vt olea, tilia, vlmus, ſalix, populus
<
lb
/>
alba: alia verò ad curſum Solis toto ſemi
<
lb
/>
circulo ſingulo die, vt lupinus, heliotro
<
lb
/>
piúmque, vnde nomen illi impoſitum. </
s
>
<
s
id
="
s.006798
">Cau
<
lb
/>
ſa huius conuerſionis poſtremæ, eſt hu
<
lb
/>
midum tenue ad Solis calorem ſe habens,
<
lb
/>
vt corij ad ignem: quoniam & ipſum iux
<
lb
/>
ta ignem poſitum, inflectitur ad illum.
<
arrow.to.target
n
="
marg989
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006799
">
<
margin.target
id
="
marg989
"/>
Flores cur
<
lb
/>
matutinò
<
lb
/>
aperiantur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006800
">Eadem ferme ratione, flores quum te
<
lb
/>
nues ſint, ac ſpongioſi, calore Solis ſicca
<
lb
/>
ti, ſuperueniente frigore conſtringuntur
<
lb
/>
Solis occaſu. </
s
>
<
s
id
="
s.006801
">At poſtquàm humorem noctis
<
lb
/>
combiberint, impleti ſucco, ac tumidi ne
<
lb
/>
ceſſariò à Solis calore matutino aperiuntur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006802
">Verùm plantæ, quarum folia ſolſtitio in
<
lb
/>
uertuntur, aliam rationem habent ſui mi
<
lb
/>
raculi. </
s
>
<
s
id
="
s.006803
">Quum enim folia prope caſum
<
lb
/>
ſunt, quod humidum ſit, tenacius con
<
lb
/>
uertuntur: conſpicuáque fit foliorum ob id
<
lb
/>
mutatio. </
s
>
<
s
id
="
s.006804
">Itaque omnibus arboribus id con
<
lb
/>
tingit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006805
">Verùm animaduertimus ſolùm in ea
<
lb
/>
rum foliis, quarum domeſtica à ſylueſtri,
<
lb
/>
pars colore multùm differt. </
s
>
<
s
id
="
s.006806
">Sed neque cre
<
lb
/>
dideris, hanc conuerſionem totam ſolſti
<
lb
/>
tij die fieri ( propè enim ad miraculum res
<
lb
/>
accederet ) ſed quod paulatim factum eſt,
<
lb
/>
dum perficit, id totum ad tempus in quo per
<
lb
/>
fectum eſt, referunt mortales.
<
arrow.to.target
n
="
marg990
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006807
">
<
margin.target
id
="
marg990
"/>
De nucibus
<
lb
/>
florentibus
<
lb
/>
ia feſto B. Io.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006808
">Baptiſtæ.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006809
">Velut & de genere quodam pumilio
<
lb
/>
num iuglandum, quòd folia, flores, aut
<
lb
/>
fructus ſimul emittere creditur nocte illa,
<
lb
/>
quæ feſtum Beati Ioannis Baptiſtæ præcedit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006810
">Quòd ſi ita eſſet, quod aliud ( quæſo ) argu
<
lb
/>
mentum illuſtrius noſtræ religionis aduerſus
<
lb
/>
pertinaces Iudæos, aut ſuperbos Mahumeti
<
lb
/>
cultores, aut garrulos Philoſophos deſidera
<
lb
/>
remus? </
s
>
<
s
id
="
s.006811
">Verùm (vt dixi) quod natura arboris
<
lb
/>
iuxta illud tempus contingit, id totum in
<
lb
/>
religionem diui illius clariſſimi verſum
<
lb
/>
eſt.
