1de litera Ariſtotelis, quòd multis in locis
corrupta ſit, non obſcuræ ſunt coniecturæ.
Itaque anima calore cœleſti determinatur,
& numerum ſuum ſpecies omnes habent.
Nec ex materia ſpecies mutatur, medò for
mam ſuſcipere poſſit. Varietates autem ex
materia, vt etiam in his, quæ à parentibus
generantur, ad monſtra referendæ ſunt.
Quòd ſi ad ſpecies referas, fient prorſus ſpe
cies infinitæ. Eſt etiam aliud argumentum,
cùm videamus muſcas in Italia, in Germa
nia, Indiâque, & Æthiopia, tum aliis regio
nibus tam procul inter ſe diſtantibus, & ex
tam diuerſa materia genitis, forma, & mo
ribus ſimiles eſſe. Quòd ſi hæc vis in cœlo
non eſſet materiaque diuerſa, ſpecies diuer
ſæ generarentur, propemodum tot eſſent
ſpecies muſcarum, quot muſcæ. Quòd verò
genita è putri materia in perpetuum pro
pagari poſſint, aliàs demonſtratum eſt. Quæ
igitur diuerſæ ſint ſpeciei, & quæ ſolùm
deficiant, & monſtra mereantur appellari,
iam dictum eſt. Reliquum eſt, vt oſtenda
mus, nullum animal ex putredine genitum
manſueſcere: ſed omnia talia admodum
agreſtia eſſe. Quod primò contingit, quia
(vt dictum eſt) ſenſus habent interiores de
biles: quæ autem manſueſcunt, imaginatri
cem vim & memoriam conſpicuam habere
debent: tum quia exanguia, ideóque timi
da: timor autem, vt inferiùs docebimus,
impedit, ne cicura fiant. Sunt etiam ple
runque breuis vitæ: tempore autem indigent
quæcunque manſueſcere debent. Demùm
nullum eſt contractus huius manſuetudinis
imò neque conſuetudinis veſtigium à paren
tibus, quod plurimùm facit ad propoſitum
animalium, quæ cicurare volumus: hoc au
tem infrà docebimus. Etſi aliquid in rem
facit, talia omnia cùm fœda ſint aſpectu,
& horribilia, nemo illorum conſuetudi
nem deſiderabit, etiamſi intentum aſſequi
poſſe ſperet. Sed quædam horum planè no
bis vtilia ſunt, vt apes: quas tractare ob
commodum cogimur. Sunt autem potiùs
inſecta, quàm è putri materia genita. Inſe
ctorum enim alia volant, vt muſcæ, & apes:
alia in terra degunt vt vermes, & lacertæ:
alia ambigui generis, vt formicæ: alia vi
uunt in aquis, vt ſcolopendræ: aliæ volant
& in aquis tamen viuunt, vt muſcæ fluuia
tiles: alia in aquis, & terra, vt crocodili. No
biliſſima ſunt omnium tria genera: ſerpen
tes ob magnitudinem, apes, & bombyces
ob opus. Serpentes in immenſam magnitu
dinem creſcere teſtatur euentus, cùm M. At
tilius Regulus ad Bagradam fluuium, tor
mentis atque baliſtis in Africa vnum lon
gitudinis pedum 120. occiderit. Et in ven
tre Boæ temporibus Claudij Cæſaris inte
ger inuentus infans, Boa interfecta. Alitur
hoc genus lacte, ſugitque vaccas lactantes.
Dracones etiam eſſe referunt, qui elephan
tem totum exugant, & interimant. Sunt
& in Calecuto Indiæ orientalis animalia
ſerpentibus ſimilia, ſcilicet ore, oculis,
cauda prælonga, abſque pilis, aprorum
magnitudine, aliquando etiam vaſtiore ca
pite, ſed pedes habent quatuor venen ó
que carent. Alia his ſimilia edunt in Hiſ
paniola inſula occidentalis Indiæ, vocata
Hyuana, dorſo ſpinoſa, aphona ſeu abſque
voce, quatuor pedibus, lacertarum cauda,
dentibus acutiſſimis, cuniculis maiora, ceu
leporum magnitudine, in arboribus, terra,
& aquis abſque diſcrimine degentia, famis
ad multos dies patientia, pelle coloribus va
riis diſtincta ac leui, vt ſerpentibus cæte
ris, venter ſupremus qualis auibus eſt, ſed
ampliſſimus à mento ad pectus. Sunt &
quos vocant Bardatos à phaleratorum equo
rum ſimilitudine, teſtudinei generis, iu
cundi guſtu, magnitudine cuniculi, colore
albo, & cinereo diſtincto: in terræ foueis,
quas pedibus excauant, habitare ſolent, &
ipſi quatuor pedibus, anguina pelle, & cau
da: fert hos India occidentalis, iuxta ean
dem inſulam. In aurea Caſtiglia frequentes
ſunt viperæ, quæ longitudine 20. pedes
æquent, quibus caput non minus eſt, quàm
hœdo. In regno etiam Senegæ, miræ ma
gnitudinis ſerpentes abſque pedibus, & aliis
inueniuntur, quales Boas eſſe diximus. Ma
iores mittit Taprobana. Olim Epidaurij
maximos ſerpentes nutriebant, & cicura
bant, vnde nata etiam fabula Alexandri
apud Lucianum. Et Romani in ſuperſtitio
nem conuerſi, cùm in Æſculapij ſtatua la
tuiſſet. Latêre autem hoc genus ſerpentum
ſolet, & diu poteſt, quoniam exiguo con
tentum eſt cibo, propter viſcerum anguſtiam
& paucitatem caloris natiui, temperaturæ
que ſiccitatem. Atque hoc norunt circula
tores, qui eos in pyxide lignea circumfe
runt, cumque commodiſſimè, modico furfu
re appoſito. Sed magnitudinis ſerpentum
cauſa eſt calor regionis: nam ſerpentes du
ra ſunt carne, ob id in immenſum creſcere
apti: nam & arbores plurimùm creſcunt, quia
denſiores ſunt ſubſtantia: ſic & elephantes.
