1vbique contingit.
Sed eſt modus in his præ
ſtantior: Triennis aut paulò antiquioris ce
raſi truncum terebra transfodito: per id
foramen bimæ vitis, quæ iuxta nata ſit, ra
mum traducito, locum diligenter com
plens fimo, vnde cera & ſtupa claudens,
ſic vt qui prominet ſurculus ab vtraque
planta trahat alimentum: inde poſt bien
nium in calidæ regione, in frigida poſt
triennium: præcinde ramum à vite iuxta ce
raſum, vt vitis à ſola ceraſo trahat alimen
tum: vtque vitis hæc præcoces feret vuas,
ſic eodem modo inſita, mala, roſa, flores, ſub
bruma.
ſtantior: Triennis aut paulò antiquioris ce
raſi truncum terebra transfodito: per id
foramen bimæ vitis, quæ iuxta nata ſit, ra
mum traducito, locum diligenter com
plens fimo, vnde cera & ſtupa claudens,
ſic vt qui prominet ſurculus ab vtraque
planta trahat alimentum: inde poſt bien
nium in calidæ regione, in frigida poſt
triennium: præcinde ramum à vite iuxta ce
raſum, vt vitis à ſola ceraſo trahat alimen
tum: vtque vitis hæc præcoces feret vuas,
ſic eodem modo inſita, mala, roſa, flores, ſub
bruma.
Eiuſdem rationis eſt, quum ſemen li
ni cepis inditum profert herbam lini fo
lio, ſapore verò acri. Oportet autem &
alimentum conuenire. Atque ea ratione
excogitatam puto ſcalongiam, quæ tuni
cis ac forma allium refert, odore autem &
ſapore tum ſubſtantia cepam: vt inter hæc
duo media, ad vnguem videatur: medium
enim prorſus eſt inter omnia, ſeu natura,
ſeu arte.
ni cepis inditum profert herbam lini fo
lio, ſapore verò acri. Oportet autem &
alimentum conuenire. Atque ea ratione
excogitatam puto ſcalongiam, quæ tuni
cis ac forma allium refert, odore autem &
ſapore tum ſubſtantia cepam: vt inter hæc
duo media, ad vnguem videatur: medium
enim prorſus eſt inter omnia, ſeu natura,
ſeu arte.
Scalongia,
ſeu macro
cronion.
ſeu macro
cronion.
Conuerſio fo
liorum in
plantis an
nua diurna
que.
liorum in
plantis an
nua diurna
que.
Vertunt & arbores quædam folia ſolſti
tio, vt olea, tilia, vlmus, ſalix, populus
alba: alia verò ad curſum Solis toto ſemi
circulo ſingulo die, vt lupinus, heliotro
piúmque, vnde nomen illi impoſitum. Cau
ſa huius conuerſionis poſtremæ, eſt hu
midum tenue ad Solis calorem ſe habens,
vt corij ad ignem: quoniam & ipſum iux
ta ignem poſitum, inflectitur ad illum.
tio, vt olea, tilia, vlmus, ſalix, populus
alba: alia verò ad curſum Solis toto ſemi
circulo ſingulo die, vt lupinus, heliotro
piúmque, vnde nomen illi impoſitum. Cau
ſa huius conuerſionis poſtremæ, eſt hu
midum tenue ad Solis calorem ſe habens,
vt corij ad ignem: quoniam & ipſum iux
ta ignem poſitum, inflectitur ad illum.
Flores cur
matutinò
aperiantur.
matutinò
aperiantur.
Eadem ferme ratione, flores quum te
nues ſint, ac ſpongioſi, calore Solis ſicca
ti, ſuperueniente frigore conſtringuntur
Solis occaſu. At poſtquàm humorem noctis
combiberint, impleti ſucco, ac tumidi ne
ceſſariò à Solis calore matutino aperiuntur.
Verùm plantæ, quarum folia ſolſtitio in
uertuntur, aliam rationem habent ſui mi
raculi. Quum enim folia prope caſum
ſunt, quod humidum ſit, tenacius con
uertuntur: conſpicuáque fit foliorum ob id
mutatio. Itaque omnibus arboribus id con
tingit.
nues ſint, ac ſpongioſi, calore Solis ſicca
ti, ſuperueniente frigore conſtringuntur
Solis occaſu. At poſtquàm humorem noctis
combiberint, impleti ſucco, ac tumidi ne
ceſſariò à Solis calore matutino aperiuntur.
Verùm plantæ, quarum folia ſolſtitio in
uertuntur, aliam rationem habent ſui mi
raculi. Quum enim folia prope caſum
ſunt, quod humidum ſit, tenacius con
uertuntur: conſpicuáque fit foliorum ob id
mutatio. Itaque omnibus arboribus id con
tingit.
