Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
131 94
132 95
133 96
134 97
135 98
136 99
137 100
138 101
139 102
140 103
141 104
142 105
143 106
144 107
145 108
146 109
147 110
148 111
149 112
150 113
151 114
152 115
153 116
154 117
155 118
156 119
157 120
158 121
159 122
160 123
< >
page |< < (123) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div303" type="section" level="1" n="103">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5746" xml:space="preserve">
              <pb o="123" file="159" n="160" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
            @IE, graue aliquod deſcendat ad centrum Vniuerſi E. </s>
            <s xml:id="echoid-s5747" xml:space="preserve">Ducta enim ſemidiame-
              <lb/>
            tro terræ FIK, erit rurſus angulus B I D, in ſuperficie terræ minor angulo
              <lb/>
            BIL@ Sola illa pondera, quæ feruntur per lineam rectam, (quod pauciſſimis in
              <lb/>
            locis contingeret) quæ extenditur per centrum grauitatis, ſeu Vniuerſi, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5748" xml:space="preserve">per
              <lb/>
            centrum magnitudinis terræ, nimirum per lineam A D F E, uel C L E E, ad an-
              <lb/>
            gulos æquales incidunt in terræ ſuperficiem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5749" xml:space="preserve">præter hæc nulla alia, vt demõ
              <lb/>
            ſtrauimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s5750" xml:space="preserve">Quod cum pugnet cum experientia, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5751" xml:space="preserve">Ariſtotele, dicendũ erit, cen-
              <lb/>
            trum magnitudiuis in terra idẽ eſſe, quod centrũ grauitatis, ſeu Vniuerſi; </s>
            <s xml:id="echoid-s5752" xml:space="preserve">adeo
              <lb/>
            vt è quocunque loco grauia demittantur, ad centrum terræ ferantur: </s>
            <s xml:id="echoid-s5753" xml:space="preserve">Hac enim
              <lb/>
            ſola ratione conſtituentur in ſuperficie anguli æquales, quos experientia do-
              <lb/>
            cet æquales debere eſſe. </s>
            <s xml:id="echoid-s5754" xml:space="preserve">Idem omnino iudicium habendum eſt de centro ma-
              <lb/>
            gnitudinis in aqua, eademq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s5755" xml:space="preserve">adhiberi poteſt demonſtratio, dummodo circulis
              <lb/>
            DGL, referat globum aquæ, cuius centrum eſt F. </s>
            <s xml:id="echoid-s5756" xml:space="preserve">Quemadmodum enim perpen
              <lb/>
            dicula inſiſtunt ſuperficiei terræ ad angulos æquales, ita quoq; </s>
            <s xml:id="echoid-s5757" xml:space="preserve">eadem angulos
              <lb/>
            æquales efficiunt cum aquæ ſuperficie. </s>
            <s xml:id="echoid-s5758" xml:space="preserve">Propria tamen, ac peculiari ratione con
              <lb/>
            firmari poteſt, in aqua idem eſſe centrum grauitatis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5759" xml:space="preserve">magnitudinis. </s>
            <s xml:id="echoid-s5760" xml:space="preserve">Cũ enim
              <lb/>
            aqua nõ impedita ad loca decliuiora ſuapte natura ſemper confluat, vt experiẽ
              <lb/>
            tia oſtendit, neceſſe eſt, eius ſuperficiẽ conuexam æqualiter recedere à centro
              <lb/>
            grauitatis: </s>
            <s xml:id="echoid-s5761" xml:space="preserve">Atqui punctum illud, à quo omnes partes conuexæ diſtant æquali-
              <lb/>
            ter, eſt, per deſinitionem, centrum magnitudinis. </s>
            <s xml:id="echoid-s5762" xml:space="preserve">Nõ poteſt ergo diuerſum eſſe
              <lb/>
            centrũ grauitatis a cẽtro magnitudinis aquæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5763" xml:space="preserve">Probatur autẽ maior: </s>
            <s xml:id="echoid-s5764" xml:space="preserve">Si enim cõ-
              <lb/>
            uexa ſuperficies aquæ ex una parte magis recederet à cẽtro grauitatis, ſiue Vni
              <lb/>
            uerſi, quàm ex alia, pars illa magis à centro grauitatis remota non deflueret ad
              <lb/>
            locum decliuiorẽ, qui proculdubio eſt ille, qui pro pinquior exiſtit cẽtro grau@
              <lb/>
            @atis, uel Vniuerſi, ut ex figura prima huius quæſtionis apparet, in qua centrum
              <lb/>
            magnitudinis terræ idẽ eſt, quod centrũ Mũdi; </s>
