1poteſt proximum eſſe debet, vt vectis pars longior ſit ad partes potentiæ
mouentis. vt plurimum verò fulcimentum eſt inter pondus, & potentiam:
aliquando etiam eſt ex altero vectis extremo, ita vt onus ſit inter fulturam,
& potentiam; aliquando potentia eſt inter vtrunque, vnde tres vectis ſpe
cies exiſtunt. vt in ſubiectis figuris apparet. In prima, vectis eſt A B, fultu
87[Figure 87]
ra E, onus C. potentia autem ſeu vis,
ſeu aliud pondus mouens ſit vbi D. quæ
deorſum in D, præmens eleuabit ſur
ſum ex altera parte onus C. & vectis
circa fulturam E, tanquam centrum
conuertetur. In altera figura pondus
eſt inter fulturam, & potentiam, ful
tura autem in altera extremitate, vt
patet in figura, hic autem potentia
non præmit deorſum in D: ſed ſurſum
vectem eleuando pondus C, attollitur.
In tertia tandem figura potentia, eſt
inter vtrunque, eſt enim in D, ibique
ſurſum vrget. verum tamen eſt hunc vectem artificibus eſſe inutilem, quip
pe qui nullo modo iuuet potentiam, imò verò pondus ipſum grauius reddit:
neque hoc genere in his Mechanicis indigemus.
mouentis. vt plurimum verò fulcimentum eſt inter pondus, & potentiam:
aliquando etiam eſt ex altero vectis extremo, ita vt onus ſit inter fulturam,
& potentiam; aliquando potentia eſt inter vtrunque, vnde tres vectis ſpe
cies exiſtunt. vt in ſubiectis figuris apparet. In prima, vectis eſt A B, fultu
87[Figure 87]ra E, onus C. potentia autem ſeu vis,
ſeu aliud pondus mouens ſit vbi D. quæ
deorſum in D, præmens eleuabit ſur
ſum ex altera parte onus C. & vectis
circa fulturam E, tanquam centrum
conuertetur. In altera figura pondus
eſt inter fulturam, & potentiam, ful
tura autem in altera extremitate, vt
patet in figura, hic autem potentia
non præmit deorſum in D: ſed ſurſum
vectem eleuando pondus C, attollitur.
In tertia tandem figura potentia, eſt
inter vtrunque, eſt enim in D, ibique
ſurſum vrget. verum tamen eſt hunc vectem artificibus eſſe inutilem, quip
pe qui nullo modo iuuet potentiam, imò verò pondus ipſum grauius reddit:
neque hoc genere in his Mechanicis indigemus.
Reſpondet igitur dubitationi, dicens rationem huius incrementi poten
tiæ motricis, quod fit aſſumpto vecte fortè inde oriri, quod vectis ſit quæ
dam libra, cuius alterum brachium ſit altero longius; in prima autem quæ
ſtione explicatum eſt, cur libra maior, maiorem vim habeat, eam ad cir
culum reducendo; vectis autem fit libra, hypomoclion enim eſt loco ſparti,
tam enim ſpartum, quam hypomoclion veluti centra manent. quoniam ve
rò ab eodem pondere, cęlerius, ſiue maiori vi mouetur linea, quantò lon
gior à centro fuerit, vt dictum eſt de admiranda circuli natura; hinc fit, vt
cum duæ ſint in vecte potentiæ, ſiue duo pondera, mouens, & motum, illud
facilius ac maiore vi moueat, ſiue vires ex vecte acquirat, quod longiorem
vectis partem preſſerit. quemadmodum igitur pars vectis longior, quæ ſpe
ctabat ad mouentem potentiam, ſuperat minorem partem, in qua eſt mo
tum; ita etiam maius eſt pondus motum, quàm mouens. ſemper autem quan
to ab hypomoclio magis diſtabit potentia, tantò facilius mouebit, cuius
cauſa ſupra reddita eſt, quoniam nimirum, quæ plus à centro elongatur ma
iorem deſcribit circulum, qui magis ad lineam rectam accedit: quare ab
eadem potentia adhibito vecte, tantò facilius pars vectis mouens dimoue
bitur, quantò magis à fulcimento diſtabit. Exempli gratia ſit in ſuperiori
prima figura vectis A B, pondus C, mouens D, hypomoclion E, in qua præ
dicta poteris contemplari. vltima illa textus verba (Quod autem vbi D, mo
uens, vbi F, motum autem vbi C, pondus in G,) videntur ſuperuacanea, atque
mendosè addita.
tiæ motricis, quod fit aſſumpto vecte fortè inde oriri, quod vectis ſit quæ
dam libra, cuius alterum brachium ſit altero longius; in prima autem quæ
ſtione explicatum eſt, cur libra maior, maiorem vim habeat, eam ad cir
culum reducendo; vectis autem fit libra, hypomoclion enim eſt loco ſparti,
tam enim ſpartum, quam hypomoclion veluti centra manent. quoniam ve
rò ab eodem pondere, cęlerius, ſiue maiori vi mouetur linea, quantò lon
gior à centro fuerit, vt dictum eſt de admiranda circuli natura; hinc fit, vt
cum duæ ſint in vecte potentiæ, ſiue duo pondera, mouens, & motum, illud
facilius ac maiore vi moueat, ſiue vires ex vecte acquirat, quod longiorem
vectis partem preſſerit. quemadmodum igitur pars vectis longior, quæ ſpe
ctabat ad mouentem potentiam, ſuperat minorem partem, in qua eſt mo
tum; ita etiam maius eſt pondus motum, quàm mouens. ſemper autem quan
to ab hypomoclio magis diſtabit potentia, tantò facilius mouebit, cuius
cauſa ſupra reddita eſt, quoniam nimirum, quæ plus à centro elongatur ma
iorem deſcribit circulum, qui magis ad lineam rectam accedit: quare ab
eadem potentia adhibito vecte, tantò facilius pars vectis mouens dimoue
bitur, quantò magis à fulcimento diſtabit. Exempli gratia ſit in ſuperiori
prima figura vectis A B, pondus C, mouens D, hypomoclion E, in qua præ
dicta poteris contemplari. vltima illa textus verba (Quod autem vbi D, mo
uens, vbi F, motum autem vbi C, pondus in G,) videntur ſuperuacanea, atque
mendosè addita.
In hac quæſtione reſpexit Ariſt. ſolùm ad primam vectis ſpeciem.
Illud
demum, quod dixit eandem habere rationem potentiam ad pondus, quàm
partes vectis inuicem demonſtratum eſt poſtea acutiſſimè ab Archimede
demum, quod dixit eandem habere rationem potentiam ad pondus, quàm
partes vectis inuicem demonſtratum eſt poſtea acutiſſimè ab Archimede