Verùm animaduertimus ſolùm in ea
rum foliis, quarum domeſtica à ſylueſtri,
pars colore multùm differt. Sed neque cre
dideris, hanc conuerſionem totam ſolſti
tij die fieri ( propè enim ad miraculum res
accederet ) ſed quod paulatim factum eſt,
dum perficit, id totum ad tempus in quo per
fectum eſt, referunt mortales.
rum foliis, quarum domeſtica à ſylueſtri,
pars colore multùm differt. Sed neque cre
dideris, hanc conuerſionem totam ſolſti
tij die fieri ( propè enim ad miraculum res
accederet ) ſed quod paulatim factum eſt,
dum perficit, id totum ad tempus in quo per
fectum eſt, referunt mortales.
De nucibus
florentibus
ia feſto B. Io.
Baptiſtæ.
florentibus
ia feſto B. Io.
Baptiſtæ.
Velut & de genere quodam pumilio
num iuglandum, quòd folia, flores, aut
fructus ſimul emittere creditur nocte illa,
quæ feſtum Beati Ioannis Baptiſtæ præcedit.
Quòd ſi ita eſſet, quod aliud ( quæſo ) argu
mentum illuſtrius noſtræ religionis aduerſus
pertinaces Iudæos, aut ſuperbos Mahumeti
cultores, aut garrulos Philoſophos deſidera
remus? Verùm (vt dixi) quod natura arboris
iuxta illud tempus contingit, id totum in
religionem diui illius clariſſimi verſum
eſt.
num iuglandum, quòd folia, flores, aut
fructus ſimul emittere creditur nocte illa,
quæ feſtum Beati Ioannis Baptiſtæ præcedit.
Quòd ſi ita eſſet, quod aliud ( quæſo ) argu
mentum illuſtrius noſtræ religionis aduerſus
pertinaces Iudæos, aut ſuperbos Mahumeti
cultores, aut garrulos Philoſophos deſidera
remus? Verùm (vt dixi) quod natura arboris
iuxta illud tempus contingit, id totum in
religionem diui illius clariſſimi verſum
eſt.
Arbores quæ
ex herbarum
genere ſunt.
ex herbarum
genere ſunt.
Sunt & quædam ex genere arborum, at
que herbarum, vt ruta, de qua iam di
ximus, ſaluia, caulis: arboreſcit & pha
ſellus in Senegæ regno, de quo iam di
ctum eſt: ex arbore copioſiſſimus proue
nit: ſunt autem parui, rubri, oculóque ni
gro. Alius verò Indicus eſt, magnitudi
ne amygdali, quem apud me ſeruo, & cu
ius feci periculum. Is nulla in parte à ve
ri phaſelli forma deficit: magnitudine ve
rò atque ſubſtantia tam corticis, quàm nu
clei amygdalis perſimilis eſt. Cortex qua
cunque tæda melius ardet: olei enim plu
rimùm continet, atque id adeò acre, vt li
guam feriat magis quàm piper: & ob id
creditum: mirum in modum prodeſſe vul
neribus. Nucleus, piſtacij ſaporem refert. Ob
id ſi ex herba naſceretur, non leuis lucri pro
uincia eſſet illum transferre: nam impenſam,
oleum corticibus exceptum ad lampadum
vſum, ſuperaret: toto medulla vſuræ loco
eſſet.
que herbarum, vt ruta, de qua iam di
ximus, ſaluia, caulis: arboreſcit & pha
ſellus in Senegæ regno, de quo iam di
ctum eſt: ex arbore copioſiſſimus proue
nit: ſunt autem parui, rubri, oculóque ni
gro. Alius verò Indicus eſt, magnitudi
ne amygdali, quem apud me ſeruo, & cu
ius feci periculum. Is nulla in parte à ve
ri phaſelli forma deficit: magnitudine ve
rò atque ſubſtantia tam corticis, quàm nu
clei amygdalis perſimilis eſt. Cortex qua
cunque tæda melius ardet: olei enim plu
rimùm continet, atque id adeò acre, vt li
guam feriat magis quàm piper: & ob id
creditum: mirum in modum prodeſſe vul
neribus. Nucleus, piſtacij ſaporem refert. Ob
id ſi ex herba naſceretur, non leuis lucri pro
uincia eſſet illum transferre: nam impenſam,
oleum corticibus exceptum ad lampadum
vſum, ſuperaret: toto medulla vſuræ loco
eſſet.
Phaſellus
Indicus.
Indicus.
