153153S*TATICES*.
axungia illud oleo perungitur;
aliud humido aëre turgeſcit, aliud erugine cor-
ripitur, quæ omnia (ut multa alia omittam) machinarum motus modò expe-
diunt, modò impediunt. Itaque ut in Statices Praxis præfatione dictum eſt, hu-
juſmodi proportioni, quæ probabilis videtur, nullo modo fidendum eſt: quin
omnia iſta quæ Cardanus 5 Proport. lib. in variis propoſitionibus, aliiq́ue quam
plurimi hinc deducunt, falſa & veri vana habenda ſunt. Eoſohis motus & mo-
vendi æquilibrio contenti ſimus, quippe quæ his abundè ſatis faciat.
ripitur, quæ omnia (ut multa alia omittam) machinarum motus modò expe-
diunt, modò impediunt. Itaque ut in Statices Praxis præfatione dictum eſt, hu-
juſmodi proportioni, quæ probabilis videtur, nullo modo fidendum eſt: quin
omnia iſta quæ Cardanus 5 Proport. lib. in variis propoſitionibus, aliiq́ue quam
plurimi hinc deducunt, falſa & veri vana habenda ſunt. Eoſohis motus & mo-
vendi æquilibrio contenti ſimus, quippe quæ his abundè ſatis faciat.
C*AP. III.*
Staticam eſſe Mathematicarum Liberalium
artium unam.
artium unam.
QVamvis de iſtarum rerum nominibus quibus doctrina nihil obſcuratur
controvertere, aut in diſceptationem vocare ſupervacaneum ſit; non eſt
tamen cur hæc eò pertinere quis arbitretur; nam nos cum uſui erit Staticam li-
beralem artem appellabimus, atq; ideo ejus appellationis rationem redderene-
ceſſe fuerit. Quemadmodum igitur numeri & magnitudinis materia diverſa,
meritiſſimò quoque artium ſuarum limites & confinia ſecernenda diſtinguit;
illaq́ue Arithmeticæ hæc Geometriæ terminis circumſcribitur, ut ſingulæ con-
venientiori ordine, magis propriè, magisq́; perſpicuè deſcribantur & docean-
tur: cumq́ue ſubtilis materies iſtis artibus ſubjecta à natura nobis ingenita aut
cognita non ſit; ſed è variorum ſcriptis qui ſummo ſtudio maximaq́ue diligen-
tia in his ſeſe exercuere, imò non rarò caſu notitiam excellentium rerum ſunt
adepti, perdiſcenda ſit; atque illarum cognitio humano uſui perquam neceſſa-
ria, ideoq́ue homine ingenuo digna, unde ipſæ liberales artes appellantur, &
ſua certitudine reliquas artes longè antecellant; meritò Mathematicæ appellan-
tur, cum ita eſſe non perſuadeant, ſed demonſtrando cogant, doceantq́ue. Pari
ratione etiam Statica iſtis connumeranda, partim quia hujus materia gravitas,
ſit ab illarum utraque, numero ſcilicet & magnitudine, diverſa; partim etiam
quia proprietates hujus ſubtilitate quoque illis non cedant, cujus vel hoc ar-
gumentum ſit, quod omnium tardiſſimè è tenebris eruta, in lucem ſit edita. De-
nique cum ab ultimis uſque initiis tantæ certitudinis ſit, quantæ illæ pari jure
peculiaris quædam ars Liberalis Mathematica, & propria quoque cenſebitur.