Sed ſerpentibus frigida natura obſtabat, ob
id non niſi in calidiſſimis regionibus illi ad
tantam poſſunt peruenire magnitudinem. At
qui nequeunt creſcere calore auxiliante, ne
ceſſariò ſicciſſima ſunt natura, atque ob id
pernicioſiſſimi. Regulum ſeu baſilicum fe
runt, vel voce ſola, vel intuitu homines oc
cidere: quòd ſi ita eſt, infici aërem in vtro
que ſpiritu eſt neceſſe: nam ſimulachrum
illud quod lucis auxilio mittit, veneni par
ticeps eſſe non poteſt. Igitur non ſecùs ac
mulieres ſpecula vitiant dum menſibus de
tinentur, homines ac animalia voce, vel in
tuitu ſerpentum affici poſſunt. Obſeruatum
eſt ſerpentes, anguéſque, & quibus vene
num adeſt, in trifolio non habitare, lateréve,
quod herba illis exitio ſit, vt illi cæteris, ob
id commodè in locis calidioribus ſeritur.
Viperæ etiam, quæ aquas inhabitant, parum
aut nihil veneni retinent, non enim poſſunt
eſſe ſiccæ. At venenum aut eſt immodica ſic
citas, aut cum immodica ſiccitate coniun
ctum. Itaque vt non omnes ſerpentes vene
noſi, ita neque omnia animalia, quæ veneno
prædita ſunt ſerpunt. Nam & ſcorpij, & buſ
fones, & araneæ, & cancrorum genera quæ
dam in India occidentali, & formicarum
nonnullæ quamuis pedes habeant, non tamen
corrupta ſit, non obſcuræ ſunt coniecturæ.
Itaque anima calore cœleſti determinatur,
& numerum ſuum ſpecies omnes habent.
Nec ex materia ſpecies mutatur, medò for
mam ſuſcipere poſſit. Varietates autem ex
materia, vt etiam in his, quæ à parentibus
generantur, ad monſtra referendæ ſunt.
Quòd ſi ad ſpecies referas, fient prorſus ſpe
cies infinitæ. Eſt etiam aliud argumentum,
cùm videamus muſcas in Italia, in Germa
nia, Indiâque, & Æthiopia, tum aliis regio
nibus tam procul inter ſe diſtantibus, & ex
tam diuerſa materia genitis, forma, & mo
ribus ſimiles eſſe. Quòd ſi hæc vis in cœlo
non eſſet materiaque diuerſa, ſpecies diuer
ſæ generarentur, propemodum tot eſſent
ſpecies muſcarum, quot muſcæ. Quòd verò
genita è putri materia in perpetuum pro
pagari poſſint, aliàs demonſtratum eſt. Quæ
igitur diuerſæ ſint ſpeciei, & quæ ſolùm
deficiant, & monſtra mereantur appellari,
iam dictum eſt. Reliquum eſt, vt oſtenda
mus, nullum animal ex putredine genitum
manſueſcere: ſed omnia talia admodum
agreſtia eſſe. Quod primò contingit, quia
(vt dictum eſt) ſenſus habent interiores de
biles: quæ autem manſueſcunt, imaginatri
cem vim & memoriam conſpicuam habere
debent: tum quia exanguia, ideóque timi
da: timor autem, vt inferiùs docebimus,
impedit, ne cicura fiant. Sunt etiam ple
runque breuis vitæ: tempore autem indigent
quæcunque manſueſcere debent. Demùm
nullum eſt contractus huius manſuetudinis
imò neque conſuetudinis veſtigium à paren
tibus, quod plurimùm facit ad propoſitum
animalium, quæ cicurare volumus: hoc au
tem infrà docebimus. Etſi aliquid in rem
facit, talia omnia cùm fœda ſint aſpectu,
& horribilia, nemo illorum conſuetudi
nem deſiderabit, etiamſi intentum aſſequi
poſſe ſperet. Sed quædam horum planè no
bis vtilia ſunt, vt apes: quas tractare ob
commodum cogimur. Sunt autem potiùs
inſecta, quàm è putri materia genita. Inſe
ctorum enim alia volant, vt muſcæ, & apes:
alia in terra degunt vt vermes, & lacertæ:
alia ambigui generis, vt formicæ: alia vi
uunt in aquis, vt ſcolopendræ: aliæ volant
& in aquis tamen viuunt, vt muſcæ fluuia
tiles: alia in aquis, & terra, vt crocodili. No
biliſſima ſunt omnium tria genera: ſerpen
tes ob magnitudinem, apes, & bombyces
ob opus. Serpentes in immenſam magnitu
dinem creſcere teſtatur euentus, cùm M. At
tilius Regulus ad Bagradam fluuium, tor
mentis atque baliſtis in Africa vnum lon
gitudinis pedum 120. occiderit. Et in ven
tre Boæ temporibus Claudij Cæſaris inte
ger inuentus infans, Boa interfecta. Alitur
hoc genus lacte, ſugitque vaccas lactantes.
