Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006893
">
<
pb
pagenum
="
504
"
xlink:href
="
016/01/153.jpg
"/>
Venerem excitare? </
s
>
<
s
id
="
s.006894
">Itaque aliud meco
<
lb
/>
nium ab amphiam eſſe exiſtimant. </
s
>
<
s
id
="
s.006895
">Sed &
<
lb
/>
amphiam venenum eſt apud Indos, atque
<
lb
/>
ex eorum genere, quæ abſque moleſtia oc
<
lb
/>
cidunt: quod meconio proprium eſſe, ne
<
lb
/>
mo ignorat. </
s
>
<
s
id
="
s.006896
">Sed forſan aliud eſt quippiam
<
lb
/>
quod & curas leuat, & Venerem ſti
<
lb
/>
mulat, & ſomnum affert, quale amo
<
lb
/>
mum & crocus. </
s
>
<
s
id
="
s.006897
">Ergo quòd ſint quædam,
<
lb
/>
quæ Venerem immodicam excitent, do
<
lb
/>
cuimus: quænam autem ſint illa, per
<
lb
/>
fecta plantarum hiſtoria etiam explica
<
lb
/>
bimus.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1006
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006898
">
<
margin.target
id
="
marg1006
"/>
Flores cur
<
lb
/>
varij.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006899
">Folia plan
<
lb
/>
tarum cur
<
lb
/>
omnia viri
<
lb
/>
dia.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006900
">
<
expan
abbr
="
Partiũ
">Partium</
expan
>
plan
<
lb
/>
tarum
<
expan
abbr
="
tẽpe-ramentum
">tempe
<
lb
/>
ramentum</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006901
">Nunc docere expedit cur floribus non
<
lb
/>
vnus eſt colos velut foliis: id contingit,
<
lb
/>
quoniam ſiccatur humidum, nec aliud ſup
<
lb
/>
peditatur. </
s
>
<
s
id
="
s.006902
">Folia namque cùm humidum per
<
lb
/>
petuum ſubminiſtretur, agente calore om
<
lb
/>
nia neceſſariò ſunt viridia, qua de cauſa &
<
lb
/>
ſuprema ſuperficies ſtantium aquarum talis
<
lb
/>
eſt, & vda loca, quæ ſub ſtillis tectorum in
<
lb
/>
terra poſita ſunt, vbi Solis radij non ap
<
lb
/>
parent. </
s
>
<
s
id
="
s.006903
">Igitur humidiſſima totius plantæ
<
lb
/>
ſemper, & plerunque frigidiſſima, fo
<
lb
/>
lium: calidiſſima & ſicciſſima, ſemen: in
<
lb
/>
quarum medio flos eſt collocandus. </
s
>
<
s
id
="
s.006904
">Sunt
<
lb
/>
tamen & flores parte aliqua virides, cæ
<
lb
/>
tera cærulea: calathi forma: & hyacintho
<
lb
/>
rum genere eſſe aiebant. </
s
>
<
s
id
="
s.006905
">Parùm odorati,
<
lb
/>
atque humidiores. </
s
>
<
s
id
="
s.006906
">Frigidiſſima rurſus ac ſic
<
lb
/>
ciſſima radix: vt calidiſſima, ac humidiſſi
<
lb
/>
ma, fructus: in quorum medio truncus, pro
<
lb
/>
pius tamen ad radicem accedens. </
s
>
<
s
id
="
s.006907
">Trunci
<
lb
/>
denuò calidiſſima ac ſicciſſima pars, cor
<
lb
/>
tex: humidiſſima ac frigidiſſima, matrix:
<
lb
/>
lignum quaſi in horum medio collocatur:
<
lb
/>
totus tamen ( vt dixi
<
emph
type
="
italics
"/>
)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
truncus frigidus ma
<
lb
/>
nifeſtè ac ſiccus. </
s
>
<
s
id
="
s.006908
">Folia tegunt ſtipitem,
<
arrow.to.target
n
="
marg1007
"/>
<
lb
/>
flores, fructus, ſemen: lignum velut in
<
lb
/>
animalibus oſſa omnia ſuſtinet, integitur
<
lb
/>
à cortice defenſionis cauſa: at in quibuſ
<
lb
/>
dam etiam cortex eſt, per quem defertur
<
lb
/>
alimentum: matrix & ipſa in quibuſdam eſt
<
lb
/>
nutrimenti cauſa: in omnibus humectat
<
lb
/>
lignum. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006909
">
<
margin.target
id
="
marg1007
"/>
