Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

List of thumbnails

< >
211
211 (174)
212
212 (175)
213
213 (176)
214
214 (177)
215
215 (178)
216
216 (179)
217
217 (180)
218
218 (181)
219
219 (182)
220
220 (183)
< >
page |< < (118) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div303" type="section" level="1" n="103">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5560" xml:space="preserve">
              <pb o="118" file="154" n="155" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
            quæ à terra duos effectos eſſe globos inter ſe diſtinctos, diuerſosq́ue, unu@
              <lb/>
            quidem terræ, alterum uero aquæ, quamuis nullus horum globorum totus, at-
              <lb/>
            que integer appareat, ſed ambo ſeſe mutuo interſecent. </s>
            <s xml:id="echoid-s5561" xml:space="preserve">Ex qua ſententia ſe-
              <lb/>
            quitur, duo ponenda eſſe centra, unum totius Vniuerſi, quod idem dicunt eſ-
              <lb/>
            ſe, quod centrum terræ, alterum ipſius aquæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5562" xml:space="preserve">Negare enim non poſſunt ratio-
              <lb/>
            nibus & </s>
            <s xml:id="echoid-s5563" xml:space="preserve">experientiis conuicti, tam terram, quàm aquam eſſe rotundam, atque
              <lb/>
            ſphæricam. </s>
            <s xml:id="echoid-s5564" xml:space="preserve">Quòd ſi illis obijcias, inde fieri, ut aqua uel uiolenter contineatur,
              <lb/>
            uel certe defluere poſſit, terramq́ue operite: </s>
            <s xml:id="echoid-s5565" xml:space="preserve">Reſpondent, aquam ſupernatu-
              <lb/>
            rali Dei beneficio, ac miraculo ibi contentam non poſſe terram operire; </s>
            <s xml:id="echoid-s5566" xml:space="preserve">ope-
              <lb/>
            riret uero maxime, ſi conditioni ſuæ naturæ, quæ ad decliuiora loca confluere
              <lb/>
            conatur, relinqueretur.</s>
            <s xml:id="echoid-s5567" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5568" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Alii</emph>
            vero eoſdem duos globos ex terra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5569" xml:space="preserve">aqua cõſtituentes, nihil ſuper-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-154-01" xlink:href="note-154-01a" xml:space="preserve">Sententia
                <lb/>
              corum, qui
                <lb/>
              tria centra
                <lb/>
              @tatuunt,
                <lb/>
              unũ terrę,
                <lb/>
              aquæ alte-
                <lb/>
              rum, & ter
                <lb/>
              tiũ totius
                <lb/>
              Vniuerſi.</note>
            naturale admittere uolunt, ſed autumant, iuſſu Dei non ſolum aquam, ueru@
              <lb/>
            etiam terram a centro mundi receſſiſſe, neque iam ſupernaturaliter aquam cõ
              <lb/>
            tineri, ne fluat ad locum decliuiorem, terramq́ue operiat: </s>
            <s xml:id="echoid-s5570" xml:space="preserve">Vnde hi auctores
              <lb/>
            tria centra confingunt, unum totius Vniuerſi, alterum terræ, tertium denique
              <lb/>
            ipſius aquæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5571" xml:space="preserve">Cauſa uero, cur omnes prædicti auctores duos globos efficiant ex
              <lb/>
            terra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5572" xml:space="preserve">aqua, hæc eſſe uidetur, quia nimirum putant, aquam multo eſſe maio-
              <lb/>
            rem ipſa terra. </s>
            <s xml:id="echoid-s5573" xml:space="preserve">Vnde ſi aqua eſſet terræ concentrica, utique ipſam operiret.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5574" xml:space="preserve">Duo namque circuli ſeu globi inæquales concentrici eſſe nequeunt, quin m@
              <lb/>
            ior totum minorem includat, ut ex Geometria manifeſtum eſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s5575" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5576" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Vervm</emph>