Dracones etiam eſſe referunt, qui elephan
tem totum exugant, & interimant. Sunt
& in Calecuto Indiæ orientalis animalia
ſerpentibus ſimilia, ſcilicet ore, oculis,
cauda prælonga, abſque pilis, aprorum
magnitudine, aliquando etiam vaſtiore ca
pite, ſed pedes habent quatuor venen ó
que carent. Alia his ſimilia edunt in Hiſ
paniola inſula occidentalis Indiæ, vocata
Hyuana, dorſo ſpinoſa, aphona ſeu abſque
voce, quatuor pedibus, lacertarum cauda,
dentibus acutiſſimis, cuniculis maiora, ceu
leporum magnitudine, in arboribus, terra,
& aquis abſque diſcrimine degentia, famis
ad multos dies patientia, pelle coloribus va
riis diſtincta ac leui, vt ſerpentibus cæte
ris, venter ſupremus qualis auibus eſt, ſed
ampliſſimus à mento ad pectus. Sunt &
quos vocant Bardatos à phaleratorum equo
rum ſimilitudine, teſtudinei generis, iu
cundi guſtu, magnitudine cuniculi, colore
albo, & cinereo diſtincto: in terræ foueis,
quas pedibus excauant, habitare ſolent, &
ipſi quatuor pedibus, anguina pelle, & cau
da: fert hos India occidentalis, iuxta ean
dem inſulam. In aurea Caſtiglia frequentes
ſunt viperæ, quæ longitudine 20. pedes
æquent, quibus caput non minus eſt, quàm
hœdo. In regno etiam Senegæ, miræ ma
gnitudinis ſerpentes abſque pedibus, & aliis
inueniuntur, quales Boas eſſe diximus. Ma
iores mittit Taprobana. Olim Epidaurij
maximos ſerpentes nutriebant, & cicura
bant, vnde nata etiam fabula Alexandri
apud Lucianum. Et Romani in ſuperſtitio
nem conuerſi, cùm in Æſculapij ſtatua la
tuiſſet. Latêre autem hoc genus ſerpentum
ſolet, & diu poteſt, quoniam exiguo con
tentum eſt cibo, propter viſcerum anguſtiam
& paucitatem caloris natiui, temperaturæ
que ſiccitatem. Atque hoc norunt circula
tores, qui eos in pyxide lignea circumfe
runt, cumque commodiſſimè, modico furfu
re appoſito. Sed magnitudinis ſerpentum
cauſa eſt calor regionis: nam ſerpentes du
ra ſunt carne, ob id in immenſum creſcere
apti: nam & arbores plurimùm creſcunt, quia
denſiores ſunt ſubſtantia: ſic & elephantes.
Sed ſerpentibus frigida natura obſtabat, ob
id non niſi in calidiſſimis regionibus illi ad
tantam poſſunt peruenire magnitudinem. At
qui nequeunt creſcere calore auxiliante, ne
ceſſariò ſicciſſima ſunt natura, atque ob id
pernicioſiſſimi. Regulum ſeu baſilicum fe
runt, vel voce ſola, vel intuitu homines oc
cidere: quòd ſi ita eſt, infici aërem in vtro
que ſpiritu eſt neceſſe: nam ſimulachrum
illud quod lucis auxilio mittit, veneni par
ticeps eſſe non poteſt. Igitur non ſecùs ac
mulieres ſpecula vitiant dum menſibus de
tinentur, homines ac animalia voce, vel in
tuitu ſerpentum affici poſſunt. Obſeruatum
eſt ſerpentes, anguéſque, & quibus vene
num adeſt, in trifolio non habitare, lateréve,
quod herba illis exitio ſit, vt illi cæteris, ob
id commodè in locis calidioribus ſeritur.
Viperæ etiam, quæ aquas inhabitant, parum
aut nihil veneni retinent, non enim poſſunt
eſſe ſiccæ. At venenum aut eſt immodica ſic
citas, aut cum immodica ſiccitate coniun
ctum. Itaque vt non omnes ſerpentes vene
noſi, ita neque omnia animalia, quæ veneno
prædita ſunt ſerpunt. Nam & ſcorpij, & buſ
fones, & araneæ, & cancrorum genera quæ
dam in India occidentali, & formicarum
nonnullæ quamuis pedes habeant, non tamen