            <s xml:id="echoid-s5765" xml:space="preserve">centrũ autẽ magnitudinis aquæ
              <lb/>
            diſtinctũ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5766" xml:space="preserve">Quod cum ſit abſurdum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5767" xml:space="preserve">cum aquæ natura pugnet, efficitur, idem
              <lb/>
            eſſe centrũ magnitudinis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5768" xml:space="preserve">grauitatis in aqua. </s>
            <s xml:id="echoid-s5769" xml:space="preserve">quod oſtendendum erat. </s>
            <s xml:id="echoid-s5770" xml:space="preserve">Quã
              <lb/>
            obrẽ concludendũ eſt, cũ terra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5771" xml:space="preserve">aqua idẽ habeant centrũ grauitatis, @empe to
              <lb/>
            tius Vniuerſi, ad quod naturaliter uergunt, quodq; </s>
            <s xml:id="echoid-s5772" xml:space="preserve">demonſtratum eſt non diſ-
              <lb/>
            ferre à centro magnitudinis utriuſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s5773" xml:space="preserve">elementi, unam ſphæram, ſeu globum ex
              <lb/>
            utroq. </s>
            <s xml:id="echoid-s5774" xml:space="preserve">c
              <unsure/>
            lemento componi, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5775" xml:space="preserve">nequaquam duos globos mutuo ſeſe interſecãtes</s>
          </p>
          <note position="right" xml:space="preserve">2. ratio.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5776" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Secvndo</emph>
            demonftrabimus, terram & </s>
            <s xml:id="echoid-s5777" xml:space="preserve">aquam habere unam & </s>
            <s xml:id="echoid-s5778" xml:space="preserve">ean-
              <lb/>
            dem ſuperficiem conuexam, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5779" xml:space="preserve">ex conſequentiidem centrum, multis experi-
              <lb/>
            mentis Aſtronomorum. </s>
            <s xml:id="echoid-s5780" xml:space="preserve">Sicut enim Sol, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5781" xml:space="preserve">rellquæ ſtellæ ciuitati, quæ altera
              <lb/>
            orientalior eſt quindecim gradibus, ſpatio vnius horæ citius oriuntur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5782" xml:space="preserve">ad
              <lb/>
            medium cœli perueniunt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5783" xml:space="preserve">occidunt, quæ vero orientalior exiſtit triginta gra
              <lb/>
            dibus, ſpatio duarum horarum, &</s>
            <s xml:id="echoid-s5784" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s5785" xml:space="preserve">in quocunque tractu terræ ab ortu in occa-
              <lb/>
            ſum reperiantur illæ ciuitates, dummodo ſub eodem parallelo collocentur; </s>
            <s xml:id="echoid-s5786" xml:space="preserve">ſi@
              <lb/>
            etiam nautæ peritiſſimi compertũ habent, idẽ accidere in mari, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5787" xml:space="preserve">Oceano. </s>
            <s xml:id="echoid-s5788" xml:space="preserve">Na-
              <lb/>
            @igantes etenim ad occidẽtaliores plagas, ut ex Luſitania v.</s>
            <s xml:id="echoid-s5789" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s5790" xml:space="preserve">in Americam ſeu
              <lb/>
            Hiſpaniam nouam, præcipue ad illam pr@uinciam, quæ Florida nuncupatur,
              <lb/>
            poſtquam progreſſi ſunt quindecim gradibus, repererunt manifeſtiſſimis ſignis
              <lb/>
            maxime ex eclipſi Lunari, Solem ac reliquas ſtellas integ@a hora citius orir@
              <lb/>
            in Luſitania, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5791" xml:space="preserve">occidere@idemq́ue proportione eadem per totum Oceanum ab
              <lb/>
            ortu verſus occaſum contingere obſeruarunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s5792" xml:space="preserve">Hoc autem nullo pacto fieri poſ-
              <lb/>
            @et, niſi ſuperficies conuexa maris uniformiter continuaretur cum conuexa
              <lb/>
            @uperficie terræ, ut omnibus Geometris notiſſimum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s5793" xml:space="preserve">Si enim </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>