controvertere, aut in diſceptationem vocare ſupervacaneum ſit; non eſt
tamen cur hæc eò pertinere quis arbitretur; nam nos cum uſui erit Staticam li-
beralem artem appellabimus, atq; ideo ejus appellationis rationem redderene-
ceſſe fuerit. Quemadmodum igitur numeri & magnitudinis materia diverſa,
meritiſſimò quoque artium ſuarum limites & confinia ſecernenda diſtinguit;
illaq́ue Arithmeticæ hæc Geometriæ terminis circumſcribitur, ut ſingulæ con-
venientiori ordine, magis propriè, magisq́; perſpicuè deſcribantur & docean-
tur: cumq́ue ſubtilis materies iſtis artibus ſubjecta à natura nobis ingenita aut
cognita non ſit; ſed è variorum ſcriptis qui ſummo ſtudio maximaq́ue diligen-
tia in his ſeſe exercuere, imò non rarò caſu notitiam excellentium rerum ſunt
adepti, perdiſcenda ſit; atque illarum cognitio humano uſui perquam neceſſa-
ria, ideoq́ue homine ingenuo digna, unde ipſæ liberales artes appellantur, &
ſua certitudine reliquas artes longè antecellant; meritò Mathematicæ appellan-
tur, cum ita eſſe non perſuadeant, ſed demonſtrando cogant, doceantq́ue. Pari
ratione etiam Statica iſtis connumeranda, partim quia hujus materia gravitas,
ſit ab illarum utraque, numero ſcilicet & magnitudine, diverſa; partim etiam
quia proprietates hujus ſubtilitate quoque illis non cedant, cujus vel hoc ar-
gumentum ſit, quod omnium tardiſſimè è tenebris eruta, in lucem ſit edita. De-
nique cum ab ultimis uſque initiis tantæ certitudinis ſit, quantæ illæ pari jure
peculiaris quædam ars Liberalis Mathematica, & propria quoque cenſebitur.
Objiciat autem quis, Geometricas figurationes in ipſius demonſtrationibus
non rarò adhiberi, ideoq́; ejus eſſe quandam ſpeciem. Reſpondeo idem Arith-
meticæ accidere; etenim quæ habet theoremata quarum cognitio non penitus
ex ipſa Geometria ſit repetenda? Imo ne Geometria quidem ipſa ſe abſq; nu-
meris tuebitur, aut defendet. Inſpice ſodes elementa Geometrica, quoties quæ-
ſo figura figuræ dupla, item tria plana duobus æquari dicuntur? unde conſtat
propoſitiones Geometricas abſque numeris demonſtrari non poſſe, quamvis
artes inter ſe ſint diverſæ & diſtinctæ; atque eadem Staticæ doctrinæ ratio erit.
non rarò adhiberi, ideoq́; ejus eſſe quandam ſpeciem. Reſpondeo idem Arith-
meticæ accidere; etenim quæ habet theoremata quarum cognitio non penitus
ex ipſa Geometria ſit repetenda? Imo ne Geometria quidem ipſa ſe abſq; nu-
meris tuebitur, aut defendet. Inſpice ſodes elementa Geometrica, quoties quæ-
ſo figura figuræ dupla, item tria plana duobus æquari dicuntur? unde conſtat
propoſitiones Geometricas abſque numeris demonſtrari non poſſe, quamvis
artes inter ſe ſint diverſæ & diſtinctæ; atque eadem Staticæ doctrinæ ratio erit.
Præterea Opticæ &
Catoptricæ, quæ non peculiares artes Mathematicæ ſed
Geometrici generis omnino cenſentur, alia eſt ratio, quam Staticæ, & multùm
diſſimilis. nam Staticæ materia ſeu ſubjectum quæ eſt gravitas, non ſecus quàm
magnitudo, & numerus (quia omnia, ut eſt in veteri proverbio conſtant pon-
dere, numero, & menſura) in qualibet ſubſtantia magno hominum commodo
deprehenduntur; ſed ſuperiores iſtæ non item. Quare ut diximus Statica me-
ritò liberalium Mathematicarum artium unafuerit.
Geometrici generis omnino cenſentur, alia eſt ratio, quam Staticæ, & multùm
diſſimilis. nam Staticæ materia ſeu ſubjectum quæ eſt gravitas, non ſecus quàm
magnitudo, & numerus (quia omnia, ut eſt in veteri proverbio conſtant pon-
dere, numero, & menſura) in qualibet ſubſtantia magno hominum commodo
deprehenduntur; ſed ſuperiores iſtæ non item. Quare ut diximus Statica me-
ritò liberalium Mathematicarum artium unafuerit.
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib