Alvarus, Thomas
,
Liber de triplici motu
,
1509
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
page
|<
<
of 290
>
>|
<
echo
version
="
1.0
">
<
text
xml:lang
="
la
">
<
div
xml:id
="
N10132
"
level
="
1
"
n
="
1
"
type
="
body
">
<
div
xml:id
="
N15C17
"
level
="
2
"
n
="
3
"
type
="
other
"
type-free
="
pars
">
<
div
xml:id
="
N1C8AF
"
level
="
3
"
n
="
2
"
type
="
other
"
type-free
="
tractatus
">
<
div
xml:id
="
N1DD6A
"
level
="
4
"
n
="
3
"
type
="
chapter
"
type-free
="
capitulum
">
<
p
xml:id
="
N1F1A4
">
<
s
xml:id
="
N1F1B8
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
chead
="
Secundi tractatus
"
file
="
0155
"
n
="
155
"/>
tiõe mouet ſortes ſiue ꝓueniat illa velocitas b. et ꝓ
<
lb
/>
ponitur ſiue ſignatur proportio ſexquialtera: tunc
<
lb
/>
arithmeticis principiis īueſtigare poſſumus an ꝓ
<
lb
/>
portio ſortis ad a. a qua prouenit velocitas b. ſit ꝓ
<
lb
/>
portioni ſexquialtere ꝓpoſite et ſignate cõmenſura
<
lb
/>
bilis nec ne. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F1CA
"
xml:space
="
preserve
">Quo inueſtigatur iſto modo: capio
<
lb
/>
vnum lapidem qui ſit c. ſubſexquialterum ad a. la-
<
lb
/>
pidem: et moueat ſortes in eodem tempore vel equa
<
lb
/>
li ab eadem virtute a. et c. / tunc arguitur ſic / vel ſpaci
<
lb
/>
um per quod ſortes in illo tempore mouet c. eſt com
<
lb
/>
menſurabile ſpacio per quod mouet a. in eodem tē
<
lb
/>
pore, vel nõ. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F1D9
"
xml:space
="
preserve
">Si nõ iã illa ſpacia ſe habebunt in ali
<
lb
/>
qua ꝓportione irrationali et ſic proportio ſexqui-
<
lb
/>
altera erit irrationalis ꝓportioni a qua prouenit
<
lb
/>
velocitas b. que eſt ſortis ad a. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F1E2
"
xml:space
="
preserve
">Quod probatur ſic /
<
lb
/>
quia ſi illa ſpacia ſint incõmenſnrabilia / conſeq̄ns
<
lb
/>
eſt / proportiones a quibus proueniunt ſint incõ-
<
lb
/>
menſurabiles. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F1EB
"
xml:space
="
preserve
">ſed proportiones a quibus proueni
<
lb
/>
unt ſunt ſortis ad a. et ſortis ad c. / igitur proportio
<
lb
/>
ſortis ad c. eſt incõmenſurabilis ꝓportioni ſortis
<
lb
/>
ad a. minori proportione ſortis ad c. / igitur exceſſus
<
lb
/>
qua proportio ſortis ad c. excedit ꝓportionem ſor
<
lb
/>
tis ad a. eſt incõmenſurabilis proportiõi ſortis ad
<
lb
/>
a. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F1FA
"
xml:space
="
preserve
">Probatur hec conſequentia per hanc maximaꝫ.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N1F1FE
"
xml:space
="
preserve
">Quandocun duo ſunt incõmenſurabilia exceſſus
<
lb
/>
quo maius illorum excedit minus eſt etiam incõmē
<
lb
/>
ſurabilis minori / vt ꝓbatuꝫ eſt in prima parte hu
<
lb
/>
ius operis de exceſſu diametri ad coſtam quarto ca
<
lb
/>
pite ſuppoſitione quarta: ſaltem ex modo proban
<
lb
/>
di illius ſuppoſitiõis patet. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F20B
"
xml:space
="
preserve
">Sed proportio ſortis
<
lb
/>
ad c. eſt incõmenſurabilis proportioni ſortis ad a.
<
lb
/>
et excedit proportionem ſortis ad a. per proportio
<
lb
/>
nem a. ad c. ſexquialteram: ergo ꝑ datam maximaꝫ
<
lb
/>
proportio ſexquialtera eſt incõmenſurabilis ꝓpor
<
lb
/>
tioni ſortes ad a. a qua prouenit velocitas b. / quod
<
lb
/>
fuit vnum inducenduꝫ. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F21A
"
xml:space
="
preserve
">Si vero ſpacia illa videlicet
<
lb
/>
ꝑ que ſortes mouet c. et mouet a. ſint commenſurabi
<
lb
/>
lia: ſequitur / propoitio ſexquialtera ꝓpoſita eſt
<
lb
/>
cõmenſurabilis proportioni ſortis ad a. a qua pro
<
lb
/>
uenit b. velocitas </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F225
"
xml:space
="
preserve
">Qḋ ſic probatur / quia ſi illa ſpa-
<
lb
/>
cia ſunt cõmenſurabilia ſint illa cõmenſurabilia.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N1F22A
">
<
s
xml:id
="
N1F22B
"
xml:space
="
preserve
">argumenti gratia proportione dupla. / et ſequitur /
<
lb
/>
proportio ſortis ad c. eſt dupla ad proportioneꝫ
<
lb
/>
ſortis ad a. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F232
"
xml:space
="
preserve
">Cõſequentia ſepius arguta eſt: ergo ſe
<
lb
/>
quitur / illa ꝓportio ſortis ad a. eſt medietas eius /
<
lb
/>
et per conſequens totum reſiduum / quod eſt propor
<
lb
/>
tio a. ad c. eſt alia medietas: ſed totum reſiduum eſt
<
lb
/>
proportio ſexquialtera. / ergo proportio ſexquialte
<
lb
/>
ra eſt medietas illius ꝓportionis ſortis ad c. et alia
<
lb
/>
medietas eſt proportio ſortis ad a. a qua prouenit
<
lb
/>
velocitas b. / ergo ſequitur / illa ꝓportio ſortis ad
<
lb
/>
a. a qua prouenit velocitas b. eſt equalis proportio
<
lb
/>
ni ſexquialtere: et ſic probabis ꝑticulariter in omni
<
lb
/>
bus: </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F249
"
xml:space
="
preserve
">Sed vniuerſaliter probabitur ſic / proportio
<
lb
/>
ſortis ad c. eſt cõmenſurabilis ꝓportioni ſortis ad
<
lb
/>
a. a qua prouenit velocitas b. et proportio ſortis ad
<
lb
/>
c. excedit proportionem ſortis ad a. etc̈. per propor
<
lb
/>
tionem a. ad c. ſexquialteram adequate: igitur pro
<
lb
/>
portio illa a. ad c. ſexquialtera eſt cõmenſurabilis
<
lb
/>
ꝓportioni ſortis ad a. / quod fuit inducendum. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F258
"
xml:space
="
preserve
">Con
<
lb
/>
ſequentia patet ꝑ hanc maximam </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F25D
"
xml:space
="
preserve
">Quotienſcun
<
lb
/>
duo inequalia ſunt cõmenſurabilia exceſſus maio-
<
lb
/>
ris ſupra minus eſt ipſi minori cõmenſurabilis: qm̄
<
lb
/>
eſt pars aliquota vel ꝑtes aliquote vtriuſ / vt pa-
<
lb
/>
tet ex ſexta ſuppoſitione q̈rti capitis ſecunde par-
<
lb
/>
tis. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F26A
"
xml:space
="
preserve
">Sed in ꝓpoſito ꝓportio illa ſexquialtera a. ad
<
lb
/>
c. eſt exceſſus quo proportio ſortis ad c. excedit pro
<
lb
/>
portionem ſortis ad a. a qua prouenit b. velocitas:
<
lb
/>
ergo proportio ſexquialtera cõmenſurabilis eſt pro
<
cb
chead
="
Capitulum tertium
"/>
portioni ſortis ad a. a qua prouenit velocitas b. / qḋ
<
lb
/>
fuit inducendum.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0155-01a
"
xlink:label
="
note-0155-01
"
xml:id
="
N1F29A
"
xml:space
="
preserve
">Nicolaꝰ
<
lb
/>
horem.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N1F27D
"
xml:space
="
preserve
">¶ Et hee quatuor cõcluſiones (ne
<
lb
/>
alienis ſpoliis triumphare videamur) ex officina et
<
lb
/>
ꝑſpicaci minerua doctiſſimi magiſtri Nicolai ho-
<
lb
/>
horen deprompte ſunt et excerpte quas in ſuo trac-
<
lb
/>
tatu proportionum quarto capite ſuis fulcimētis
<
lb
/>
et probationibus mathematicis reperies munitas
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N1F28B
"
xml:space
="
preserve
">¶ Exactis notabilibus et ex conſequenti parte huiꝰ
<
lb
/>
corporis noſtre queſtionis abſoluta ad ſecundaꝫ ꝑ
<
lb
/>
tem accedendum eſt in qua multe et egregie conclu-
<
lb
/>
ſiones (quibus medieantibus queſtio diſſoluetur) ꝓ
<
lb
/>
babūtur: at inducentur</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N1F2A2
">
<
s
xml:id
="
N1F2A3
"
xml:space
="
preserve
">Prima concluſio </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F2A6
"
xml:space
="
preserve
">Diuiſo aliquo cor-
<
lb
/>
pore ſiue latitudine ꝑ partes ꝓportionales quauis
