Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
111
111
112
112
113
113
114
114
115
115
116
116
117
117
118
118
119
119
120
120
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.007031">
                <pb pagenum="507" xlink:href="016/01/156.jpg"/>
              impudentia mendacia & meras fabulas, mi­
                <lb/>
              raculo omni carere potuit. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.007032">
                <margin.target id="marg1027"/>
              Literas quæ
                <lb/>
              deleant.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.007033">Sed literæ, quæ arte hac carent, multis
                <lb/>
              modis delentur: aut tenuiſſimo gladio cha­
                <lb/>
              lybeo, aut puluere noſtri aluminis, quem ſæ­
                <lb/>
              pè vtilem expertus ſum, aut aqua deſtilla­
                <lb/>
              tionis calchanti, & halinitri, lachrymæ quæ
                <lb/>
              larignæ. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.007034">Delentur & aqua ſecunda, quæ inferiùs
                <lb/>
              deſcribentur ad tollendos pilos. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.007035">Verùm, plus eſt ſcientiæ in vſus modo,
                <lb/>
              quàm in inuentione. </s>
              <s id="s.007036">Siquidem, ſi pulue­
                <lb/>
              re delendæ ſunt, affricandus eſt digitis mol­
                <lb/>
              liter. </s>
              <s id="s.007037">Si ferro, celerrimè, & leuiſſimè tra­
                <lb/>
              ctandus gladius. </s>
              <s id="s.007038">Si aqua, caue, ne dum
                <lb/>
              literas ſtudes abradere, chartam laceres.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.007039">Et ad ſummum, ne tam accuratum nego­
                <lb/>
              tium ruditer tractes. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.007040">Dictum hucuſque de Elementis, Cœlo,
                <lb/>
              Luce, Miſtione, Metallis, Lapidibus, &
                <lb/>
              Plantis: tranſeamus iam ad Animalium hi­
                <lb/>
              ſtoriam, & primò ad inſecta. </s>
            </p>
            <figure id="id.016.01.156.1.jpg" xlink:href="016/01/156/1.jpg" number="76"/>
            <p type="main">
              <s id="s.007041">
                <emph type="center"/>
              LIBER NONVS.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.007042">
                <emph type="center"/>
              De animalibus, quæ ex putredine
                <lb/>
              generantur.
                <emph.end type="center"/>
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1028"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.007043">
                <margin.target id="marg1028"/>
              De
                <expan abbr="inſectorũ">inſectorum</expan>
                <lb/>
              differentia.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.007044">ANIMALIVM genera prima
                <lb/>
              duo ſunt, alterum, quod præ­
                <lb/>
              ciſa parte vitam in ea retinet,
                <lb/>
              inſectumque dicitur: atque id
                <lb/>
              ad imperfectionem attinet,
                <lb/>
              quòd plantis idem contingat. </s>
              <s id="s.007045">Alia ſunt ani­
                <lb/>
              malia perfecta, quibus id minimè conuenit.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.007046">Verùm altius communis animalium hiſto­
                <lb/>
              ria petenda eſt: ac primò quærendum, cur
                <lb/>
              animalia non in rectum adeò creſcant, vt
                <lb/>
              plantæ, ſed potiùs in latum atque profun­
                <lb/>
              dum. </s>
              <s id="s.007047">Deinde cur natura animalium quæ­
                <lb/>
              dam ex ſemine genuit, alia verò abſque ſe­
                <lb/>
              mine? </s>
              <s id="s.007048">Demùm, cur quædam animalia aliis
                <lb/>
              veſcuntur, quædam verò plantis ſolis? </s>
              <s id="s.007049">Ne­
                <lb/>
              que idem eſſe credendum eſt, animalia è
                <lb/>
              putri materia generari, aut imperfecta eſſe,
                <lb/>
              aut inſecta. </s>
              <s id="s.007050">Nam lacertæ, & ſerpentes in­
                <lb/>
              ter inſecta: numerantur, & tamen non ex
                <lb/>
              putri materia generantur, ſed ex ouis. </s>
              <s id="s.007051">Atque
                <lb/>
              viperæ etiam prodeunt ex vtero, quamuis ex
                <lb/>
              ouis neſcantur: ſed animal tamen, non ouum
                <lb/>
              naſcitur, quia in vtero ex ouo abſoluitur.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.007052">Mures etiam, qui ex materia putrida gene­
                <lb/>
              rantur, inter inſecta non ſunt. </s>
              <s id="s.007053">Serpentum
                <lb/>
              etiam multi omnes ſenſus habent, cùm ta­
                <lb/>
              men ex putri materia ortum habuerint. </s>
              <s id="s.007054">Ita­
                <lb/>
              que ex putredine perfectum animal oriri
                <lb/>
              haud eſt inconueniens ſicut verſa vice talpa
