Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[91.] 41. Magnitudines uiſibiles ſunt ſuperficies, earum partes, termini, & ſpatia, quæinter di-ſtincta uiſibilia interijciuntur. 18 p 4.
[92.] 42. Axis opticæpyramidis, oculo moto immut abilis permanet. 53 p 3.
[93.] 43. Axis optic{us} in ſuo motu nunquã fit baſis anguli à ſuperficie uiſibilis ſubtenſi: nec ſem-per ſet at angulum ab aliqua uiſibilis diametro ſubtenſum. 54 p 3.
[94.] 44. Viſ{us} percipit magnitudinem anguli optici è parte ſuperficiei uiſ{us}, in qua formatur rei uiſibilis forma. 73 p 3.
[95.] 45. Sit{us} direct{us} & obliqu{us} lineæ, ſuperficiei, & ſpatij percipitur ex æquabili & inæqua-bili terminorum diſtantia. 12 p 4. Idem 28 n.
[96.] 46. Diſtinctio uiſibilium percipitur è diſtinctione formarum, quæ in diuerſis ſuperficiei ui-ſ{us} partib{us} ſunt impreſſæ. 99 p 4.
[97.] 47. Continuatio uiſibilis percipitur è diſtantiæ priuatione. 100 p 4.
[98.] 48. Numerus percipitur è uiſibilium diſtinctione. 101 p 4.
[99.] 49. Motus uiſibilis percipitur è mutatione ſitus eius in ſenſilitempore. 110 p 4.
[100.] 50. Qualitas motus percipitur è ſpatio, per quoduiſibile mouetur. 711 p 4.
[101.] 51. Motus uiſibilis percipitur in tempore ſenſili.
[102.] 52. Quies percipitur è uiſibili, eundem ſitum locum́ tempore ſenſili occupante. 112 p 4.
[103.] 53. Aſperitas percipitur è luce aſper am ſuperficiem illuminante. 139 p 4.
[104.] 54. Lenit as percipitur è luce lenem ſuperficiem illuminante. 140 p 4.
[105.] 55. Perſpicuit{as} percipitur è perceptione corporis denſi ultra corp{us} perſpicuum poſiti. 142 p 4.
[106.] 56. Denſitas percipitur è perſpicuitatis priuatione. 143 p 4.
[107.] 57. Vmbra percipitur è lucis unius abſentia, alterius præſentia. 145 p 4.
[108.] 58. Obſcurit{as} percipitur è lucis priuatione & abſentia. 146 p 4.
[109.] 59. Pulchritudo percipitur tum è ſingulis uiſibilibus ſpeciebus, tum è pluribus ſimul coniun ctis, ſymmetris inter ſe. 148 p 4.
[110.] 60. Deformitas percipitur tum è ſingulis uiſibilibus ſpeciebus, tum è pluribus ſimul coniun-ctis, aſymmetris inter ſe. 149 p 4.
[111.] 61. Similitudo percipitur è uiſibilium inter ſe conuenientia. 151 p 4.
[112.] 62. Dißimilitudo percipitur è priuatione ſimilitudinis & conuenientiæ uiſibilium inter ſe. 152 p 4.
[113.] DE DIVERSITATE COMPREHENSIONIS VISVS AB intentionibus particularibus. Cap. III. 63. Viſus plures uiſibiles ſpecies ſimul percipit. 2 p 4.
[114.] 64. Viſio fit aſpectu, aut obtutu. 51 p 3.
[115.] 65. Viſio per aſpectum, fit per quemlibet pyramidis opticæ radium: per obtutum uerò fit per ſolum axem. 52 p 3.
[116.] 66. Obtut{us} iteratio alti{us} imprimit formas uiſibiles animo, certiores́ efficit. 58 p 3.
[117.] 67. E uiſibili ſæpi{us} uiſo remanet in animo generalis notio: qua quodlibet uiſibile ſimile per cipitur & cognoſcitur. 61 p 3. Idem 14 n.
