Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
Scan
Original
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
136
"/>
bene ſe habet,
<
expan
abbr
="
qd
">quod</
expan
>
genus cauſſę, vt poſteà dicemus, habet duas
<
expan
abbr
="
cõditiones
">conditiones</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
primã
">primam</
expan
>
quidem, vt non
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1051
"/>
<
lb
/>
pendeat ab alio,
<
expan
abbr
="
alterã
">alteram</
expan
>
verò vt alia pendeant ab ipſo. </
s
>
<
s
>Idcircò Deus, cùm ſit eiuſmodi ſimpliciter,
<
lb
/>
&
<
expan
abbr
="
omniũ
">omnium</
expan
>
<
expan
abbr
="
rerũ
">rerum</
expan
>
prima, & ſumma eſt, & ſimpliciter entelechia, quæ
<
expan
abbr
="
quidẽ
">quidem</
expan
>
<
expan
abbr
="
ſecundũ
">ſecundum</
expan
>
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
excepta
<
lb
/>
eſt ab omni habitudine, licet à nobis propter
<
expan
abbr
="
captũ
">captum</
expan
>
<
expan
abbr
="
noſtrũ
">noſtrum</
expan
>
opinor, cum aliqua habitudine
<
expan
abbr
="
cõpre-hendat̃
">compre
<
lb
/>
hendatur</
expan
>
. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Nã
">Nam</
expan
>
ſummas illas eſſentias,
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
<
expan
abbr
="
quidẽ
">quidem</
expan
>
per ſe ipſas (non
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
id humano ingenio licet, aut ęgrè)
<
lb
/>
ſed in inferioribus, & obnoxiis ſenſui concipimus; ac ſiquid eſt quod vndequaque perfectum,
<
lb
/>
& abſolutum numeris omnibus humana capiat mens, id notat nomine
<
foreign
lang
="
grc
">τοῦ εἳδους</
foreign
>
, quod ſignificat
<
lb
/>
ſpeciem, cui ſanè propter ſenſilis materiæ coniunctionem accidit, vt per ſe ſubſiſtat, & ſimul per
<
lb
/>
ſpicua nobis ſit. </
s
>
<
s
>Diſtribuitur autem entelechia in primam ac ſecundam: & primam ſanè quæ
<
lb
/>
eſt vt habitus qui quidem in viuente quid ſignificantius eſt, quàm in animo carentibus; expri
<
lb
/>
mit enim
<
foreign
lang
="
grc
">τὸ κύριον</
foreign
>
, & imperium quoddam in corpus, cuiuſmodi non eſt in animo carentibus,
<
lb
/>
ſecundam verò quæ dicitur energia ſic nuncupata
<
foreign
lang
="
grc
">ἀπὸ τοῦ ἠργου</
foreign
>
, quod eſt officium, quia per ip
<
lb
/>
ſam in officio ſit res, quam item ego non verebor in agendo ſolùm conſtituere, verumetiam in
<
lb
/>
patiendo. </
s
>
<
s
>Quocirca ſenſum & mentem energian appellatam fuiſſe puto, quicquid de hac re de
<
lb
/>
cernant Græci interpretes, quæ propriè ſignificat pręſentiam actuoſi in patibili. </
s
>
<
s
>Quanquam quid
<
lb
/>
ego id aſſeuerare verear, cùm idem ore ſuo pronunciet Ariſtoteles? </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
præter ea quę de ſenſitrice
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1052
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1053
"/>
<
lb
/>
facultate teſtatus eſt, quam in perpeſsionis genere abſolutè collocarat, & poſteà videre & audire
<
lb
/>
vocauit
<
foreign
lang
="
grc
">ἐν
<
gap
/>
γοῦν</
foreign
>
. </
s
>
<
s
>hæc addidit etiam, vt nihil expreſsius eloqui potuerit. </
s
>
<
s
>“
<
foreign
lang
="
grc
">Πρῶτον μὲν οὖν ὡς τοῦ
<
lb
/>
αὐτοῦ ὄιτος τοῦ πασχειν καὶ τοῦ χινεῖαιν, καὶ τοῦ ἐνεργεῖν</
foreign
>
”, & quæ ſequuntur, ideſt. </
s
>
<
s
>Primum quidem
<
lb
/>
tanquam idem ſit pati & moueri & agere vel operari. </
s
>
<
s
>Ergo etiam entelechia, & energia ſimpli
<
lb
/>
citer actuoſi præſentiam in patibili ſignificat, & communiter amplectitur omnem gradum, quo
<
lb
/>
resipſæ ſunt, quicunque ille ſit, quo licet dicere hoc eſſe nunc, ſiue ad id ſit inſtituta aliqua certa
<
lb
/>
poteſtas, quemadmodum in rebus natura conſtantibus, ſiue nullus ad eam ſit ordo, velut in arti
<
lb
/>
ficioſis. </
s
>
<
s
>Hæc rurſus aut eſt imperfecta, & cum ſucceſsione quadam, & ſignificatione diuerſorum
<
lb
/>
temporum, vt ſubſtructio nauis, ædificatio, in qua pars aliqua fit, nec dum facta eſt. </
s
>
<
s
>Idcircò non
<
lb
/>
licet dicere, ædificat ſimul, & ędificauit; aut perfecta, & tota ſimul, vt nullis temporis differentiis
<
lb
/>
interſtinguatur, veluti viſio, nanque in hoc officio & videre & vidiſſe ſunt ſimul; neque ei quod
<
lb
/>
eſt vidiſſe anteceſsit id quod eſt videre, quemadmodum ei, quod eſt ædificatum eſſe, præceſsit
<
lb
/>
ædificari. </
s
>
<
s
>Ex altera parte poteſtas eſt principium agendi, aut patiendi quam à ſubſtantia re ipſa