                <lb/>
              imperfecta oritur ex animali ſui generis.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.007055">Cùm igitur hîc deſerpentibus ſermo habea­
                <lb/>
              tur, tum de inſectis, non eſt tractatio hæc
                <lb/>
              pura ac generalis, ſed quoniam inſectorum
                <lb/>
              maxima pars eo modo naſcitur abſque ouo,
                <lb/>
              & abſque vtero, ne dicam parente, ſimiliter
                <lb/>
              ſerpentum plurimi eodem modo, ideò de
                <arrow.to.target n="marg1029"/>
                <lb/>
              omnibus his tractandum hîc cenſui. </s>
              <s id="s.007056">Porrò
                <lb/>
              vt ad inſtitutum ſermonem reuertar, cauſa
                <lb/>
              cur plantæ directè plerumque ſursùm creſ­
                <lb/>
              cant, animalia verò non, ſed in latum potiùs
                <lb/>
              atque profundum, eſt, quoniam humor ani­
                <lb/>
              malium eſt pinguior, ideò vndequaque ma­
                <lb/>
              gis extenditur: plantarum verò calor eſt in
                <lb/>
              radice, ideò impellit, quà erumpere magis
                <lb/>
              poteſt: cùm igitur eruperit non tam facilè à
                <lb/>
              priore motus forma recedere poteſt: vnde fit
                <lb/>
              vt in molli terra plantæ magis craſſæ, & mi­
                <lb/>
              nùs altæ euadant, & in ſolida tamen iuxta
                <lb/>
              aquas contrario modo: humor enim ille mi­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1030"/>
                <lb/>
              nùs pinguis eſt. </s>
              <s id="s.007057">Cur verò animalia quædam
                <lb/>
              ſolis plantis veſcantur, alia verò ipſis ani­
                <lb/>
              malibus, demonſtrandum. </s>
              <s id="s.007058">Animalia fuiſſe
                <lb/>
              ſola, quæ aliorum carnibus veſcerentur, poſ­
                <lb/>
              ſibile non fuit: nam altero alterum
                <expan abbr="comedẽ-te">comeden­
                  <lb/>
                te</expan>
              , nec alio cibo ſuppetente, cum ſemper ali­
                <lb/>
              quid loco excrementi ſuperabundet, quanti­
                <lb/>
              tate primùm moles tota animalium & nu­
                <lb/>
              mero minueret, demum etiam imò breui de­
                <lb/>
              ficeret. </s>
              <s id="s.007059">Quòd ſi plantis omnia animalia veſ­
                <lb/>
              cerentur, non adepta fuiſſet natura perfe­
                <lb/>
              ctionem quoniam ſanguis ille, & caro non
                <lb/>
              ex elementis confractis, & optimè tempera­
                <lb/>
              tis conſiſteret. </s>
              <s id="s.007060">Ob id nullum animal, quod
                <lb/>
              carne non veſcatur, ſagax eſt, & prudens, ex­
                <lb/>
              cepto elephante. </s>
              <s id="s.007061">Non ergo aues ſagaces,
                <lb/>
              non piſces, non animalia pedibus ſolis præ­
                <lb/>
              dita, ſolicita, ſagacia & moribus humanio­
                <lb/>
              ribus facere poterat. </s>
              <s id="s.007062">Nam quæ carnibus
                <lb/>
              vtuntur, ſenſu proximioria homini ſunt
                <lb/>
              quàm quæ plantis, vt canes, vulpes, cercopi­
                <lb/>
              theci, feles, leones, delphini, vrſi, aquilæ. </s>
              <s id="s.007063">Tria
                <lb/>
              igitur animalium genera ſunt ciborum va­
                <lb/>
              rietate diſtincta: quædam enim ſolis plantis
                <lb/>
              veſcuntur, vt equi, aſini, boues, oues, capræ.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.007064">Quædam ſolis animalibus, vt leones, delphi­
                <lb/>
              ni, pantheræ. </s>
              <s id="s.007065">Quædam vtroque genere, vt
                <lb/>
              homines, cercopitheci, gallinæ, ſues. </s>
              <s id="s.007066">Quæ
                <lb/>
              animalibus veſcuntur, ſi animalia excipias,
                <lb/>
              quæ illis loco cibi ſunt, cum reliquis ciuilia
                <lb/>
              ſunt, velut coruo cum vulpe, pifici cum mil­
                <lb/>
              uis, vulpi cum ſerpente, crocodilo cum regu­
                <lb/>
              lo, aut lupo piſci cum mugili. </s>
              <s id="s.007067">Sed quæ plan­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1031"/>
                <lb/>
              tis veſcebantur, dentibuſque obtuſioribus
                <lb/>
              indigebant: alia vngulis armauit, vt equos,
                <lb/>
              aſinos, & camelos, alia cornibus, vt
                <lb/>
              boues, & capras. </s>
              <s id="s.007068">Et quoniam paruis
                <lb/>
              animalibus vngularum, & cornuum præ­
                <lb/>
              ſidium fugam retardaſſet, & ob virium
                <lb/>
              imbecillitatem parum attuliſſet auxilij, ob
                <lb/>
              id vtrumque illis negauit, vt leporibus, cu-</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>