[118.] 68. Eſſentia uiſibilis percipitur è ſpecieb{us} uifibilib{us}, beneficio formæ in animo reſiden-tis. 66 p 3.
[119.] 69. Diſtinctauiſio fit aut obtutu ſolo: aut obtutu & anticipata notione ſimul. 62 p 3.
[120.] 70. Obtut{us} fit in tempore. 56 p 3.
< >
page |< < (147) of 778 > >|
153147OPTICAE LIBER V. duab{us} rectis, à dictis punctis ad punctum tact{us} ductis. 135 p 1.
AMplius: duobus punctis datis, ſcilicet e, d, & dato circulo: eſt inuenire punctum in eo, ut an-
gulum contentum à lineis, à punctis prædictis ad illud punctum ductis, diuidat per æqualia,
linea circulum contingens in illo puncto.
Verbi gratia: ducatur à puncto e ad centrum circu
li dati, linea e g:
& producatur uſq; ad circumferentiam: & ſit e s: deinde ducatur linea g d. Et ſit [per
10 p 6] m i linea diuiſa in puncto c, ut ſit proportio i c ad e m, ſicut e g ad g d:
& [per 10 p 1] diuidatur
m i per æqualia in puncto n:
& [per 11 p 1] ducatur perpendicularis n o: & ſuper punctum m fiat an-
gulus ęqualis medietati anguli d g s [per 9 & 23 p 1] per lineã m o.
Palàm, quòd erit minor recto. [Nã
anguli ad g deinceps æquantur duobus rectis per 13 p 1:
itaq; d g s ijſdem eſt minor: quare d g s dimi
diatus minor eſt recto] & o n m rectus:
igitur [per 11 ax. ] cõcurret cum n o: concurrat aũt in puncto
o:
& ducatur à puncto c [per præcedentem numerum] linea ad triangulũ: quę ſit c k f: ita ut propor
tio k f ad m f ſit, ſicut proportio e g ad g s:
& [per 23 p 1] ſuper punctum g [terminum lineæ e g] fiat
angulus æqualis angulo m f k, per lineam uſq;
ad circulum ductam: quæ ſit a g: & ſit angulus a g e: &
ducantur lineæ a g, a d.
Dico, quòd a eſt punctum, quod quęrimus. Ducatur linea e a. Cum igitur an
gulus m f k [per fabricationem] ſit æqualis angulo a g e:
& [per fabricationem] proportio k f ad m
f, ſicut g e ad g a:
cum [per 15 d 1] g a ſit æqualis g s: erit triangulum a g e ſimile triangulo m f k [per
6.
4 p. 1 d 6. ] Igitur angulus f m k eſt ęqualis angulo e a g, & angulus a e g æqualis angulo m k f. Iam
[per 23 p 1] à puncto a ducatur linea, tenens cum linea a e angulum æqualem angulo n m k:
& ſit li-
nea a z:
quę neceſſariò concurret cum linea e g. Quoniam, quæ eſt proportio k fad m f, ea eſt e g ad
g a, & angulus g a z ęqualis
74[Figure 74]d a h ſ s u g e z t q75[Figure 75]o k f i l n m eſt angulo f m c.
[ęqualis e-
nim concluſus eſt angulus
f m k angulo e a g] Igitur ſi-
cut linea m o concurrit cũ
f k in puncto f:
ſic concur-
ret a z cum e g.
Sit concur-
ſus in puncto z:
& produ-
catur a z uſq;
ad punctũ q:
ita ut linea a z ſe habeat ad
z q, ſicut m c ad c i:
[per 12 p
6] & ducatur linea e q.
De-
inde [per 31 p 1] à puncto a
ducatur æquidiſtans e q:

quę ſit a t:
erit quidem [per
29 p 1] angulus a q e æqua-
lis angulo q a t.
Et quoniam duo anguli z e a, e a t ſunt minores duobus rectis [quia per 29 p 1 angu-
li q e a, e a t æquantur duobus rectis] concurret a t neceſſariò cum e z [per 11 ax.
