Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 168
>
[Figure 151]
Page: 285
[Figure 152]
Page: 289
[Figure 153]
Page: 289
[Figure 154]
Page: 290
[Figure 155]
Page: 301
[Figure 156]
Page: 302
[Figure 157]
Page: 308
[Figure 158]
Page: 310
[Figure 159]
Page: 314
[Figure 160]
Page: 314
[Figure 161]
Page: 314
[Figure 162]
Page: 319
[Figure 163]
Page: 320
[Figure 164]
Page: 334
[Figure 165]
Page: 335
[Figure 166]
Page: 351
[Figure 167]
Page: 360
[Figure 168]
Page: 361
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 168
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.007068
">
<
pb
pagenum
="
508
"
xlink:href
="
016/01/157.jpg
"/>
niculiſque Fera autem omnia, & quæ car
<
lb
/>
veſcuntur, dentibus, & præacutis armauit,
<
lb
/>
præter aues: in his verò roſtrum fecit adun
<
lb
/>
cum. </
s
>
<
s
id
="
s.007069
">Sed vniuerſis fermè quibus aut den
<
lb
/>
tes non dedit, vt auibus: aut minùs firmos,
<
lb
/>
vt felibus, ac his, quæ ſimilia illis ſunt, vn
<
lb
/>
gubus curuos & robuſtos largita eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.007070
">Carni
<
lb
/>
uora igitur dentibus, & vnguibus mitia cor
<
lb
/>
nibus, aut vngulis, ſi magna erant parua
<
lb
/>
celeritate ſola muniuit. </
s
>
<
s
id
="
s.007071
">Reliquum eſt igitur
<
lb
/>
his intellectis, vt doceamus, cur quædam
<
lb
/>
animalia è putredine generentur, alia per
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1032
"/>
<
lb
/>
propagationem. </
s
>
<
s
id
="
s.007072
">Cauſa igitur huius diffe
<
lb
/>
rentiæ eſt, quia natura generationem pau
<
lb
/>
ciſſimis indigere voluit: ob id principaliter
<
lb
/>
generationem ex putrida materia in omni
<
lb
/>
bus animalibus quæſiſſet: ſed quoniam per
<
lb
/>
fecta, vt abſoluerentur, longo tempore in
<
lb
/>
digebant, non potuiſſet materia tamdiu
<
lb
/>
abſque motu conſeruari, maximè ob tem
<
lb
/>
porum viciſſitudines abſque conceptaculo:
<
lb
/>
itaque neceſſarius fuit vterus, vel oui cor
<
lb
/>
tex, in quo ſeruaretur fœtus, donec perfi
<
lb
/>
ceretur: atque ideò etiam generatio ex ſe
<
lb
/>
mine. </
s
>
<
s
id
="
s.007073
">Itaque manifeſtum eſt, ſolam gene
<
lb
/>
rationem ex putredine intentam eſſe à na
<
lb
/>
tura, eamque exiguo tempore abſolui: reli
<
lb
/>
quam coactam eſſe, nec primò à natura in
<
lb
/>
tentam, atque tardiorem. </
s
>
<
s
id
="
s.007074
">In quibus igitur
<
lb
/>
liberum fuit generare abſque auxilio vllo
<
lb
/>
nihil exegit, vt in fructuum vermibus: in
<
lb
/>
aliis vtitur colluuie abſque certa materia, vt
<
lb
/>
in muſcis. </
s
>
<
s
id
="
s.007075
">Perfectiora his generantur cer
<
lb
/>
ta materia, quam animal ipſum coinqui
<
lb
/>
nat, vt apes ex melle, quod proluunt ſorte
<
lb
/>
ſua: & crabones ſimiliter agreſti melle,
<
lb
/>
Alia indigent ouo. </
s
>
<
s
id
="
s.007076
">Perfectiſſima autem
<
lb
/>
ſunt, quæ in vtero generantur. </
s
>
<
s
id
="
s.007077
">Atque his
<
lb
/>
quinque ordinibus natura ad ſummum per
<
lb
/>
fectionis acceſſit. </
s
>
<
s
id
="
s.007078
">An verò eorum, quæ ex
<
lb
/>
putri generantur materia, generatio perpe
<
lb
/>
tua ſit, & an vnquam deficiant, ad libros
<
lb
/>
de Arcanis æternitatis inquirere pertinet.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.007079
">Libri enim dum leguntur, aut ſcribuntur,
<
lb
/>
mens ſunt: hæc autem æterna. </
s
>
<
s
id
="
s.007080
">Hoc igitur
<
lb
/>
differunt, generationes ex ſemine, & putri
<
lb
/>
materia, quia in ſemine eſt materia, quæ
<
lb
/>
calorem excipit ſemper ſimilem ei, ex quo