Partium in
<
lb
/>
arboribus
<
lb
/>
vſus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006910
">Quamobrem quæ matrice carent omnia
<
lb
/>
lachryma abundant, vt lignum ſanctum: quæ
<
lb
/>
copioſam habent matricis ſubſtantiam, la
<
lb
/>
chryma carent, vt ſambucus. </
s
>
<
s
id
="
s.006911
">Radix tra
<
lb
/>
hendi gratia alimenti à terra: flores ob fru
<
lb
/>
ctum, vel ſemen, nam in illa ſemper ver
<
lb
/>
tuntur: fructus verò propter ſemen, nam in
<
lb
/>
omni fructu ſub pericarpio ſemen contine
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.006912
">Igitur fructus perfectio videtur plantæ,
<
lb
/>
ſemen verò ad propagandam ſpeciem. </
s
>
<
s
id
="
s.006913
">At in
<
lb
/>
quibus fructus non eſt, ſemen commoda &
<
lb
/>
vſus præſtat. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006914
">In hoc videtur natura plantis inclemen
<
lb
/>
tior fuiſſe quàm animalibus, cùm plantis
<
lb
/>
hyeme veſtes decidant, animalibus creſcant,
<
lb
/>
ſcilicet pili. </
s
>
<
s
id
="
s.006915
">Armauit & plantas velut &
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1008
"/>
<
lb
/>
animalia, duritie, magnitudine, flectendi
<
lb
/>
facilitate, tum ſpinis. </
s
>
<
s
id
="
s.006916
">Muniuit enim qua
<
lb
/>
drifariàm follia, ſpinis ( vt dixi
<
emph
type
="
italics
"/>
)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
roſarum,
<
lb
/>
minoribus aculeis. </
s
>
<
s
id
="
s.006917
">vt boraginis: lanugine,
<
lb
/>
vt mentaſtri: pilis, vt violæ, & piloſellæ
<
lb
/>
vtriuſque. </
s
>
<
s
id
="
s.006918
">Lanugine denſior pilus, ideò ad
<
lb
/>
vulnera conſolidanda nil par. </
s
>
<
s
id
="
s.006919
">Sed & errores,
<
lb
/>
vt in animalibus, atque eò ftequentiores,
<
lb
/>
quò viliores. </
s
>
<
s
id
="
s.006920
">Inde fit vt etiam in paruis ani
<
lb
/>
malibus, in his quæ à materia gignuntur
<
lb
/>
putrida, in piſcibus, in metallicis abundent,
<
lb
/>
velut in plantis. </
s
>
<
s
id
="
s.006921
">Sed in animalibus propriè
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1009
"/>
<
lb
/>
perfectioribus monſtra ob raritatem, à mon
<
lb
/>
ſtrando dicta ſunt: licet tamen & hoc no
<
lb
/>
men etiam ad plantas transferre. </
s
>
<
s
id
="
s.006922
">Nam ſi
<
lb
/>
plantæ ſuum ſeruent ordinem, non ſolùm
<
lb
/>
partibus certis conſtant, ſed etiam numero
<
lb
/>
foliorum. </
s
>
<
s
id
="
s.006923
">Adeò ſolers etiam in minimis na
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1010
"/>
<
lb
/>
tura fuit, cuius cauſam intellige: cùm motus
<
lb
/>
plantis deeſſet ad generationem, vtrunque
<
lb
/>
ſexum coëgiſſe neceſſe fuit, vnde plures per
<
lb
/>
ſæpe in vnum coëunt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006924
">
<
margin.target
id
="
marg1008
"/>
Plantarum
<
lb
/>
arma.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006925
">
<
margin.target
id
="
marg1009
"/>
Plantarum
<
lb
/>
monſtra.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006926
">
<
margin.target
id
="
marg1010
"/>
Plantas om
<
lb
/>
nes certo nu
<
lb
/>
mero folio
<
lb
/>
rum conſta
<
lb
/>
re, & quo
<
lb
/>
modo.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006927
">Cùm igitur in animalibus velut in cari
<
lb
/>
nis ſpina vna eſſet neceſſaria, in quam om
<
lb
/>
nia oſſa implantarentur, atque in plantis