] Sit concurſus pun
ctum t.
Palàm [ex prius demonſtratis] quòd angulus a e g eſt æqualis angulo m k f. Ducta autem à
puncto e linea perpẽdiculari ſuper a z:
quæ ſit e l: erit [per 32 p 1] angulus a e l æqualis angulo m k n:
cum [per fabricationem] angulus e a l ſit æqualis angulo k m n, & angulus a l e ęqualis m n k:
quia
uterq;
rectus: reſtat ergo [per 13 p 1. 3 ax. ] l e z æqualis angulo n k c: & angulus e l z rectus, ęqualis an
gulo k n c:
reſtat [per 32 p 1] ut angulus e z l ſit ęqualis k c n: igitur [per 13 p 1. 3 ax. ] e z q æqualis angu
lo k c i.
Palàm ergo [per 4 p. 1 d 6] quòd triangulum e a g ſimile eſt triangulo f m k: & triangulũ e a l
ſimile triangulo k m n:
& triangulũ e l z ſimile k n c: & triangulũ e a z triangulo k m c [Nam ք fabri-
cationem angulus e a l æquatur angulo k m n, & angulus e z l ęqualis oſtenſus eſt angulo k c n:
ergo
per 32 p 1 reliquus reliquo:
ideoq́; per 4 p. 1 d 6 triangula e a z, k m c ſunt ſimilia] Ergo proportio a z
ad z e, ſicut m c ad c k, & [per fabricationem] proportio a z ad z q, ſicut m c ad c i:
Igitur [per 22 p 5]
proportio q z ad e z, ſicut i c ad c k.
Quare [per 6. 4 p. 1 d 6] triangulum q z e ſimile triangulo i c k: &
triangulũ q l e ſimile triangulo i n k [quia iam patuit triangulum e l z ſimile eſſe triangulo k n c:
itaq;
cum partes partibus ſimiles ſint:
totum triãgulum q l e toti i k n ſimile erit. Quare per 1 d 6, ut q l ad
l e, ſic i n ad n k:
& ſimiliter ob triangulorum a e l, k m n ſimilitudinem eſt, ut e l ad a l, ſic k n ad m n]
erit ergo [per 22 p & conſectarium 4 p 5] proportio m n ad n i, ſicut a l ad l q:
& ita a l æqualis l q [ꝗ̃a
m n æquata eſt ipſi n i] & [per 4 p 1] e q erit ęqualis e a:
& angulus e q z æqualis angulo l a e: & [per
fabricationem & 29 p 1] angulus e q z ęqualis angulo z a t:
igitur [per 15. 32 p 1] tertius tertio ęqualis.
Quare [per 4 p 6] proportio q z ad z a, ſicut e z ad z t, & ſicut e q ad at:
& [per 7 p 5] ſicut a e ad a t.
Sed q z ad z a, ſicut e g ad d g [fuit enim per fabricationem e g ad g d, ſicut i c ad c m:
item ut c m ad i
c, ſic a z a d z q, & per cõſectarium 4 p 5 ut i c ad c m, ſic z q ad a z:
ergo per 11 p 5, ut e g ad g d, ſic z q ad
a z.
] Igitur [per 11 p 5] a e ad a t, ſicut e g ad g d. Fiat autem [per 23 p 1] ſuper punctum a angulus æ-
qualis angulo g a e:
qui ſit u a g. Palàm, quòd angulus g a l eſt medietas anguli u a t: [Quia enim ex
concluſo anguli z a t, z a e æquantur eidem z q e:
ipſi inter ſe æquantur. Itaq; ſi æqualib. æqualia ad-
dantur, æquabitur angulus g a l duobus angulis u a g, z a t.
Quare totus u a t duplus erit anguli g a l]
Sed eſt medietas d g u:
[quia angulus g a l ęqualis concluſus eſt angulo f m c: qui per fabricationem
eſt dimidius anguli d g u.
] Quare angulus u a t eſt ęqualis angulo d g u: [per 6 ax. ] ſed anguli u a t,

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index