<
arrow.to.target
n
="
marg991
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006812
">
<
margin.target
id
="
marg991
"/>
Arbores quæ
<
lb
/>
ex herbarum
<
lb
/>
genere ſunt.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006813
">Sunt & quædam ex genere arborum, at
<
lb
/>
que herbarum, vt ruta, de qua iam di
<
lb
/>
ximus, ſaluia, caulis: arboreſcit & pha
<
lb
/>
ſellus in Senegæ regno, de quo iam di
<
lb
/>
ctum eſt: ex arbore copioſiſſimus proue
<
lb
/>
nit: ſunt autem parui, rubri, oculóque ni
<
lb
/>
gro. </
s
>
<
s
id
="
s.006814
">Alius verò Indicus eſt, magnitudi
<
lb
/>
ne amygdali, quem apud me ſeruo, & cu
<
lb
/>
ius feci periculum. </
s
>
<
s
id
="
s.006815
">Is nulla in parte à ve
<
arrow.to.target
n
="
marg992
"/>
<
lb
/>
ri phaſelli forma deficit: magnitudine ve
<
lb
/>
rò atque ſubſtantia tam corticis, quàm nu
<
lb
/>
clei amygdalis perſimilis eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.006816
">Cortex qua
<
lb
/>
cunque tæda melius ardet: olei enim plu
<
lb
/>
rimùm continet, atque id adeò acre, vt li
<
lb
/>
guam feriat magis quàm piper: & ob id
<
lb
/>
creditum: mirum in modum prodeſſe vul
<
lb
/>
neribus. </
s
>
<
s
id
="
s.006817
">Nucleus, piſtacij ſaporem refert. </
s
>
<
s
id
="
s.006818
">Ob
<
lb
/>
id ſi ex herba naſceretur, non leuis lucri pro
<
lb
/>
uincia eſſet illum transferre: nam impenſam,
<
lb
/>
oleum corticibus exceptum ad lampadum
<
lb
/>
vſum, ſuperaret: toto medulla vſuræ loco
<
lb
/>
eſſet. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006819
">
<
margin.target
id
="
marg992
"/>
Phaſellus
<
lb
/>
Indicus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006820
">Herbæ enim quum ſingulis annis proue
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg993
"/>
<
lb
/>
niant ex cœli varietate, non ideò mutantur,
<
lb
/>
vt vel ſemine careant, vel ſemen edunt in fœ
<
lb
/>
cundum: multorum tamen annorum curſu,
<
lb
/>
viribus deficientibus, ſemina proculdubio
<
lb
/>
degenerant. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006821
">
<
margin.target
id
="
marg993
"/>
Herbarum
<
lb
/>
tranſlatio
<
lb
/>
tutior ad lu
<
lb
/>
crum, quam
<
lb
/>
arborum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006822
">Igitur re ex voto ſuccedente, licet ſequenti
<
lb
/>
anno vberem induſtriæ tuæ tibi fructum col
<
lb
/>
ligere: fruſtratus annua iactura parum po
<
lb
/>
teſt afferre detrimenti. </
s
>
<
s
id
="
s.006823
">At in arboribus
<
lb
/>
haud tanti eſt experimentum multarum
<
lb
/>
plantarum, pereunte agri vſu, & labore
<
lb
/>
irrito. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006824
">Quicquid enim detrimenti multis herba
<
lb
/>
rum ſationibus irritis ſuccedere poſſet, hoc
<
lb
/>
totum vna in arborum iactura eſſet, ſi vel ſa
<
lb
/>
tæ non orirentur, aut ortæ non adoleſcerent,
<
lb
/>
vel adultæ fructum non ederent, vel ſi fru
<
lb
/>
ctus edantur inutiles. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006825
">Ergo experiri in arborum multitudine,
<
lb
/>
periculoſum: in paucis, ob temporis lon
<
lb
/>
gitudinem inutile: & ſi etiam benè ceſſe
<
lb
/>
rit, ingratum. </
s
>
<
s
id
="
s.006826
">Longa enim expectatio
<
lb
/>
ne dum iterare nobis rem, neceſſarium eſſe
<
lb
/>
intelligimus, ſpes homines torquet, non
<
lb
/>
allectat. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006827
">Qui tamen primus in agro Mediolanen
<
lb
/>
ſi moros plantauit, lucrum tulit non tam
<
lb
/>
ſapientis inuenti, quàm audacis: ſed præ
<
lb
/>
mium potius tulerunt ſucceſſores, quàm
<
lb
/>
auctor. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006828
">Sed vt ad phaſellum Indicum redeam, in
<
lb
/>
regione naſcitur, cui nomen eſt Benin.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006829
">Cortex eius ſolùm apud incolas in vſu pro
<
lb
/>
gingibere, vocatúrque ab eis Vnias. </
s
>
<
s
id
="
s.006830
">Be
<
lb
/>
nin regio in Oriente poſita, in itinere re
<
lb
/>
ctà ad Calecutum è Luſitania ducente. </
s
>
<
s
id
="
s.006831
">No
<
lb
/>
ſter verò phaſellus herbæ ſemen eſt, vt reli
<
lb
/>
qua legumina. </
s
>
<
s
id
="
s.006832
">Cauſa igitur eſt, quòd quæ
<
lb
/>
herba eſt, ob humidum copioſius in calidio
<
lb
/>
re, ac ſicciore tum cœlo, tum ſolo, in arbo
<
lb
/>
rem vertitur. </
s
>
<
s
id
="
s.006833
">Oſtendimus enim iam herba
<
lb
/>
rum genus generaliter eſſe humidius arbo
<
lb
/>
rum genere. </
s
>
<
s
id
="
s.006834
">Nihil autem prohibet, vt in ca
<
lb
/>
nibus, puſillas herbas ac morticinas cum
<
lb
/>
viuacibus, ac magnis arboribus ſpecie con
<
lb
/>
uenire. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006835
">Memoria horum me admonet, vt de
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg994
"/>
<
lb
/>
olei in Senegæ regno naſcentis natura re
<
lb
/>
feram. </
s
>
<
s
id
="
s.006836
">Colore crocum imitatur, magiſque
<
lb
/>
illo dapes tingit, odore violæ, ſapore noſtri
<
lb
/>
olei quod ex oliuis conficitur. </
s
>
<
s
id
="
s.006837
">Optimum
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>