Buonamici, Francesco, De motu libri X

List of thumbnails

< >
111
111
112
112
113
113
114
114
115
115
116
116
117
117
118
118
119
119
120
120
< >
page |< < of 1055 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s>
                <pb pagenum="140"/>
              imperfectum quod non abſoluitur à quanto. </s>
              <s>Denique talis diuidendi ratio per vniuerſa illa ge­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1074"/>
                <lb/>
              nera pertinet ſecundum quæ fit propriè motus. </s>
              <s>itaque eſt quiddam commune ad vnum, & per
                <lb/>
              ſuas parteis ad ſingula pro ratione accommodatur. </s>
              <s>Sic ſua diuiſionis eſt ratio ſecundum
                <expan abbr="formã">formam</expan>
                <lb/>
              in quanto, quali, & vbi, neque ab hac diuidendi formula abhorret ipſa ſubſtantia. </s>
              <s>Tertiò ſumi­
                <lb/>
              tur, vt aiunt, diuiſio à mora in qua fit motus, quæ planè ortum ducit à certa proportione quæ in­
                <lb/>
              ter agens & patiens intercedit ex quo motus celer, aut tardus appellari ſolet. </s>
              <s>credo autem eam
                <lb/>
              propriè tempus eſſe, aut ſaltem ab illo non abſtrahi. </s>
              <s>Poſtremò diuiſio in motu eſt ſucceſsiua
                <lb/>
              contractio diuerſorum graduum, ſiue partium, vt ſolent aliqui dicere, formæ quæ certè tempus
                <lb/>
              non eſt, vt ipſi volunt, atque à tempore ſeparatur, cùm tempus habeat rationem rei perfectæ,
                <lb/>
              itaque certam conſtituit ſpeciem in prædicamento quantitatis: atqui illa contractio cum ſucceſ­
                <lb/>
              ſione partium formę imperfectę rei rationem habet, neque propriam vllam per ſe ſpeciem facit.
                <lb/>
              </s>
              <s>Modi enim rerum, partes, & viæ ad formas ſpeciem non efformant, cùm ab eo conſtituantur cu­
                <lb/>
              ius ſunt viæ, partes, & modi; in quibus ſucceſsio iſta numeranda eſt. </s>
              <s>Nam ſpecies ipſa forma
                <lb/>
              completur; habet enim certam denominationem quæ eſt vniuerſa ex forma; ſed poteſtas, mo­
                <lb/>
              dus, via, & pars poſſunt aliquid eſſe formæ, neutiquam tamen formæ. </s>
              <s>His ſtantibus ea decernun­
                <lb/>
              tur ab ipſis. </s>
              <s>In primis rationem illam diuiſionis quæ priore loco expoſita eſt, non eſſe motui
                <lb/>
              familiarem, quia proficiſcitur à ſubiecto, & eſt per accidens. </s>
              <s>Neque item ſecundam eo quòd
                <expan abbr="etiã">etiam</expan>
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1075"/>
                <lb/>
              hæc datur extra motum quem nunc definire inſtituimus: nam datur in generatione ſubſtantiæ
                <lb/>
              quam ſub motu qui tractatur in præſentia,
                <expan abbr="cõtineri">contineri</expan>
              negant. </s>
              <s>Negant quoque illam tertiam, quia
                <lb/>
              nihil eſt aliud omnino quàm tempus; hoc autem non conſtituit motum, ſed comitatur, cùm ſit
                <lb/>
              numerus eius, aut affectio,
                <expan abbr="ſpeciesq́">ſpeciesque</expan>
              . </s>
              <s>per ſe ipſam à motu ſeparata. </s>
              <s>Neque enim illi obſtat, quo­
                <lb/>
              minus ſit quędam ſpecies abſoluta, quia ſit affectio, quemadmodum obſtabat, ſi modus, aut pars,
                <lb/>
              aut via fuiſſet. </s>
              <s>Ob id, cùm ad præſtandum motum plura requirantur, & ex his interna aliqua,
                <lb/>
              nonnulla externa. </s>
              <s>in externis tempus collocatur. </s>
              <s>Sed vltimam prorſus pertinere dicunt ad mo­
                <lb/>
              tum quæ, ſcilicet, eſt partitio per gradus & parteis formæ. </s>
              <s>Ab his tranſeunt ad ea quæ
                <expan abbr="cõſequun-tur">conſequun­
                  <lb/>
                tur</expan>
              ex his, quorum primum ad propoſitam quæſtionem pertinet. </s>
              <s>Cùm enim quæritur genus
                <lb/>
              motus; quantum hîc accipiendum eſt: quoniam motus ita conſideratus, vt contractio ſucceſsi­
                <lb/>
              ua diuerſorum graduum continet rationem diuiſionis quæ per ſe ſpectat ad quantum, at cùm
                <lb/>
              quędam res imperfecta ſit, nec ſpeciem proptereà conſtituat. </s>
              <s>ex hoc effici, vt expungatur ali­
                <lb/>