Herbæ enim quum ſingulis annis proue
niant ex cœli varietate, non ideò mutantur,
vt vel ſemine careant, vel ſemen edunt in fœ
cundum: multorum tamen annorum curſu,
viribus deficientibus, ſemina proculdubio
degenerant.
niant ex cœli varietate, non ideò mutantur,
vt vel ſemine careant, vel ſemen edunt in fœ
cundum: multorum tamen annorum curſu,
viribus deficientibus, ſemina proculdubio
degenerant.
Herbarum
tranſlatio
tutior ad lu
crum, quam
arborum.
tranſlatio
tutior ad lu
crum, quam
arborum.
Igitur re ex voto ſuccedente, licet ſequenti
anno vberem induſtriæ tuæ tibi fructum col
ligere: fruſtratus annua iactura parum po
teſt afferre detrimenti. At in arboribus
haud tanti eſt experimentum multarum
plantarum, pereunte agri vſu, & labore
irrito.
anno vberem induſtriæ tuæ tibi fructum col
ligere: fruſtratus annua iactura parum po
teſt afferre detrimenti. At in arboribus
haud tanti eſt experimentum multarum
plantarum, pereunte agri vſu, & labore
irrito.
Quicquid enim detrimenti multis herba
rum ſationibus irritis ſuccedere poſſet, hoc
totum vna in arborum iactura eſſet, ſi vel ſa
tæ non orirentur, aut ortæ non adoleſcerent,
vel adultæ fructum non ederent, vel ſi fru
ctus edantur inutiles.
rum ſationibus irritis ſuccedere poſſet, hoc
totum vna in arborum iactura eſſet, ſi vel ſa
tæ non orirentur, aut ortæ non adoleſcerent,
vel adultæ fructum non ederent, vel ſi fru
ctus edantur inutiles.
Ergo experiri in arborum multitudine,
periculoſum: in paucis, ob temporis lon
gitudinem inutile: & ſi etiam benè ceſſe
rit, ingratum. Longa enim expectatio
ne dum iterare nobis rem, neceſſarium eſſe
intelligimus, ſpes homines torquet, non
allectat.
periculoſum: in paucis, ob temporis lon
gitudinem inutile: & ſi etiam benè ceſſe
rit, ingratum. Longa enim expectatio
ne dum iterare nobis rem, neceſſarium eſſe
intelligimus, ſpes homines torquet, non
allectat.
Qui tamen primus in agro Mediolanen
ſi moros plantauit, lucrum tulit non tam
ſapientis inuenti, quàm audacis: ſed præ
mium potius tulerunt ſucceſſores, quàm
auctor.
ſi moros plantauit, lucrum tulit non tam
ſapientis inuenti, quàm audacis: ſed præ
mium potius tulerunt ſucceſſores, quàm
auctor.
Sed vt ad phaſellum Indicum redeam, in
regione naſcitur, cui nomen eſt Benin.
Cortex eius ſolùm apud incolas in vſu pro
gingibere, vocatúrque ab eis Vnias. Be
nin regio in Oriente poſita, in itinere re
ctà ad Calecutum è Luſitania ducente. No
ſter verò phaſellus herbæ ſemen eſt, vt reli
qua legumina. Cauſa igitur eſt, quòd quæ
herba eſt, ob humidum copioſius in calidio
re, ac ſicciore tum cœlo, tum ſolo, in arbo
rem vertitur. Oſtendimus enim iam herba
rum genus generaliter eſſe humidius arbo
rum genere. Nihil autem prohibet, vt in ca
nibus, puſillas herbas ac morticinas cum
viuacibus, ac magnis arboribus ſpecie con
uenire.
regione naſcitur, cui nomen eſt Benin.
Cortex eius ſolùm apud incolas in vſu pro
gingibere, vocatúrque ab eis Vnias. Be
nin regio in Oriente poſita, in itinere re
ctà ad Calecutum è Luſitania ducente. No
ſter verò phaſellus herbæ ſemen eſt, vt reli
qua legumina. Cauſa igitur eſt, quòd quæ
herba eſt, ob humidum copioſius in calidio
re, ac ſicciore tum cœlo, tum ſolo, in arbo
rem vertitur. Oſtendimus enim iam herba
rum genus generaliter eſſe humidius arbo
rum genere. Nihil autem prohibet, vt in ca
nibus, puſillas herbas ac morticinas cum
viuacibus, ac magnis arboribus ſpecie con
uenire.
Memoria horum me admonet, vt de
olei in Senegæ regno naſcentis natura re
feram. Colore crocum imitatur, magiſque
illo dapes tingit, odore violæ, ſapore noſtri
olei quod ex oliuis conficitur. Optimum autem
olei in Senegæ regno naſcentis natura re
feram. Colore crocum imitatur, magiſque
illo dapes tingit, odore violæ, ſapore noſtri
olei quod ex oliuis conficitur. Optimum autem
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib