Clavius, Christoph
,
In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 525
>
Scan
Original
41
4
42
5
43
6
44
7
45
8
46
9
47
10
48
49
12
50
13
51
14
52
15
53
16
54
17
55
18
56
19
57
20
58
21
59
22
60
23
61
24
62
25
63
26
64
27
65
28
66
29
67
30
68
31
69
32
70
33
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 525
>
page
|<
<
(116)
of 525
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div300
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
102
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5476
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
116
"
file
="
152
"
n
="
153
"
rhead
="
Comment. in I. Cap. Sphæræ
"/>
rarum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5477
"
xml:space
="
preserve
">Vnde uidemus guttulas aquarum, ſi amittant figuram ſphæricam, cito
<
lb
/>
ac facile corrumpi, atque exiccari.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5478
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">Ratio Ari-
<
lb
/>
ſtotelis pro
<
lb
/>
bans aquã
<
lb
/>
eſſe rotun
<
lb
/>
dam.</
note
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5479
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Dvabvs</
emph
>
his rationibus addere poſſumus aliam, quam etiam Ariſtoteles
<
lb
/>
affert lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5480
"
xml:space
="
preserve
">2. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5481
"
xml:space
="
preserve
">de cœlo, hoc modo. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5482
"
xml:space
="
preserve
">Aqua ſuapte natura confluit ad loca decli-
<
lb
/>
uiora, utexperiẽtia didicimus quotidianatigitur ro
<
lb
/>
<
figure
xlink:label
="
fig-152-01
"
xlink:href
="
fig-152-01a
"
number
="
46
">
<
image
file
="
152-01
"
xlink:href
="
http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/152-01
"/>
</
figure
>
tunda exiſtit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5483
"
xml:space
="
preserve
">Nam alias non conflueret ad loca de-
<
lb
/>
cliuiora. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5484
"
xml:space
="
preserve
">Sit enim aquæ ſuperficies, ſi fieri poteſt,
<
lb
/>
plana, uel alterius figuræ non circularis, expanſa ſu-
<
lb
/>
per terrã per lineã A D B, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5485
"
xml:space
="
preserve
">ex centro mundi C, de-
<
lb
/>
ſcribatur circulus E G F; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5486
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5487
"
xml:space
="
preserve
">ex C, educatur C D, per
<
lb
/>
pendicularis ad A B; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5488
"
xml:space
="
preserve
">cõnectanturq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5489
"
xml:space
="
preserve
">rectæ A C, B C:
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5490
"
xml:space
="
preserve
">Et quoniã recta C D, minor eſt, quàm C A, vel C B,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-152-02
"
xlink:href
="
note-152-02a
"
xml:space
="
preserve
">19. primi.</
note
>
erit punctum D, in loco decliuiori, hoc eſt, propin-
<
lb
/>
quius centro, quã punctum A, uel B. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5491
"
xml:space
="
preserve
">A qua igitur nõ
<
lb
/>
impedita non confluet ad loca decliuiora. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5492
"
xml:space
="
preserve
">Quod cũ
<
lb
/>
pugnet cum experientia, neceſſe eſt, ut pars aquæ media, nempe D, attollatut
<
lb
/>
ad punctũ G, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5493
"
xml:space
="
preserve
">partes aquæ iuxta A, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5494
"
xml:space
="
preserve
">B, deſidant, perueniantq́ue ad puncta E,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5495
"
xml:space
="
preserve
">F, ut tota aqua habe at tumorem E G F, æqualiterq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5496
"
xml:space
="
preserve
">diſtet à centro mundi.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5497
"
xml:space
="
preserve
">Hac enim ratione naturaliter quieſcet collibrata. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5498
"
xml:space
="
preserve
">Ex qua quidem ratione pro-
<
lb
/>
babitur, nullam aliam figurã poſle habere aquã præter ſphæricam: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5499
"
xml:space
="
preserve
">nã alias ſem
<
lb
/>
per haberet aliquas partes remotiores aterræ centro, (Sp hærica enim tantum
<
lb
/>
figura æqualiter undique propinquat centro) & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5500
