151114Comment. in I. Cap. Sphæræ
quę eſſent alicui ſempiternæ apparitionis, ſemper apparerent eidem, quo-
cunque procederet: quod falſum eſt. Sed quod plana ſit, præ nimia eius
quantitate hominum uiſui apparet.
cunque procederet: quod falſum eſt. Sed quod plana ſit, præ nimia eius
quantitate hominum uiſui apparet.
COMMENTARIVS.
Probat iam idem antecedens, quoad vtramque eius partem, ab incon
uenienti, excludendo præſertim a terra ſiguram planã, qua uulgo prædita eſſe
creditur terra, hac ſcilicet ratione, quæ eſt explicatio, & confirmatio quodam-
modo præceden is. Si terra ab oriente in occidentem, uel contra, non eſſet ro-
tunda, ſed uerbi gratia plana, tam ci to orirẽtur ſtellæ regionibus occidentali-
bus, quam orientalibus, eodemq́ue tempore utriuſque occiderent; quia omnes
haberent eundem Horizontem, planitiem uidelicet terræ. Si uero a Septentrio
ne in auſtrum eſſet quoq; plana, & non potius rotunda, eadem de cauſa, ſi pro
cederet quis ſiue a ſeptentrione in auſtrum, ſiue contra, nunquam ſtellæ, quæ il
li perpetuo ſupra Horizontem apparebant, occultarentur, neque illæ, quæ per-
petuo illi occultabantur, aliquando inciperent apparere; quoniam uidelicet
nunquam mutarẽt Horizontem, ſed ſemper in illa planitie terræ exiſterẽt:
Quorum utrumque eſt contra communem experientiam, ut ex præcedenti ra
tiocinatione conſtat; quæ quidem, una cum hac, deſumpta eſt a Ptolemeo Dict.
1. cap. 4. & Ioan. Regiomont. lib. 1. concluſio. 2. & Alphragano Diff. 3.
uenienti, excludendo præſertim a terra ſiguram planã, qua uulgo prædita eſſe
creditur terra, hac ſcilicet ratione, quæ eſt explicatio, & confirmatio quodam-
modo præceden is. Si terra ab oriente in occidentem, uel contra, non eſſet ro-
tunda, ſed uerbi gratia plana, tam ci to orirẽtur ſtellæ regionibus occidentali-
bus, quam orientalibus, eodemq́ue tempore utriuſque occiderent; quia omnes
haberent eundem Horizontem, planitiem uidelicet terræ. Si uero a Septentrio
ne in auſtrum eſſet quoq; plana, & non potius rotunda, eadem de cauſa, ſi pro
cederet quis ſiue a ſeptentrione in auſtrum, ſiue contra, nunquam ſtellæ, quæ il
li perpetuo ſupra Horizontem apparebant, occultarentur, neque illæ, quæ per-
petuo illi occultabantur, aliquando inciperent apparere; quoniam uidelicet
nunquam mutarẽt Horizontem, ſed ſemper in illa planitie terræ exiſterẽt:
Quorum utrumque eſt contra communem experientiam, ut ex præcedenti ra
tiocinatione conſtat; quæ quidem, una cum hac, deſumpta eſt a Ptolemeo Dict.
1. cap. 4. & Ioan. Regiomont. lib. 1. concluſio. 2. & Alphragano Diff. 3.
Ptoiem aevs loco prædicto aliam rationem adiungit, qua probat ter
11Terram ca
mã nõ eſſe. ram non poſſe eſſe cauam. Nam, inquit, ſi caua exiſteret, citius orirentur ſtellæ
regionibus occidentalibus, quàm orientalibus, ut contingere uidemus in ualli
bus, in quibus partes occidentales citius a Sole illuſtrantur, quàm partes orien
tales. Præterea, quò magis quis a ſeptentrione procederet in auſtrum eo plures
ſtellæ iuxta polum arcticum ei apparerent, & plures ex parte oppoſita, meridio
nali nimirum, occultarentur: Quæ omnia abſurda ſunt; & cum experimento
pugnant, ut dictum eſt.
11Terram ca
mã nõ eſſe. ram non poſſe eſſe cauam. Nam, inquit, ſi caua exiſteret, citius orirentur ſtellæ
regionibus occidentalibus, quàm orientalibus, ut contingere uidemus in ualli
bus, in quibus partes occidentales citius a Sole illuſtrantur, quàm partes orien
tales. Præterea, quò magis quis a ſeptentrione procederet in auſtrum eo plures
ſtellæ iuxta polum arcticum ei apparerent, & plures ex parte oppoſita, meridio
nali nimirum, occultarentur: Quæ omnia abſurda ſunt; & cum experimento
pugnant, ut dictum eſt.
Vnde cur terra uideatur uiſui noſtro plana, cauſam noſter auctor dicit
22Terra cur
appareat
plana. eſſe nimiam eius quantitatem. Quoniam uidelicet tam parum exiſtit id, quod
nobis de terra apparet, reſpectu totius ambitus terræ, ut mirum non ſit, quod
nobis planum id uideatur. Quemad modum ſi quis ex circunferentia maximi
cuiuſpiam circuli minimam partem abſcinderet, haud dubie a quouis illa par-
ticula ſeorſim conſiderata recta linea eſſe iu dicaretur.
22Terra cur
appareat
plana. eſſe nimiam eius quantitatem. Quoniam uidelicet tam parum exiſtit id, quod
nobis de terra apparet, reſpectu totius ambitus terræ, ut mirum non ſit, quod
nobis planum id uideatur. Quemad modum ſi quis ex circunferentia maximi
cuiuſpiam circuli minimam partem abſcinderet, haud dubie a quouis illa par-
ticula ſeorſim conſiderata recta linea eſſe iu dicaretur.
Qvod autem aqua habeat tumorem, &
accedat ad rotunditatem, ſis
33@quã eſſe
@tundam. patet. Ponatur ſignum in litore maris, & exeat nauis à portu, & in tan-
tum elongetur, quòd oculus exiſtentis iuxta pedem mali non poſſit uidere
ſignum; ſtante uero naui, oculus eiuſdem exiſtentis in ſummitate mali, be-
ne uidebit ſignum illud. Sed oculus exiſtentis iuxta pedem mali melius de-
beret uidere ſignum, quàm qui eſt in ſummitate mali, ſicut patet per lineas
duct as ab utroque ad ſignum, & nulla alia huius rei cauſa eſt, quàm tu-
mor aquæ. Excludantur enim omnia alia impedimenta, ſicut nebulę & ua
pores aſcendentes.
33@quã eſſe
@tundam. patet. Ponatur ſignum in litore maris, & exeat nauis à portu, & in tan-
tum elongetur, quòd oculus exiſtentis iuxta pedem mali non poſſit uidere
ſignum; ſtante uero naui, oculus eiuſdem exiſtentis in ſummitate mali, be-
ne uidebit ſignum illud. Sed oculus exiſtentis iuxta pedem mali melius de-
beret uidere ſignum, quàm qui eſt in ſummitate mali, ſicut patet per lineas
duct as ab utroque ad ſignum, & nulla alia huius rei cauſa eſt, quàm tu-
mor aquæ. Excludantur enim omnia alia impedimenta, ſicut nebulę & ua
pores aſcendentes.