<
lb
/>
ſemen generatur: in aliis calor quidam eſt,
<
lb
/>
ſed materiam contingit hîc vel illic eſſe, vt
<
lb
/>
ſit generatio talium fortuita: ob id ergo
<
lb
/>
pleraque horum puſilla ſunt, & impercta:
<
lb
/>
puſilla quidem, quia parum materiæ adeſt
<
lb
/>
generationi aptæ cùm fortuitò collecta ſit,
<
lb
/>
imperfecta autem, quia paruam habet quie
<
lb
/>
tem talis generatio, & ob id breui perfici
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1033
"/>
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.007081
">Quod verò breui perficitur, vt in ope
<
lb
/>
ribus etiam artis perfectum eſſe nequit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.007082
">Ob id nullum penitùs animal ex putredine
<
lb
/>
genitum, quamuis omnes habeat ſenſus,
<
lb
/>
poteſt illos habere perfectos, & abſolu
<
lb
/>
tos. </
s
>
<
s
id
="
s.007083
">Sed in omnibus exterioribus ſenſibus
<
lb
/>
deficiunt, & multò magis in interioribus,
<
lb
/>
imò etiam carent prudentia penitùs, & ſtu
<
lb
/>
pida ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.007084
">Apes verò prudentes: nam ex
<
lb
/>
certa materia generantur, nec ſine paren
<
lb
/>
te. </
s
>
<
s
id
="
s.007085
">Aut ſi ex vitulo generantur, non eſt
<
lb
/>
opus earum proprium, ſed naturæ: vt pi
<
lb
/>
ctura florum hyacinthi, quam nemo men
<
lb
/>
te ſanus prudentiæ, plantæ tribuet, ſed na
<
lb
/>
turæ. </
s
>
<
s
id
="
s.007086
">Formicæ autem prudentes videntur,
<
lb
/>
ſed ex ſemine, & ouis fiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.007087
">Itaque ob eas
<
lb
/>
cauſas nullum animal è putri materia ge
<
lb
/>
nitum, diſciplinæ capax eſt, neque manſueſ
<
lb
/>
cit. </
s
>
<
s
id
="
s.007088
">Principium enim cognitionis non eſt
<
lb
/>
intus. </
s
>
<
s
id
="
s.007089
">Magnitudines verò alia ratio, incer
<
lb
/>
táque meta, & ſi pleraque ( vt dixi ) parua
<
lb
/>
ſint. </
s
>
<
s
id
="
s.007090
">Etenim ea animalium genere debetur,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1034
"/>
<
lb
/>
non generationi. </
s
>
<
s
id
="
s.007091
">Sed generare animalia talia
<
lb
/>
negat Philoſophus, & rectè: verùm non quia
<
lb
/>
animal alterius generis naſcatur, materiæ
<
lb
/>
ratione. </
s
>
<
s
id
="
s.007092
">Sed huius cauſam propriam do
<
lb
/>
cebo. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007093
">
<
margin.target
id
="
marg1029
"/>
Plantæ cur
<
lb
/>
in longum
<
lb
/>
creſcant ma
<
lb
/>
gis anima
<
lb
/>
vndequa
<
lb
/>
que.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007094
">
<
margin.target
id
="
marg1030
"/>
Animalium
<
lb
/>
cur diuerſus
<
lb
/>
cibus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007095
">
<
margin.target
id
="
marg1031
"/>
Animalium
<
lb
/>
arma.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007096
">
<
margin.target
id
="
marg1032
"/>
Animalia
<
lb
/>
ex putrida
<
lb
/>
materia cur
<
lb
/>
facta.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007097
">
<
margin.target
id
="
marg1033
"/>
Animalia è
<
lb
/>
putredine
<
lb
/>
genita ſem
<
lb
/>
per ſunt de
<
lb
/>
bilibus ſen
<
lb
/>
ſibus & ple
<
lb
/>
rumque par
<
lb
/>
ua.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007098
">
<
margin.target
id
="
marg1034
"/>
Vermis auel
<
lb
/>
lanæ nucis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.007099
">Virtus generandi robuſtis, & perfectis
<
lb
/>
animalibus debetur. </
s
>
<
s
id
="
s.007100
">Indicio eſt, quòd mu
<
lb
/>
tila, & læſa, & valdè parua non generant,
<
lb
/>