              quando è genere quanti; veruntamen ad quantum refertur. </s>
              <s>nam cęteroquin entis ea diuiſio, de
                <lb/>
              qua 3. Phyſ. exponitur, eſt communis rebus perfectis & imperfectis. </s>
              <s>Verumenimuerò, quod
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1076"/>
                <lb/>
              ſpectat ad reliqua fluxus iſte communiter accipitur, & tam pertinet ad eum qui fit cum ſucceſsio­
                <lb/>
              ne, quàm ad eum qui veſtigio temporis obitur quem propriè mutationem vocari dicunt. </s>
              <s>Nan­
                <lb/>
              que & generatio motus eſt communiter & fluxus: cùm in ea quoque ſit ratio generalis motus
                <lb/>
              & fluxus, nempe ratio medij, ſubiectum actu, & aliqua repugnantia, ſiue renitentia, quæ
                <expan abbr="quidẽ">quidem</expan>
                <lb/>
              omnia ad efficiendum motum concurrant neceſſe eſt, licet non compleant ipſum, nec ſpecificè
                <lb/>
              conſtituant: ſed prætereà ſucceſsionis differentia flagitetur per quam propriè motus à mutatio­
                <lb/>
              ne propriè dicta ſeparatur. </s>
              <s>Habes igitur omnem D. Thomæ ſententiam, quantum licuit, breui­
                <lb/>
              ter expoſitam.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1072"/>
              C</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1073"/>
              D</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1074"/>
              E</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1075"/>
              F</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1076"/>
              G</s>
            </p>
            <p type="head">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Confutatur ſententia Thomiſtarum, & ſeligitur ille motus qui proponitur ad definiendum.
                <lb/>
              </s>
              <s>Cap. </s>
              <s>VII
                <emph.end type="italics"/>
              .</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>ITA defenditur à nonnullis D. Thomæ ſententia. </s>
              <s>Sed eorum pace dicere nunc mihi liceat;
                <lb/>
              multas certè repugnantias inculcat quæ nobis ſunt ob auctoritatem patronorum mox iudi­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1077"/>
                <lb/>
              candę. </s>
              <s>In primis
                <expan abbr=".n.">enim</expan>
              diſtinguitur ſecunda ratio diuiſionis ab vltima: cùm vtraque ratio proponat
                <lb/>
              latitudinem formæ quæ per motum comparatur. </s>
              <s>niſi fortè ſecunda illa abſtrahatur à ſucceſsio­
                <lb/>
              ne, & in ea ſolum habeatur ratio terminorum omni conſideratione viæ
                <expan abbr="ſucceſsionisq́">ſucceſsionisque</expan>
              . </s>
              <s>ſecluſa.
                <lb/>
              </s>
              <s>Sed neque ipſi docent; nec facilè apparet, vt ea partitio poſterior à ſucceſsione ſeparetur; cùm,
                <lb/>
              ſi quilibet terminus ſeorſum concipiatur,
                <expan abbr="rationẽ">rationem</expan>
              ſubeat vnius rei
                <expan abbr="cuiuſdã">cuiuſdam</expan>
              perfectę, & eiuſmodi,
                <lb/>
              vt ſpeciei vim obtineat. </s>
              <s>Sic & planta, & animal, & homo ſunt abſolutæ ſubſtantiæ, & vnum per
                <lb/>
              ſe ſingula. </s>
              <s>Quòd ſi conferantur hi gradus, vt continent rationem quandam exuperantiæ, &
                <expan abbr="cõ-parationis">con­
                  <lb/>
                parationis</expan>
              , perfectioris, ſcilicet, & imperfectioris; adhuc vt termini ſumuntur & inter ſe diſtin­
                <lb/>
              cti proinde nullus hîc locus diuiſioni relinquitur. </s>
              <s>Si verò in iis actus & poteſtas obſeruentur,
                <lb/>
              & quatenus id quod eſt imperfectius à perfectiore poteſt informari, & cùm ſit in potentia, dedu­
                <lb/>
              ci ad actum per quandam continuationem, aut non fuit hoc ſine aliqua præfatione ponendum;
                <lb/>
              aut à nobis hactenus concedendum non eſt qui ſucceſsionem quoque in ſubſtantiæ mutatione
                <lb/>
              volumus eſſe. </s>
              <s>Deinde referunt ſecundam ſpeciem diuiſionis ad varia prædicamenta, quartam
                <lb/>
              verò ſolum ad quantum, in
                <expan abbr="eaq́">eaque</expan>
              . </s>
              <s>collocant vniuerſam eſſentiam motus: cùm tamen idem reipſa </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>