Stevin, Simon, Mathematicorum hypomnematum... : T. 4: De Statica : cum appendice et additamentis, 1605
page |< < (152) of 197 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div632" type="section" level="1" n="453">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4493" xml:space="preserve">
              <pb o="152" file="527.01.152" n="152" rhead="A*PPENDIX*"/>
            rientia verò contra Ariſtotelem iſtiuſmodi eſt; </s>
            <s xml:id="echoid-s4494" xml:space="preserve">ſumito duos plumbeos globos
              <lb/>
            (quod Cl. </s>
            <s xml:id="echoid-s4495" xml:space="preserve">vir I*OANNES* G*ROTIVS* ſedulus naturæ indagator, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4496" xml:space="preserve">ego
              <lb/>
            quondam experti ſumus) ponderis ratione decupla, eos altitudine 30 pedum
              <lb/>
            pariter demittito in ſubjectum aſſerem, aliudve ſolidum unde ſonus clarè red-
              <lb/>
            datur; </s>
            <s xml:id="echoid-s4497" xml:space="preserve">manifeſtè cognoſces leviorem non decuplo tardius graviore, ſed pariter
              <lb/>
            in aſſerem incidere ut ſonitus utriuſque illiſu redditus unus idemq́ue videatur.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s4498" xml:space="preserve">Idem contingit in corporibus magnitudinis æqualis, gravitatis verò decuplæ: </s>
            <s xml:id="echoid-s4499" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Quare dicta iſta Ariſtotelis proportio à vero aliena eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s4500" xml:space="preserve">Sed alterum experimen-
              <lb/>
            tum hujuſmodi cõtra T aiſnerum facit: </s>
            <s xml:id="echoid-s4501" xml:space="preserve">Sumito è goſſipio lanavè tenue quoddam
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s4502" xml:space="preserve">exile filum, atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s4503" xml:space="preserve">ſarcinulam ex eadem materia pondere unius libræ densè fir-
              <lb/>
            miterq́ue colligatam, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4504" xml:space="preserve">formâ filo ſimili, hęc pariter quinque aut ſex pedum al-
              <lb/>
            titudine demittito, re ipſa cognoſces filum longe diutius in aëre morari, quàm
              <lb/>
            ſarcinulam, etſi fili materia longe compactior denſiorq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s4505" xml:space="preserve">ſit ſarcinulâ quæ mul-
              <lb/>
            tum aëris admittit. </s>
            <s xml:id="echoid-s4506" xml:space="preserve">Quare æquale ſpacium ab ipſis pari velocitate nõ tranſitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s4507" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Altera item experientia T aiſnerum redarguit in pondere adſcĕ dente ſive emer-
              <lb/>
            gente, in phialâ enim vitreâ aquæ plenâ agitatâ, ut multæ excitentur bullulæ
              <lb/>
            ſimulac quievit videbis majores bullas citiſſime atque unico momento, mino-
              <lb/>
            res verò emergere tardiùs, minimas autem bullulas inſtar tenuiſſimarum arenu-
              <lb/>
            larum lentiſſimè, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4508" xml:space="preserve">tanquam teſtudineo gradu ſurſum prorepere, quarum om-
              <lb/>
            nium motus ab æquali velocitate vel tarditate longè abeſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s4509" xml:space="preserve">Atque hactenus de
              <lb/>
            experientia. </s>
            <s xml:id="echoid-s4510" xml:space="preserve">Supereſt ut dicamus cur hîc nulla ſit proportio, hoc modo. </s>
            <s xml:id="echoid-s4511" xml:space="preserve">Quod-
              <lb/>
            libet corpus movens habet quoddam motus ſui impedimentum, quod in cor-
              <lb/>
            pore per aërem delato eſt aëris & </s>
            <s xml:id="echoid-s4512" xml:space="preserve">ſuperficiei ſuæ contactus; </s>
            <s xml:id="echoid-s4513" xml:space="preserve">ideoq́ue ſimilium
              <lb/>
            corporum majus, majore quoque afficitur impedimento, ſed quia ſimilia ſolida
              <lb/>
            ſuperficiebus ſuis non ſunt proportionalia (nam cubi in ratione octupla, ha-
              <lb/>
            bent ſuperficies ratione quadrupla) nec impedimentis proportionalia eſſe poſ-
              <lb/>
            ſunt: </s>
            <s xml:id="echoid-s4514" xml:space="preserve">atque hinc eſt quod minora corpora majus impedimentum patiantur, ra-
              <lb/>
            tione proportionis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4515" xml:space="preserve">propterea tardiùs deſcendant quam majora.</s>
            <s xml:id="echoid-s4516" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4517" xml:space="preserve">Imò quamvis ſuperficies corporibus ſuis eſſent proportionales, medium ta-
              <lb/>
            men per quod cadunt, quodammodo proportionem hanc evertit, ut in duobus
              <lb/>
            corpo ribus altero in aqua innatante, altero mergente animad erti facilè poteſt,
              <lb/>
            in quibus impedimenta ſuperficierum quandam inter ſe habent rationem, tem-
              <lb/>
            pora verò nullam, ideoq́ue proportionalia non ſunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s4518" xml:space="preserve">ſed dicat aliquis id intelli-
              <lb/>
            gi ſolum cæteris paribus, videlicet quando utrumque corpus mergetur. </s>
            <s xml:id="echoid-s4519" xml:space="preserve">Nego
              <lb/>
            tamen in his ullam proportionem conſiſtere. </s>
            <s xml:id="echoid-s4520" xml:space="preserve">Sumptis enim duobus corporibus
              <lb/>
            A, B quarum utrumque in aqua mergatur, ſintq́ue in dicta proportione. </s>
            <s xml:id="echoid-s4521" xml:space="preserve">his po-
              <lb/>
            ſitis, manifeſtum eſt infinita poſſe inveniri corpora inæquali gravitate minori
              <lb/>
            quàm B, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4522" xml:space="preserve">quæ in aqua demergantur, paulatimq́ue ita propius accedetur ad
              <lb/>
            corpus immerſabile, cujus nulla cum corpore quod mergitur ſit proportio. </s>
            <s xml:id="echoid-s4523" xml:space="preserve">Sed
              <lb/>
            illis eò contimè accedentibus, atque A, B in data proportione conſiſtentibus,
              <lb/>
            certè nullum infinitorũ illorum corporum ipſi A comparatum proportionem
              <lb/>
            iſtam habebit; </s>
            <s xml:id="echoid-s4524" xml:space="preserve">quia ſi in his eſſet, certè ad alterum non accederent quod theſi
              <lb/>
            cõceſſæ repugnat. </s>
            <s xml:id="echoid-s4525" xml:space="preserve">Quamobrem medium quoque per quod corpora permeant
              <lb/>
            dictam proportionem prohibet.</s>
            <s xml:id="echoid-s4526" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4527" xml:space="preserve">Cumq́ue in mediis ordinatiſſimis & </s>
            <s xml:id="echoid-s4528" xml:space="preserve">ubique homogeneis nullam motus & </s>
            <s xml:id="echoid-s4529" xml:space="preserve">
              <lb/>
            impedimentorum proportionem ineſſe demonſtraverimus, ubi ſimplex ſuper-
              <lb/>
            ficiei cum aëre vel aqua ſit contactus. </s>
            <s xml:id="echoid-s4530" xml:space="preserve">longè firmiori ratione nulla proportio
              <lb/>
            inerit exemplis magis inordinatis materiæq́ue non unius generis ſed variæ, ut
              <lb/>
            in machinis partim ligneis partim ferreis cæterisq́ue ſimilibus, namq́ue ibi </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>