Clavius, Christoph
,
In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 525
>
Scan
Original
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
2
40
3
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 525
>
page
|<
<
(116)
of 525
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div300
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
102
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5476
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
116
"
file
="
152
"
n
="
153
"
rhead
="
Comment. in I. Cap. Sphæræ
"/>
rarum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5477
"
xml:space
="
preserve
">Vnde uidemus guttulas aquarum, ſi amittant figuram ſphæricam, cito
<
lb
/>
ac facile corrumpi, atque exiccari.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5478
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">Ratio Ari-
<
lb
/>
ſtotelis pro
<
lb
/>
bans aquã
<
lb
/>
eſſe rotun
<
lb
/>
dam.</
note
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5479
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Dvabvs</
emph
>
his rationibus addere poſſumus aliam, quam etiam Ariſtoteles
<
lb
/>
affert lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5480
"
xml:space
="
preserve
">2. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5481
"
xml:space
="
preserve
">de cœlo, hoc modo. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5482
"
xml:space
="
preserve
">Aqua ſuapte natura confluit ad loca decli-
<
lb
/>
uiora, utexperiẽtia didicimus quotidianatigitur ro
<
lb
/>
<
figure
xlink:label
="
fig-152-01
"
xlink:href
="
fig-152-01a
"
number
="
46
">
<
image
file
="
152-01
"
xlink:href
="
http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/152-01
"/>
</
figure
>
tunda exiſtit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5483
"
xml:space
="
preserve
">Nam alias non conflueret ad loca de-
<
lb
/>
cliuiora. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5484
"
xml:space
="
preserve
">Sit enim aquæ ſuperficies, ſi fieri poteſt,
<
lb
/>
plana, uel alterius figuræ non circularis, expanſa ſu-
<
lb
/>
per terrã per lineã A D B, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5485
"
xml:space
="
preserve
">ex centro mundi C, de-
<
lb
/>
ſcribatur circulus E G F; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5486
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5487
"
xml:space
="
preserve
">ex C, educatur C D, per
<
lb
/>
pendicularis ad A B; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5488
"
xml:space
="
preserve
">cõnectanturq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5489
"
xml:space
="
preserve
">rectæ A C, B C:
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5490
"
xml:space
="
preserve
">Et quoniã recta C D, minor eſt, quàm C A, vel C B,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-152-02
"
xlink:href
="
note-152-02a
"
xml:space
="
preserve
">19. primi.</
note
>
erit punctum D, in loco decliuiori, hoc eſt, propin-
<
lb
/>
quius centro, quã punctum A, uel B. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5491
"
xml:space
="
preserve
">A qua igitur nõ
<
lb
/>
impedita non confluet ad loca decliuiora. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5492
"
xml:space
="
preserve
">Quod cũ
<
lb
/>
pugnet cum experientia, neceſſe eſt, ut pars aquæ media, nempe D, attollatut
<
lb
/>
ad punctũ G, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5493
"
xml:space
="
preserve
">partes aquæ iuxta A, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5494
"
xml:space
="
preserve
">B, deſidant, perueniantq́ue ad puncta E,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5495
"
xml:space
="
preserve
">F, ut tota aqua habe at tumorem E G F, æqualiterq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5496
"
xml:space
="
preserve
">diſtet à centro mundi.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5497
"
xml:space
="
preserve
">Hac enim ratione naturaliter quieſcet collibrata. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5498
"
xml:space
="
preserve
">Ex qua quidem ratione pro-
<
lb
/>
babitur, nullam aliam figurã poſle habere aquã præter ſphæricam: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5499
"
xml:space
="
preserve
">nã alias ſem
<
lb
/>
per haberet aliquas partes remotiores aterræ centro, (Sp hærica enim tantum
<
lb
/>
figura æqualiter undique propinquat centro) & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5500
"
xml:space
="
preserve
