1quod illi caput huic prora / tum et pro cauda temon / et pro
remis brancæ et aliculæ. Nauium duo ſunt genera / onerariæ
et fugaces. nauis longitudo ad curſus præſertim directos in
primis confert: breuitas ad temonis imperia faciet. Onera
riæ longitudo uelim ad latitudinem ſit / ne minus tripla fu
gacis ne plus nonupla. Alibi de nauium rationibus in eo li
bello qui nauis inſcribitur profuſius proſecuti ſumus / ſed hic
quantam faciat ad ceptam rem. Nauium partes hæ ſunt ca
rina / pupis / prora / hinc atque hinc latera adde ſi uis temonem
et uela / et quæ ad curſum pertineant. Vacuum nauis quantum
ſit aquæ pondus qua poſſit ad iuſtum impleri tantum inſti
tarum rerum ponderis ſuſtinebit. Carinam planam eſſe opor
tet: cætera omnia ad flexæ lineæ cubitum dolobrabuntur.
Carina quo erit latior eo ponderum tollerantior / ſed curſu
tardior: carina extenuata et reducta uelocior: ſed ni plu
rimum indideris ſaburre uacillabit. Carina ampla uadoſis
apta gracilis alto mari ſecurior. Latera et prora celſa et ſub
lata aduerſus impetentes fluctus peruicax ſed uentis grauio
ribus peruincitur: prore ductus quo erit argutior / eo ad cur
ſum promptior et labilior. Pupis quo gracilior eo ceptis ſul
cis tenendis perſeuerantior ad nauim umbones et pectora ua
lida et paulo promptiora eſſe oportet / quo uelorum remorum
ue appulſu et impetu fluctus propellant: ſubinde ad pupim
uerſus gracileſcat quo ueluti ſponte ſua lubrico diffugio euo
let temonum numerus naui auget firmitatem minuit uelocita
tem arbori atque naui equa dabitur longitudo. minuta reliquae
et quæ ad uſum nauis et quae ad uim belli faciant remos ancoras
rudentes roſtra turres pontes et eiuſmodi minutiora præte
reantur: illud faciat ad rem trabes et tigna ſpondis et lateri
bus pendentia et item porrecta. pro roſtris et contra impetus
contrarios pro munimento eſſe / tum et arbores excitate pro
turribus: antennæ et ſcafæ in antennas ſublatæ pro pontibus
egregie ualebunt / ueteres in prora coruos noſtri prora et pu
pi propter malum turres excitare / et centonas rudentes ſac
remis brancæ et aliculæ. Nauium duo ſunt genera / onerariæ
et fugaces. nauis longitudo ad curſus præſertim directos in
primis confert: breuitas ad temonis imperia faciet. Onera
riæ longitudo uelim ad latitudinem ſit / ne minus tripla fu
gacis ne plus nonupla. Alibi de nauium rationibus in eo li
bello qui nauis inſcribitur profuſius proſecuti ſumus / ſed hic
quantam faciat ad ceptam rem. Nauium partes hæ ſunt ca
rina / pupis / prora / hinc atque hinc latera adde ſi uis temonem
et uela / et quæ ad curſum pertineant. Vacuum nauis quantum
ſit aquæ pondus qua poſſit ad iuſtum impleri tantum inſti
tarum rerum ponderis ſuſtinebit. Carinam planam eſſe opor
tet: cætera omnia ad flexæ lineæ cubitum dolobrabuntur.
Carina quo erit latior eo ponderum tollerantior / ſed curſu
tardior: carina extenuata et reducta uelocior: ſed ni plu
rimum indideris ſaburre uacillabit. Carina ampla uadoſis
apta gracilis alto mari ſecurior. Latera et prora celſa et ſub
lata aduerſus impetentes fluctus peruicax ſed uentis grauio
ribus peruincitur: prore ductus quo erit argutior / eo ad cur
ſum promptior et labilior. Pupis quo gracilior eo ceptis ſul
cis tenendis perſeuerantior ad nauim umbones et pectora ua
lida et paulo promptiora eſſe oportet / quo uelorum remorum
ue appulſu et impetu fluctus propellant: ſubinde ad pupim
uerſus gracileſcat quo ueluti ſponte ſua lubrico diffugio euo
let temonum numerus naui auget firmitatem minuit uelocita
tem arbori atque naui equa dabitur longitudo. minuta reliquae
et quæ ad uſum nauis et quae ad uim belli faciant remos ancoras
rudentes roſtra turres pontes et eiuſmodi minutiora præte
reantur: illud faciat ad rem trabes et tigna ſpondis et lateri
bus pendentia et item porrecta. pro roſtris et contra impetus
contrarios pro munimento eſſe / tum et arbores excitate pro
turribus: antennæ et ſcafæ in antennas ſublatæ pro pontibus
egregie ualebunt / ueteres in prora coruos noſtri prora et pu
pi propter malum turres excitare / et centonas rudentes ſac