<
lb
/>
libuerit ꝓportione: totum illud corpus ſiue latitu-
<
lb
/>
do ſe habet ad reſiduum a prima ꝑte proportionali
<
lb
/>
in ea proportione q̈ ipſum ſiue latitudo ipſa diui-
<
lb
/>
ditur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F2B3
"
xml:space
="
preserve
">Hec eſt prima et fundamentalis concluſio cui
<
lb
/>
innuitur quintum caput prime partis huius ope-
<
lb
/>
ris vide eam ibi.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N1F2BA
">
<
s
xml:id
="
N1F2BB
"
xml:space
="
preserve
">Secunda concluſio </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F2BE
"
xml:space
="
preserve
">Diuiſo aliquo tē
<
lb
/>
pore per partes ꝓportionales quauis ꝓportione:
<
lb
/>
et ſit aliquod mobile quod aliquãta velocitate mo-
<
lb
/>
ueatur in prima parte ꝓportionali et in ſecunda in
<
lb
/>
duplo maiori ꝙ̄ in prima: et in tertia in triplo ma-
<
lb
/>
iori ꝙ̄ in prima: et in quarta in quadruplo maiori /
<
lb
/>
et ſic conſequenter aſcendendo per omnes ſpecies
<
lb
/>
proportionis multiplicis: talis velocitas totius il
<
lb
/>
lius temporis et omnium illarum partium propor
<
lb
/>
tionalium ſe habet ad velocitatem prime partis ꝓ
<
lb
/>
portionalis in ea proportione in qua ſe habet to-
<
lb
/>
tum illud tempus ſic diuiſuꝫ in ordine ad primam
<
lb
/>
partem proportionalem. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F2D9
"
xml:space
="
preserve
">vt ſi illud tp̄s diuiſim fue
<
lb
/>
rit in partes proportionales ꝓportione ſexquial-
<
lb
/>
tera: et velocitates illarum partium proportiona-
<
lb
/>
lium diſponantur modo quo ponit concluſio: tunc
<
lb
/>
dico / totalis illa velocitas totius illius temporis
<
lb
/>
adequate ſe habet ad velocitatem prime partis ꝓ-
<
lb
/>
portionalis in proportione tripla. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F2E8
"
xml:space
="
preserve
">ex eo totū tē-
<
lb
/>
pus diuiſuꝫ ꝑ partes proportionales proportione
<
lb
/>
ſexquialtera ſe habet ad primam proportionalem
<
lb
/>
in proportiõe tripla. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F2F1
"
xml:space
="
preserve
">Eſt enim ṗma pars vna tertia
<
lb
/>
totius / vt oſtendit quarta cõcluſio quinti capituli p̄
<
lb
/>
me partis huius operis. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F2F8
"
xml:space
="
preserve
">Probatur tamen vniuer
<
lb
/>
ſaltter hec cõcluſio. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F2FD
"
xml:space
="
preserve
">et ſuppono / quando velocita-
<
lb
/>
tes ſe habent eo mõ q̊ textꝰ cõcluſionis pretēdit tūc
<
lb
/>
ꝑ totū tp̄s extendit̄̄ illa velocitas / q̄ extendit̄̄ ꝑ ṗmã
<
lb
/>
partem proportionalem, et ꝑ totum reſiduū a prīa
<
lb
/>
extenditur tanta adequate nõ cõicans cum prima ꝑ
<
lb
/>
totum corpus extenſa, et per totum reſiduum a pri-
<
lb
/>
ma et ſecunda ꝑte proportionali iterum extenditur
<
lb
/>
tanta velocitas adequate nõ cõmunicans cum aliq̈
<
lb
/>
precedeutinm: et ſic cõſequenter. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F310
"
xml:space
="
preserve
">Hec ſuppoſitio pa
<
lb
/>
tet manifeſte intuenti: qm̄ ſi velocitas ſecunde par-
<
lb
/>
tis ꝓportiõalis ē dupla ad velocitatē prīe et tertie
<
lb
/>
tripla etc. ſcḋa ipſa ↄ̨tinet bis tã intenſã velocitatē
<
lb
/>
ſicut ē prīa nõ cõmunicãtē: et tertia pars cõtinet ter
<
lb
/>
tantam: et ſic cõſequenter. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F31D
"
xml:space
="
preserve
">et per conſequens reſidu
<
lb
/>
um a prima continet vniformiter bis tantam velo
<
lb
/>
citatem ſicut eſt prima (quãuis nõ adequate. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F324
"
xml:space
="
preserve
">Conti
<
lb
/>
net enim adhuc maiorem) et reſiduum a ſecunda ꝑ-
<
lb
/>
te proportionaliter tantaꝫ per totum quamuis in
<
lb
/>
adequate: et ſic conſequenter ſemper ille partes ex-
<
lb
/>
cedunt ſe continuo per equalem velocitatem veloci
<
lb
/>
tati prime partis ꝓportionalis. </
s
>
<
s
xml:id
="
N1F331
"
xml:space
="
preserve
">Hoc ſuppoſito</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N1F334
">
<
s
xml:id
="
N1F335
"
xml:space
="
preserve
">Probatur cõcluſio et volo / hora ſit diuiſa ꝑ par-
<
lb
/>
tes ꝓportionales aliq̈ proportione (quauis libue-
<
lb
/>
rit) que ſit g. et coextēdantur ille velocitates / vt dicit </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>