">ex conſequenti non deflueret
<
lb
/>
ad loca decliuiora, quod pugnat cum natura aquæ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5501
"
xml:space
="
preserve
">Immoex hac ratione effi-
<
lb
/>
citur, quemlibet liquorem in aliquo uaſe contentum habere tumorem aliquẽ,
<
lb
/>
ſeu circuferentiam, cuius centrum idem eſt, quod centrum mundi.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5502
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5503
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Sed</
emph
>
omnium elegantiſſima eſt demonſtratio Archimedis in lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5504
"
xml:space
="
preserve
">1. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5505
"
xml:space
="
preserve
">de ijs.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5506
"
xml:space
="
preserve
">
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-152-03
"
xlink:href
="
note-152-03a
"
xml:space
="
preserve
">Archime-
<
lb
/>
dis demon
<
lb
/>
ſtratio pro-
<
lb
/>
bans omne
<
lb
/>
liquorem
<
lb
/>
ſphæricam
<
lb
/>
figuram ha
<
lb
/>
bere.</
note
>
quæ uehuntur in aqua, qua demonſtrat, non ſolum Oceanum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5507
"
xml:space
="
preserve
">alia maria, ve
<
lb
/>
rũ etiam quemlibet humorem conſiſtentem, ac manentem, ſigurã habere ſphæ
<
lb
/>
ricam, cuius centrum ſit idem, quod centrum mundi, ad quod omnia grauia fe
<
lb
/>
funtur ſuapte natura. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5508
"
xml:space
="
preserve
">Aſſ
<
unsure
/>
umit autem primum, humidieam eſſe naturam, ut par
<
lb
/>
tibus ipſius æqualiter iacentibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5509
"
xml:space
="
preserve
">continuatis interſeſe, minus preſſa a ma-
<
lb
/>
gis preſſa expellatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5510
"
xml:space
="
preserve
">Vnamquam que uero partẽ eius premi humido ſupra ip-
<
lb
/>
ſam exiſtente ad perpendiculũ, ſi humidũ ſit deſcendens in aliquo, aut ab alio
<
lb
/>
aliquo preſſum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5511
"
xml:space
="
preserve
">Id quod experientia verũ eſſe didicimus: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5512
"
xml:space
="
preserve
">quandocunque enim
<
lb
/>
liquorẽ aliqua in parte premimus uel manu, uel alio ſuperfuſo humore, cedũt
<
lb
/>
aliæ partes circunſtantes, atq; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5513
"
xml:space
="
preserve
">expelluntur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5514
"
xml:space
="
preserve
">Deinde demonſtrat, ſi ſuperficies
<
lb
/>
aliqua plano ſecetur per idem ſemper punctum, ſitq́ ſectio circuli circunferem-
<
lb
/>
tia centrum habens punctum illud, per quod plano ſecatur, ſuperficiem illam
<
lb
/>
eſſe ſphæ icam, cuius centrum idem illud punctum ſit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5515
"
xml:space
="
preserve
">Demonſtratio huius rei
<
lb
/>
eruſmodi eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5516
"
xml:space
="
preserve
">Secetur ſuperficies aliqua plano per A, punctum ducto, ſitq́ue ſe-
<
lb
/>
ctio ſemper circuli circun ferentia centrum habens punctum A. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5517
"
xml:space
="
preserve
">Dico eam ſu-
<
lb
/>
perficiem eſſe ſphæricam, cuius centrum A, hoc eſt, omnes lineas à puncto A,
<
lb
/>
ad illam ſuperficiem ductas inter ſe eſſe æquales. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5518
"
xml:space
="
preserve
">Ducantur enim ex A, ad ſu-
<
lb
/>
perficiem duæ lineæ rectæ utcunque A B, A C, ut in prima figura: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5519
"
xml:space
="
preserve
">per quas,
<
lb
/>
cum ſint in eodem plano, ducatur planum faciens in ſuperficie propoſita li-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-152-04
"
xlink:href
="
note-152-04a
"
xml:space
="
preserve
">2. vndec.</
note
>
neam B C, quæ ex hypotheſi circunferentia circuli erit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5520
"
xml:space
="
preserve
">Recta igitur A C,
<
lb
/>
rectæ A B, per defin. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5521
"
xml:space
="
preserve
">circuli, æqualis erit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5522
"
xml:space
="
preserve
">Eadem ratione oſtendemus, omnes
<
lb
/>
alias lineas rectas a puncto A, ad ſuperficiem propoſitam ductas rectæ A </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>