            utraque ſententia facile poteſt impugnari. </s>
            <s xml:id="echoid-s5577" xml:space="preserve">Prima quidem, quo-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-154-02" xlink:href="note-154-02a" xml:space="preserve">Cõfutatio
                <lb/>
              @triuſque
                <lb/>
              ſententiæ
                <lb/>
              ſuperioris.</note>
            niam ſiue ulla neceſſitate confugit ad miracula: </s>
            <s xml:id="echoid-s5578" xml:space="preserve">Secunda uero, quia dum co-
              <lb/>
            natur defendere, omnia modo eſſe naturaliter conſtituta, efſugere non poteſt,
              <lb/>
            quin concedat, ſupernaturale eſſe, quod centrum mundi non ſit centrum te@
              <lb/>
            ræ, cui naturaliter debetur ob ſummam ſui grauitatem, ut omnes philoſeph@
              <lb/>
            fatentur. </s>
            <s xml:id="echoid-s5579" xml:space="preserve">Adde quod pugnat cum omni experientia, terram non eſſe in cen-
              <lb/>
            tro totius Vniuerſi collocatam unà cum aqua. </s>
            <s xml:id="echoid-s5580" xml:space="preserve">Vt enim paulo poſt demonſtra-
              <lb/>
            bimus, tam ſuperficies conuexa terræ, quàm aquæ, a centro mundi æquidiſtar,
              <lb/>
            quod utraque opinio negat.</s>
            <s xml:id="echoid-s5581" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5582" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Deinde</emph>
            , quia cum auctores utriuſque ſententiæ admittant, aquã mul
              <lb/>
            to eſſe maiorem ipſa terra, concedere etiam neceſſario cogentur, plura ſtadia,
              <lb/>
            milliariaue cuilibet gradui ſuperficiei maris, ſeu aquæ correſpondere, quàm
              <lb/>
            cuilibet gradui terræ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5583" xml:space="preserve">Nam in tot gradus diuiditur orbis terrenus, in quot glo
              <lb/>
            bus aqueus diſtribuitur, quemadmodum ſcilicet quilibet circulus cæleſtis diu@
              <lb/>
            di ſolet. </s>
            <s xml:id="echoid-s5584" xml:space="preserve">Quare ſi aqua maior eſt, quàm terra, oportet gradus aquæ eſſe maio-
              <lb/>
            res gradibus terræ, ac proinde quiuis illorum plura ſtadia, milliariaue co@ti-
              <lb/>
            nebit, quàm quilibet horum. </s>
            <s xml:id="echoid-s5585" xml:space="preserve">Cuius oppoſitum omnes Nautę aſſerunt, qui ſe
              <lb/>
            expertos fuiſſe ſępenumero reſtantur, tot ſtadia, uel milliaria comprehendere
              <lb/>
            unum quemque gradum in ſuperficię t
              <unsure/>
            erræ, quot in ſuperficie maris.</s>
            <s xml:id="echoid-s5586" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5587" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Rvrsvs</emph>
            quoniam ſi uerę eſſent prędictæ ſententiæ, non poſſent ulli par-
              <lb/>
            ti terrę aſſignari antipodes; </s>
            <s xml:id="echoid-s5588" xml:space="preserve">quippe cum huic terrę parti habitatę oppoſita
              <lb/>
            pars maxima ſit aquarum proſunditate contecta, ut auctores earum fabulan-
              <lb/>
            tur: </s>
            <s xml:id="echoid-s5589" xml:space="preserve">Experientia autem quotidiana Luſitanorum, Hiſpanorumq́ue ſatis nos e-
              <lb/>
            docet, multis terrę partibus aſſignari antipodes, uel in cõtinenti, uel in inſulis:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5590" xml:space="preserve">Vt extremę parti prouincię Chinarum fere antipodes ſunt habitantes in ca-
              <lb/>
            pite Bonę ſpei. </s>
            <s xml:id="echoid-s5591" xml:space="preserve">Prouincię quoque Peru ferme opponitur pars illa Indię O-
              <lb/>
            rientalis, in qua emporium Calecut reperitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s5592" xml:space="preserve">Item Malachæ in India </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>