Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of figures

< >
< >
page |< < (105) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="105" file="0157" n="157" rhead="PARS SECUNDA."/>
            ac ſi actione externa velocitas imprimatur punctis ejuſmodi,
              <lb/>
            quæ flexionem, vel contractionem, aut diſtractionem inducat,
              <lb/>
            tum ipſa puncta permittantur ſibi libera; </s>
            <s xml:space="preserve">habebitur oſcillatio
              <lb/>
            quædam, angulo jam in alteram plagam obverſo, jam in al-
              <lb/>
            teram oppoſitam, ac longitudine ejus veluti virgæ conſtantis
              <lb/>
            iis tribus punctis jam aucta, jam imminuta, fieri poterit; </s>
            <s xml:space="preserve">ut
              <lb/>
            oſcillatio ipſa ſenſum omnem effugiat, quod quidem exhibebit
              <lb/>
            nobis ideam virgæ, quam vocamus rigidam, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſolidam, con-
              <lb/>
            tractionis nimirum, & </s>
            <s xml:space="preserve">dilatationis incapacem, qua
              <gap/>
            proprieta-
              <lb/>
            tes nulla virga in Natura habet accurate tales, ſed tantummo-
              <lb/>
            do ad ſenſum. </s>
            <s xml:space="preserve">Quod ſi vires ſint aliquanto debiliores, tum
              <lb/>
            vero & </s>
            <s xml:space="preserve">inflexio ex vi externa mediocri, & </s>
            <s xml:space="preserve">oſcillatio, ac tre-
              <lb/>
            mor erunt majores, & </s>
            <s xml:space="preserve">jam hinc ex ſimpliciſſimo trium pun-
              <lb/>
            ctorum ſyſtemate habebitur ſpecies quædam ſatis idonea ad ſi-
              <lb/>
            ſtendum animo diſcrimen, quod in Natura obverſatur quoti-
              <lb/>
            die oculis, inter virgas rigidas, ac eas, quæ ſunt flexiles, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            ex elaſticitate trementes.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">227. </s>
            <s xml:space="preserve">Ibidem ſi binæ vires, ut AQ, BT fuerint perpendicu-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0157-01" xlink:href="note-0157-01a" xml:space="preserve">Syſtemate in-
                <lb/>
              flexo per vires
                <lb/>
              parallelas vis
                <lb/>
              puncti medii
                <lb/>
              contraria ex-
                <lb/>
              tremis, & ęqua-
                <lb/>
              lis eo
                <gap/>
              um ſun
                <gap/>
              -
                <lb/>
              mæ.</note>
            lares ad AB, vel etiam utcunque parallelæ inter ſe, tertia
              <lb/>
            quoque erit parallela illis, & </s>
            <s xml:space="preserve">æqualis earum ſummæ, ſed di-
              <lb/>
            rectionis contrariæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Ducta enim CD parallela iis, tum ad
              <lb/>
            illam KI parallela BA, erit ob CK, VB æquales, triangulum
              <lb/>
            CIK æquale ſimili BT V, ſive TB S, adeoque CI æqualis
              <lb/>
            BT, IK æqualis B S, ſive A R, vel QP. </s>
            <s xml:space="preserve">Quare ſi ſumpta
              <lb/>
            IF æquali AQ ducatur K F; </s>
            <s xml:space="preserve">erit triangulum FIK æquale
              <lb/>
            AQ P, ac proinde FK æqualis, & </s>
            <s xml:space="preserve">parallela A P, ſive LC,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">CL FK parallelogrammum, ac CF, diameter ipſius, ex-
              <lb/>
            primet vim puncti C utique parallelam viribus AQ, BT,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">æqualem earum ſummæ, ſed directionis contrariæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Quo-
              <lb/>
            niam vero eſt SB ad BT, ut BD ad DC; </s>
            <s xml:space="preserve">ac AQ ad AR,
              <lb/>
            ut DC ad DA; </s>
            <s xml:space="preserve">erit ex æqualitate perturbata AQ ad BT, ut
              <lb/>
            BD ad DA, nimirum vires in A, & </s>
            <s xml:space="preserve">B in ratione reciproca
              <lb/>
            diſtantiarum AD, DB a recta CD ducta per C ſecundum di-
              <lb/>
            rectionem virium.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">228. </s>
            <s xml:space="preserve">Ea, quæ hoc poſtremo numero demonſtravimus, æque
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0157-02" xlink:href="note-0157-02a" xml:space="preserve">Poſtremum
                <lb/>
              theorema gene-
                <lb/>
              rale, ubietiam
                <lb/>
              tria puncta non
                <lb/>
              jaceant in di
                <gap/>
                <lb/>
              rectum.</note>
            pertinent ad actione; </s>
            <s xml:space="preserve">mutuas trium punctorum habentium po-
              <lb/>
            ſitionem mutuam quamcunque, etiam ſi a rectilinea recedat
              <lb/>
            quantumlibet; </s>
            <s xml:space="preserve">nam demonſtratio generalis eſt: </s>
            <s xml:space="preserve">ſed ad maſſas
              <lb/>
            utcunque inæquales, & </s>
            <s xml:space="preserve">in ſe agentes viribus etiam divergenti-
              <lb/>
            bus, multo generalius traduci poſſunt, ac traducentur inferius,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">ad æquilibrii leges, & </s>
            <s xml:space="preserve">vectem, & </s>
            <s xml:space="preserve">centra oſcillationis ac
              <lb/>
            percuſſionis nos deducent. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed interea pergemus alia nonnul-
              <lb/>
            la perſequi pertinentia itidem ad puncta tria, quæ in directum
              <lb/>
            non jaceant.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="right" xml:space="preserve">Æquilibrium
            <lb/>
          trium puncto-
            <lb/>
          rum non in di-
            <lb/>
          rectum jacen-
            <lb/>
          tium impoſſi-
            <lb/>
          bile ſine vi
            <lb/>
          externa, niſi</note>
          <p>
            <s xml:space="preserve">229. </s>
            <s xml:space="preserve">Si tria puncta non jaceant in directum, tum vero ſi-
              <lb/>
            ne externis viribus non poterunt eſſe in æquilibrio; </s>
            <s xml:space="preserve">niſi omnes
              <lb/>
            tres diſtantiæ, quæ latera trianguli conſtituunt, ſint diſtantiæ
              <lb/>
            limitum figuræ 1. </s>
            <s xml:space="preserve">Cum enim vires illæ mutuæ non </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>