<
lb
/>
non differre poſthàc oſtendemus, vel habitudo ſcilicet ad functionem, quæ item duplex eſt, aut
<
lb
/>
remota & indeterminata ad oppoſita, quę quidem ab Auerroë nomine poſsibilitatis exprimitur,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1054
"/>
<
lb
/>
aut eſt proxima, & iam determinata ad alteram partem contradictionis, quę propriè potentia di
<
lb
/>
cebatur ab Auerroë, ſignificat autem abſentiam quidem actus, ſed notat tamen
<
expan
abbr
="
eũ
">eum</
expan
>
ipſum impen
<
lb
/>
dere, quæ item duplex eſt, vel eſſentialis, hoc eſt, inſtituta in actum quæ eſt forma: vel accidenta
<
lb
/>
ria, ideſt inſtituta in actum, qui eſt functio. </
s
>
<
s
>Quanquam poteſtas etiam ſumitur pro illo ſubiecto
<
lb
/>
in quo eſt ordo ad actum, ſeu pro illo in quo poteſt recipi actus, quod item bipartito ſe habet;
<
lb
/>
etenim id in quo poteſt recipi actus, aut habet ordinem ad ipſum actum, quemadmodum in na
<
lb
/>
turalibus, aut eo caret, velut in artificioſis. </
s
>
<
s
>Ex quo etiam duplex actus erui poteſt, alter qui
<
expan
abbr
="
quidẽ
">quidem</
expan
>
<
lb
/>
perficiat potentiam ad ſeipſum directam qui conuenit rebus naturalibus, atque alter qui perficit
<
lb
/>
ſanè aliquam poteſtatem, ſed illam quidem non ad ſeipſum directam, & quaſi per accidens: id
<
lb
/>
quod vſuuenit in iis quæ fiunt ab arte. </
s
>
<
s
>vnde etiam progreſſus à tali potentia ad
<
expan
abbr
="
eũ
">eum</
expan
>
actum expreſ
<
lb
/>
ſus eſt nomine in dicante
<
expan
abbr
="
motionẽ
">motionem</
expan
>
, velut actionis, factionis, & generationis. </
s
>
<
s
>Quocirca, ſiquis velit
<
lb
/>
omnes motiones cum à natura factas, tum etiam
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
naturales ſub hac definitione comprehendi,
<
lb
/>
cogetur item aſſumere actum & potentiam in communiſsimo ſignificato. </
s
>
<
s
>Ea verò quæ in defini
<
lb
/>
tione motus accipitur, non eſt vt ſubiectum ſed vt habitudo ad actum & abſentia quædam actus
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1055
"/>
<
lb
/>
qui tamen impendeat, ſiue eſſentialis ſit, ſeu accidentarius. </
s
>
<
s
>An'ne verò actus ille primus ſit, an ſe
<
lb
/>
cundus, an item poteſtas proxima aut remota, ſi diſtinctio quędam adhibeatur, facilè dignoſci po
<
lb
/>
terit. </
s
>
<
s
>Etenim ſi reſpiciamus id à quo proficiſcitur motus, negari nequit eum eſſe actum
<
expan
abbr
="
ſecundũ
">ſecundum</
expan
>
:
<
lb
/>
oportet enim id quod mouetur, ab eo moueri quod eſt non modo actu per ſuam certam
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
,
<
lb
/>
ſed eiuſmodi etiam, vt ſecundum illam agat: at poteſtas in mobili cùm ſit ad formam &
<
expan
abbr
="
habitũ
">habitum</
expan
>
,
<
lb
/>
prorſus erit prima, ſed cùm exerceatur ad vlteriorem actum
<
expan
abbr
="
perfectioremq́
">perfectioremque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>procedens; erit mo
<
lb
/>
tus actus ille in mobili qui reſpondet primę potentię, ſed imperfectus: quia porrò talis actus, vbi
<
lb
/>
perfectus fuerit, iam extinctus eſt motus, & quies ei ſucceſsit. </
s
>
<
s
>Quamobrem motus eſt actus pri
<
lb
/>
mus imperfectus eius quod eſt in potentia prima, ad actum perfectum. </
s
>
<
s
>Ex quo poteſt defendi
<
lb
/>
Alexander ab impetu Simplicij,
<
expan
abbr
="
noſtręq́
">noſtręque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ętatis ſcriptorum, quia definiuerit motum primam mu
<
lb
/>
tationem eius quod eſt in potentia, quatenus tale: ſi modò
<
expan
abbr
="
mutationẽ
">mutationem</
expan
>
<
expan
abbr
="
cõmuniter
">communiter</
expan
>
accipiamus, &
<
lb
/>
vt tria ſignificat, primò quidem motum qui pręſefert
<
expan
abbr
="
ſucceſsionẽ
">ſucceſsionem</
expan
>
quandam
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
continuatione
<
expan
abbr
="
cõ-iunctam
">con
<
lb
/>
iunctam</
expan
>
, deinde
<
expan
abbr
="
ſucceſsionẽ
">ſucceſsionem</
expan
>
ſine continuatione, & eiuſmodi quæ ſubitò fiat, veluti
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
vltimum
<
lb
/>
non eſſe rei quę corrumpebatur,
<
expan
abbr
="
cõmutatur
">commutatur</
expan
>
cum primo eſſe rei quę genita eſt, poſtremò
<
expan
abbr
="
tranſitũ
">tranſitum</
expan
>
<
lb
/>
de poteſtate ſecunda ad actum ſecundum, & ex otio ad negotium, quæ quidem per ſe temporis </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>