Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Table of contents

< >
[121.] COMMENTARIVS.
[122.] COMMENTARIVS.
[123.] DE AMBITV TERRAE.
[124.] COMMENTARIVS.
[125.] COMMENTARIVS.
[126.] VIÆ AD INVESTIGANDVM AMBITVM TERRÆ commodiores, quàm ea, quæ ab auctore tradita eſt.
[127.] COMMENTARIVS.
[128.] REGVLA, QVA DI AMETER EX CIRCVNFE-rentia, & circumferentia ex diametro inueniatur.
[129.] REGVLAE, QVIBVSET SVPERFICIES MA-ximi circuli in orbe terreno, uel etiam in quacunque ſphæra, & ſuperficies conuexa eiuſdem orbis terreni, uel etiam cuiuſque ſpære, immo, & tota ſoliditas inueniatur.
[130.] DE VARIIS MENSVRIS Mathematicorum.
[131.] VARIÆ SENTENTIÆ AVCTORVM in ambitu terræ præfiniendo.
[132.] DISTANTIÆ COELORVM A TERRA, craſſitudinesq́ue, & Ambitus eorundem.
[133.] DIGRESSIO DE ARENAE NVMERO.
[134.] PRIMI CAPITIS FINIS.
[135.] CAPVT SECVNDVM DE CIRCVLIS, EX QVIBVS SPHAERA materialis componitur, & illa ſupercæleſtis, quæ per iſtam repræſentatur, componi intelligitur.
[136.] COMMENTARIVS.
[138.] II.
[139.] III.
[140.] IIII.
[142.] VI.
[143.] VII.
[144.] VIII.
[145.] IX.
[146.] DE AEQVINOCTI ALI CIRCVLO.
[147.] COMMENTARIS.
[148.] COMMENTARIVS.
[149.] COMMENTARIVS.
[150.] OFFICIA ÆQVINOCTIALIS CIRCVLI. I.
< >
page |< < (123) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div303" type="section" level="1" n="103">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5746" xml:space="preserve">
              <pb o="123" file="159" n="160" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
            @IE, graue aliquod deſcendat ad centrum Vniuerſi E. </s>
            <s xml:id="echoid-s5747" xml:space="preserve">Ducta enim ſemidiame-
              <lb/>
            tro terræ FIK, erit rurſus angulus B I D, in ſuperficie terræ minor angulo
              <lb/>
            BIL@ Sola illa pondera, quæ feruntur per lineam rectam, (quod pauciſſimis in
              <lb/>
            locis contingeret) quæ extenditur per centrum grauitatis, ſeu Vniuerſi, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5748" xml:space="preserve">per
              <lb/>
            centrum magnitudinis terræ, nimirum per lineam A D F E, uel C L E E, ad an-
              <lb/>
            gulos æquales incidunt in terræ ſuperficiem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5749" xml:space="preserve">præter hæc nulla alia, vt demõ
              <lb/>
            ſtrauimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s5750" xml:space="preserve">Quod cum pugnet cum experientia, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5751" xml:space="preserve">Ariſtotele, dicendũ erit, cen-
              <lb/>
            trum magnitudiuis in terra idẽ eſſe, quod centrũ grauitatis, ſeu Vniuerſi; </s>
            <s xml:id="echoid-s5752" xml:space="preserve">adeo
              <lb/>
            vt è quocunque loco grauia demittantur, ad centrum terræ ferantur: </s>
            <s xml:id="echoid-s5753" xml:space="preserve">Hac enim
              <lb/>
            ſola ratione conſtituentur in ſuperficie anguli æquales, quos experientia do-
              <lb/>
            cet æquales debere eſſe. </s>
            <s xml:id="echoid-s5754" xml:space="preserve">Idem omnino iudicium habendum eſt de centro ma-
              <lb/>
            gnitudinis in aqua, eademq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s5755" xml:space="preserve">adhiberi poteſt demonſtratio, dummodo circulis
              <lb/>
            DGL, referat globum aquæ, cuius centrum eſt F. </s>
            <s xml:id="echoid-s5756" xml:space="preserve">Quemadmodum enim perpen
              <lb/>
            dicula inſiſtunt ſuperficiei terræ ad angulos æquales, ita quoq; </s>
            <s xml:id="echoid-s5757" xml:space="preserve">eadem angulos
              <lb/>
            æquales efficiunt cum aquæ ſuperficie. </s>
            <s xml:id="echoid-s5758" xml:space="preserve">Propria tamen, ac peculiari ratione con
              <lb/>
            firmari poteſt, in aqua idem eſſe centrum grauitatis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5759" xml:space="preserve">magnitudinis. </s>
            <s xml:id="echoid-s5760" xml:space="preserve">Cũ enim
              <lb/>
            aqua nõ impedita ad loca decliuiora ſuapte natura ſemper confluat, vt experiẽ
              <lb/>
            tia oſtendit, neceſſe eſt, eius ſuperficiẽ conuexam æqualiter recedere à centro
              <lb/>
            grauitatis: </s>
            <s xml:id="echoid-s5761" xml:space="preserve">Atqui punctum illud, à quo omnes partes conuexæ diſtant æquali-
              <lb/>
            ter, eſt, per deſinitionem, centrum magnitudinis. </s>
            <s xml:id="echoid-s5762" xml:space="preserve">Nõ poteſt ergo diuerſum eſſe
              <lb/>
            centrũ grauitatis a cẽtro magnitudinis aquæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5763" xml:space="preserve">Probatur autẽ maior: </s>
            <s xml:id="echoid-s5764" xml:space="preserve">Si enim cõ-
              <lb/>