aut rarò, nec ſibi ſimilia. </
s
>
<
s
id
="
s.007101
">Ex imperfectis,
<
lb
/>
quæ ſenio aut morbo debilitata ſunt, aut ad
<
lb
/>
huc non adoleuerint, generare non poſſunt.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1035
"/>
<
lb
/>
Igitur animalia è putrida materia genita,
<
lb
/>
quum plerumque ſunt imbecillia, non gene
<
lb
/>
rant, aut ſi generant, debilius parente ge
<
lb
/>
nerant, vt pediculi, lendes, & mures alios
<
lb
/>
mures, in quibus ceſſat vis generandi quo
<
lb
/>
niam imbecilliora ſunt parentibus, in qui
<
lb
/>
bus vis generandi adeò debilis erat, vt non
<
lb
/>
poſſent ſibi ſimile generare. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007102
">
<
margin.target
id
="
marg1035
"/>
Animalia è
<
lb
/>
putredine
<
lb
/>
genita an
<
lb
/>
generent &
<
lb
/>
on eiuſdem
<
lb
/>
ſpecisi. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.007103
">Relinquitur igitur, vt animalia è putre
<
lb
/>
dine genita, vt plurimùm non generent
<
lb
/>
penitùs: quædam verò generant, at imbe
<
lb
/>
cilliùs, nec ſibi ſimile: pauca verò calore
<
lb
/>
regionis, vt in Ægypto, vel bona fortuna,
<
lb
/>
robuſta in ſpeciem continuam tranſeunt,
<
lb
/>
propaganturque vt reliqua animalia. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.007104
">Quæ igitur non generant, non ideò ſunt
<
lb
/>
ſterilia, quia è putri materia ſint genita:
<
lb
/>
ſed quia ex illa genita, à perfectione pro
<
lb
/>
priæ ſpeciei deficiunt: plerumque & ob id
<
lb
/>
monſtra ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.007105
">Ob id quæſtio illa ceſſat, an
<
lb
/>
mures è putrida materia geniti, alterius ſint
<
lb
/>
ſpeciei, ab his, qui ſucceſſione ſunt gene
<
lb
/>
rati: certè non, forma enim eadem, & ope
<
lb
/>
rationes, ſed ſolùm differunt, vt mon
<
lb
/>
ſtrum ab animali ſuæ ſpeciei integro. </
s
>
<
s
id
="
s.007106
">Ne
<
lb
/>
que enim dicet quiſpiam hominem vnocu
<
lb
/>
lum, aut ſedigitum, aut ex cuius vtero in
<
lb
/>
fantis poſtrema pars promineret, eſſe al
<
lb
/>
terius ſpeciei animal ab homine, ſed ho
<
lb
/>
minem monſtroſum. </
s
>
<
s
id
="
s.007107
">Ita murem illum è pu
<
lb
/>
tri materia genitum, murem dicemus de
<
lb
/>
bilem atque monſtroſum. </
s
>
<
s
id
="
s.007108
">Ita lendes ſunt
<
lb
/>
monſtra pediculorum, & quæcunque talia
<
lb
/>
monſtra enim non conſtituunt ſpeciem. </
s
>
<
s
id
="
s.007109
">De
<
lb
/>
mirorque ſatis de Ariſtotele, quòd cùm in
<
lb
/>
omnibus tantùm formæ tribuat, tam parùm
<
lb
/>
verò materiæ, hæc in cauſa formæ mate
<
lb
/>
riam prætulerit, cum manifeſtum ſit in hac
<
lb
/>
animalium differentia nihil ad plenam for
<
lb
/>
mam atque figuram, tum mores deficere,
<
lb
/>
præter quàm vim generandi, quæ etiam de
<
lb
/>
ficit in caſtratis animalibus, debilibus, ſen
<
lb
/>
ſibus, nimiumque iuuenculis. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.007110
">Sed ſi modò fuit Ariſtotelis error, & non
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1036
"/>
<
lb
/>
aliquid in eius contextu deficiat, vt ſit potiùs
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
argumentũ
">argumentum</
expan
>
aliorum, certè hunc
<
expan
abbr
="
errorẽ
">errorem</
expan
>
<
expan
abbr
="
emẽ-dauit
">emen
<
lb
/>
dauit</
expan
>
Theophraſtus, vir ſanè qui à Galeno
<
lb
/>
iudicio præfertur Ariſtoteli, & meritò, ſi
<
expan
abbr
="
ſo-lũ
">ſo
<
lb
/>
lum</
expan
>
ad ſcripta, quæ habemus, reſpicimus. </
s
>
<
s
id
="
s.007111
">Nam </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>