<
lb
/>
neruis vice ſpinæ fungerentur, neceſſe fuit,
<
lb
/>
vt & in neruo plantarum ſi vnus eſſet, aut
<
lb
/>
in ſingulis ſi plures folia altrinſecus dextra
<
lb
/>
ac ſiniſtra pari ratione, tum rami exoriren
<
lb
/>
tur: nam & in animalibus omnia duplica
<
lb
/>
ta, vt rectè Ariſtoteles dicit, videntur. </
s
>
<
s
id
="
s.006928
">Er
<
lb
/>
gò cùm in ſummo cacuminis loco folium
<
lb
/>
eſſet neceſſarium, gemina verò hinc inde
<
lb
/>
in nodis cuilibet plantæ vnicam ſpinam ha
<
lb
/>
benti, neceſſaria fuit ratio ordinis hu
<
lb
/>
ius, vt in ſingulis nodis duo folia, in
<
lb
/>
ſummo tria haberet. </
s
>
<
s
id
="
s.006929
">Itaque cùm arida
<
lb
/>
fuerit planta, nec folia emittere poſſit iux
<
lb
/>
ta nodos efficitur enophyllum, cuius eſt hæc
<
lb
/>
forma. </
s
>
</
p
>
<
figure
id
="
id.016.01.153.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/153/1.jpg
"
number
="
75
"/>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006930
">Folium vnum breui ſtipiti
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1011
"/>
<
lb
/>
adnaſcitur abſque venis, ner
<
lb
/>
uiſque hederaceo molliori per
<
lb
/>
ſimili tamen, vbi folium ſtipi
<
lb
/>
ti iungitur, prodit ſimul vagi
<
lb
/>
na criſpia tenuis ac viridis, fo
<
lb
/>
lio procerior, in qua ſemina
<
lb
/>
parua continentur, viridis ad
<
lb
/>
modum tota herba, radix vni
<
lb
/>
ca forma capitis ſerpentis: cúmque Aprili
<
lb
/>
menſe in pratis oriatur, iuxta Papiam Ma
<
lb
/>
io areſcit: odore nullo, ſaporeque Vul
<
lb
/>
neribus prodeſſe creditur. </
s
>
<
s
id
="
s.006931
">Itaque cùm
<
lb
/>
hic non ſuppeditaret materia, è neruo
<
lb
/>
naſci oportuit folium, atque in cacu
<
lb
/>
mine: nam aliter tota planta tegi non
<
lb
/>
poteſt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006932
">
<
margin.target
id
="
marg1011
"/>
Enopyhlli
<
lb
/>
forma mira.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006933
">Hac ratione pinguis, & pauca in eno
<
lb
/>
phyllo, in trifolio mediocris, paucáque,
<
lb
/>
ſed pinguior in helleboro ( non enim ſi te
<
lb
/>
nuis fuiſſet, tot folia neceſſarium fuiſſe fa
<
lb
/>
cere ) in pentaphyllo verò tenuiſſima ac he
<
lb
/>
ptaphyllo: nam in pauciora redacta fuiſ
<
lb
/>
ſet pauca materia, ſi fuiſſet craſſa. </
s
>
<
s
id
="
s.006934
">Quar
<
lb
/>
tò enim plura ſunt folia ſi ſtipes craſſus non
<
lb
/>
fuerit eò tenuiora eſſe neceſſe eſt: vbi
<
lb
/>
etiam materia ſicca pauca, pauci nerui,
<
lb
/>
aut nulli. </
s
>
<
s
id
="
s.006935
">vt in enophyllo, trifolio, pen
<
lb
/>
taphyllo: vbi plurima, plures nerui, vt in
<
lb
/>
arboribus. </
s
>
<
s
id
="
s.006936
">Quilibet autem neruus ordinem
<
lb
/>
ſuum ſeruat: cùm plures fuerint, ordinem &
<
lb
/>
numerum foliorum confundere videntur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006937
">Ita ſyderum motus cùm pluribus æqualibus
<
lb
/>
motibus conſtent, confuſi & inæquales ap
<
lb
/>
parent. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006938
">Ergo quòd folia in ſummitate plantarum
<
lb
/>
imparia numero eſſe neceſſe ſit, iam manife
<
lb
/>
ſtum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.006939
">Nam vel à ſolis neruis prodeunt,
<
lb
/>
& fit enophyllum: vel hinc inde, fiuntque </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>