            uexa ſuperficies aquæ ex una parte magis recederet à cẽtro grauitatis, ſiue Vni
              <lb/>
            uerſi, quàm ex alia, pars illa magis à centro grauitatis remota non deflueret ad
              <lb/>
            locum decliuiorẽ, qui proculdubio eſt ille, qui pro pinquior exiſtit cẽtro grau@
              <lb/>
            @atis, uel Vniuerſi, ut ex figura prima huius quæſtionis apparet, in qua centrum
              <lb/>
            magnitudinis terræ idẽ eſt, quod centrũ Mũdi; </s>
            <s xml:id="echoid-s5765" xml:space="preserve">centrũ autẽ magnitudinis aquæ
              <lb/>
            diſtinctũ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5766" xml:space="preserve">Quod cum ſit abſurdum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5767" xml:space="preserve">cum aquæ natura pugnet, efficitur, idem
              <lb/>
            eſſe centrũ magnitudinis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5768" xml:space="preserve">grauitatis in aqua. </s>
            <s xml:id="echoid-s5769" xml:space="preserve">quod oſtendendum erat. </s>
            <s xml:id="echoid-s5770" xml:space="preserve">Quã
              <lb/>
            obrẽ concludendũ eſt, cũ terra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5771" xml:space="preserve">aqua idẽ habeant centrũ grauitatis, @empe to
              <lb/>
            tius Vniuerſi, ad quod naturaliter uergunt, quodq; </s>
            <s xml:id="echoid-s5772" xml:space="preserve">demonſtratum eſt non diſ-
              <lb/>
            ferre à centro magnitudinis utriuſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s5773" xml:space="preserve">elementi, unam ſphæram, ſeu globum ex
              <lb/>
            utroq. </s>
            <s xml:id="echoid-s5774" xml:space="preserve">c
              <unsure/>
            lemento componi, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5775" xml:space="preserve">nequaquam duos globos mutuo ſeſe interſecãtes</s>
          </p>
          <note position="right" xml:space="preserve">2. ratio.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5776" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Secvndo</emph>
            demonftrabimus, terram & </s>
            <s xml:id="echoid-s5777" xml:space="preserve">aquam habere unam & </s>
            <s xml:id="echoid-s5778" xml:space="preserve">ean-
              <lb/>
            dem ſuperficiem conuexam, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5779" xml:space="preserve">ex conſequentiidem centrum, multis experi-
              <lb/>
            mentis Aſtronomorum. </s>
            <s xml:id="echoid-s5780" xml:space="preserve">Sicut enim Sol, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5781" xml:space="preserve">rellquæ ſtellæ ciuitati, quæ altera
              <lb/>
            orientalior eſt quindecim gradibus, ſpatio vnius horæ citius oriuntur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5782" xml:space="preserve">ad
              <lb/>
            medium cœli perueniunt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5783" xml:space="preserve">occidunt, quæ vero orientalior exiſtit triginta gra
              <lb/>
            dibus, ſpatio duarum horarum, &</s>
            <s xml:id="echoid-s5784" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s5785" xml:space="preserve">in quocunque tractu terræ ab ortu in occa-
              <lb/>
            ſum reperiantur illæ ciuitates, dummodo ſub eodem parallelo collocentur; </s>
            <s xml:id="echoid-s5786" xml:space="preserve">ſi@
              <lb/>
            etiam nautæ peritiſſimi compertũ habent, idẽ accidere in mari, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5787" xml:space="preserve">Oceano. </s>
            <s xml:id="echoid-s5788" xml:space="preserve">Na-
              <lb/>
            @igantes etenim ad occidẽtaliores plagas, ut ex Luſitania v.</s>
            <s xml:id="echoid-s5789" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s5790" xml:space="preserve">in Americam ſeu
              <lb/>
            Hiſpaniam nouam, præcipue ad illam pr@uinciam, quæ Florida nuncupatur,
              <lb/>
            poſtquam progreſſi ſunt quindecim gradibus, repererunt manifeſtiſſimis ſignis
              <lb/>
            maxime ex eclipſi Lunari, Solem ac reliquas ſtellas integ@a hora citius orir@
              <lb/>
            in Luſitania, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5791" xml:space="preserve">occidere@idemq́ue proportione eadem per totum Oceanum ab
              <lb/>
            ortu verſus occaſum contingere obſeruarunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s5792" xml:space="preserve">Hoc autem nullo pacto fieri poſ-
              <lb/>
            @et, niſi ſuperficies conuexa maris uniformiter continuaretur cum conuexa
              <lb/>
            @uperficie terræ, ut omnibus Geometris notiſſimum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s5793" xml:space="preserve">Si enim </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>