"
xml:space
="
preserve
">ex conſequenti non deflueret
<
lb
/>
ad loca decliuiora, quod pugnat cum natura aquæ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5501
"
xml:space
="
preserve
">Immoex hac ratione effi-
<
lb
/>
citur, quemlibet liquorem in aliquo uaſe contentum habere tumorem aliquẽ,
<
lb
/>
ſeu circuferentiam, cuius centrum idem eſt, quod centrum mundi.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5502
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5503
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Sed</
emph
>
omnium elegantiſſima eſt demonſtratio Archimedis in lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5504
"
xml:space
="
preserve
">1. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5505
"
xml:space
="
preserve
">de ijs.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5506
"
xml:space
="
preserve
">
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-152-03
"
xlink:href
="
note-152-03a
"
xml:space
="
preserve
">Archime-
<
lb
/>
dis demon
<
lb
/>
ſtratio pro-
<
lb
/>
bans omne
<
lb
/>
liquorem
<
lb
/>
ſphæricam
<
lb
/>
figuram ha
<
lb
/>
bere.</
note
>
quæ uehuntur in aqua, qua demonſtrat, non ſolum Oceanum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5507
"
xml:space
="
preserve
">alia maria, ve
<
lb
/>
rũ etiam quemlibet humorem conſiſtentem, ac manentem, ſigurã habere ſphæ
<
lb
/>
ricam, cuius centrum ſit idem, quod centrum mundi, ad quod omnia grauia fe
<
lb
/>
funtur ſuapte natura. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5508
"
xml:space
="
preserve
">Aſſ
<
unsure
/>
umit autem primum, humidieam eſſe naturam, ut par
<
lb
/>
tibus ipſius æqualiter iacentibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5509
"
xml:space
="
preserve
">continuatis interſeſe, minus preſſa a ma-
<
lb
/>
gis preſſa expellatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5510
"
xml:space
="
preserve
">Vnamquam que uero partẽ eius premi humido ſupra ip-
<
lb
/>
ſam exiſtente ad perpendiculũ, ſi humidũ ſit deſcendens in aliquo, aut ab alio
<
lb
/>
aliquo preſſum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5511
"
xml:space
="
preserve
">Id quod experientia verũ eſſe didicimus: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5512
"
xml:space
="
preserve
">quandocunque enim
<
lb
/>
liquorẽ aliqua in parte premimus uel manu, uel alio ſuperfuſo humore, cedũt
<
lb
/>
aliæ partes circunſtantes, atq; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5513
"
xml:space
="
preserve
">expelluntur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5514
"
xml:space
="
preserve
">Deinde demonſtrat, ſi ſuperficies
<
lb
/>
aliqua plano ſecetur per idem ſemper punctum, ſitq́ ſectio circuli circunferem-
<
lb
/>
tia centrum habens punctum illud, per quod plano ſecatur, ſuperficiem illam
<
lb
/>
eſſe ſphæ icam, cuius centrum idem illud punctum ſit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5515
"
xml:space
="
preserve
">Demonſtratio huius rei
<
lb
/>
eruſmodi eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5516
"
xml:space
="
preserve
">Secetur ſuperficies aliqua plano per A, punctum ducto, ſitq́ue ſe-
<
lb
/>
ctio ſemper circuli circun ferentia centrum habens punctum A. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5517
"
xml:space
="
preserve
">Dico eam ſu-
<
lb
/>
perficiem eſſe ſphæricam, cuius centrum A, hoc eſt, omnes lineas à puncto A,
<
lb
/>
ad illam ſuperficiem ductas inter ſe eſſe æquales. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5518
"
xml:space
="
preserve
">Ducantur enim ex A, ad ſu-
<
lb
/>
perficiem duæ lineæ rectæ utcunque A B, A C, ut in prima figura: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5519
"
xml:space
="
preserve
">per quas,
<
lb
/>
cum ſint in eodem plano, ducatur planum faciens in ſuperficie propoſita li-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-152-04
"
xlink:href
="
note-152-04a
"
xml:space
="
preserve
">2. vndec.</
note
>
neam B C, quæ ex hypotheſi circunferentia circuli erit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5520
"
xml:space
="
preserve
">Recta igitur A C,
<
lb
/>
rectæ A B, per defin. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5521
"
xml:space
="
preserve
">circuli, æqualis erit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5522
"
xml:space
="
preserve
">Eadem ratione oſtendemus, omnes
<
lb
/>
alias lineas rectas a puncto A, ad ſuperficiem propoſitam ductas rectæ A </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>