Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Page concordance

< >
Scan Original
51 45
52 46
53 47
54 48
55 49
56 50
57 51
58 52
59 53
60 54
61 55
62 56
63 57
64 58
65 59
66 60
67 61
68 62
69 63
70 64
71 65
72 66
73 67
74 68
75 69
76 70
77 71
78 72
79 73
80 74
< >
page |< < (155) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div357" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s9766" xml:space="preserve">
              <pb o="155" file="0161" n="161" rhead="OPTICAE LIBER V."/>
            ſtans baſi [per 5 th Sereni de ſectione cylindri.</s>
            <s xml:id="echoid-s9767" xml:space="preserve">] Et iam patuit [29 n] quòd ab alio pũcto illius cir-
              <lb/>
            culi non poteſt fieri ad a reflexio.</s>
            <s xml:id="echoid-s9768" xml:space="preserve"> Et ſi ab alio
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0161-01" xlink:href="fig-0161-01a" number="87">
                <variables xml:id="echoid-variables77" xml:space="preserve">a q k b f l n g c e l d h</variables>
              </figure>
            puncto ſpeculi fiat reflexio perpẽdicularis du
              <lb/>
            cta à puncto illo, cadet orthogonaliter ſuper
              <lb/>
            axẽ.</s>
            <s xml:id="echoid-s9769" xml:space="preserve"> [Nã cũ per 34 n 4 perpẽdicularis illa in-
              <lb/>
            tus cõtinuata fiat diameter circuli baſibus pa
              <lb/>
            ralleli:</s>
            <s xml:id="echoid-s9770" xml:space="preserve"> erit per 21 d 11.</s>
            <s xml:id="echoid-s9771" xml:space="preserve"> 29 p 1 ad axem perpendi
              <lb/>
            cularis] & ſecabit lineã a b in puncto aliquo.</s>
            <s xml:id="echoid-s9772" xml:space="preserve">
              <lb/>
            À
              <unsure/>
            pũcto illo ducatur linea ad axem in ſuper-
              <lb/>
            ficie, æquidiſtante baſi colũnæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s9773" xml:space="preserve"> erit quidẽ or-
              <lb/>
            thogonalis ſuper axem [per 21 d 11.</s>
            <s xml:id="echoid-s9774" xml:space="preserve"> 29 p 1.</s>
            <s xml:id="echoid-s9775" xml:space="preserve">] Et
              <lb/>
            ita duæ perpẽdiculares efficient cũ axe trian-
              <lb/>
            gulum, cuius duo anguli ſunt recti:</s>
            <s xml:id="echoid-s9776" xml:space="preserve"> quod eſt
              <lb/>
            impoſsibile [& contra 32 p 1.</s>
            <s xml:id="echoid-s9777" xml:space="preserve">] Palàm ergo, quòd in hoc ſitu non reflectetur b ad a, niſi à puncto g.</s>
            <s xml:id="echoid-s9778" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div359" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head350" xml:space="preserve" style="it">47. Si communis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi cylindracei conuexi fuerit elli-
            <lb/>
          pſis: ab uno puncto unum uiſibilis punctum ad unum uiſum reflectetur. 28 p 7.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s9779" xml:space="preserve">SIuerò ſuperficies a b g ſecet ſpeculũ ſectione columnari:</s>
            <s xml:id="echoid-s9780" xml:space="preserve"> dico, quòd à ſolo pũcto g fit reflexio.</s>
            <s xml:id="echoid-s9781" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Ducatur à puncto a ſuperficies æquidiſtans baſi columnæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s9782" xml:space="preserve"> [ductis nimirũ duabus perpen di-
              <lb/>
            cularibus ſuper axem ſe interſecãtibus:</s>
            <s xml:id="echoid-s9783" xml:space="preserve"> una quidẽ à puncto a per 12 p 1:</s>
            <s xml:id="echoid-s9784" xml:space="preserve"> altera uerò ab axis pun
              <lb/>
            cto, in quod illa cadit per 11 p 1.</s>
            <s xml:id="echoid-s9785" xml:space="preserve"> Sic enim axis, qui per 21 d 11 eſt perpendicularis baſi:</s>
            <s xml:id="echoid-s9786" xml:space="preserve"> erit per 4 p 11
              <lb/>
            perpendicularis plano ductarũ perpen diculariũ.</s>
            <s xml:id="echoid-s9787" xml:space="preserve"> Itaq;</s>
            <s xml:id="echoid-s9788" xml:space="preserve"> per 14 p 11 baſis & hoc planũ erũt parallela]
              <lb/>
            quæ ſit e z i:</s>
            <s xml:id="echoid-s9789" xml:space="preserve"> & à puncto g ſimiliter ſuperficies æquidiſtans baſi ſpeculi:</s>
            <s xml:id="echoid-s9790" xml:space="preserve"> in qua ducatur ab axe linea
              <lb/>
            ad pũctũ g:</s>
            <s xml:id="echoid-s9791" xml:space="preserve"> quæ ſit t g:</s>
            <s xml:id="echoid-s9792" xml:space="preserve"> erit quidẽ perpẽdicularis ſuper ſuperficiẽ, cõtingẽtẽ ſpeculũ in pũcto g [per
              <lb/>
            34 n 4:</s>
            <s xml:id="echoid-s9793" xml:space="preserve"> quia eſt diameter circuli baſibus cylindri paralleli] & cõcurrat cũ a b in puncto k [cõcurret
              <lb/>
            aũt:</s>
            <s xml:id="echoid-s9794" xml:space="preserve"> quia diuidit angulũ a g b] & ducatur à puncto g linea lõgitudinis ſpeculi:</s>
            <s xml:id="echoid-s9795" xml:space="preserve"> [educto nẽpe plano
              <lb/>
            per axem & per rectã, cũ ipſo à puncto g utlibet cõcurrentẽ:</s>
            <s xml:id="echoid-s9796" xml:space="preserve"> erit enim huius plani & cylindraceæ ſu
              <lb/>
            perficiei cõmunis ſectio latus cylindri per 21 d 11] quæ ſit g z:</s>
            <s xml:id="echoid-s9797" xml:space="preserve"> & ſit axis t q:</s>
            <s xml:id="echoid-s9798" xml:space="preserve"> & à puncto b perpẽdicu
              <lb/>
            laris ducatur ad ſuperficiẽ e z i:</s>
            <s xml:id="echoid-s9799" xml:space="preserve"> quę ſit b h:</s>
            <s xml:id="echoid-s9800" xml:space="preserve"> & ducãtur lineę a z, h z:</s>
            <s xml:id="echoid-s9801" xml:space="preserve"> & ducatur à pũcto z in ſuperficie
              <lb/>
            illa ad axem linea, quæ ſit z q:</s>
            <s xml:id="echoid-s9802" xml:space="preserve"> erit quidẽ perpẽdicularis ſuper axem [per 3 d 11] cũ axis ſit perpẽdi-
              <lb/>
            cularis ſuper hãc ſuperficiẽ [per 21 d 11] & erit perpẽdicularis ſuper ſuperficiẽ, cõtingentẽ ſpeculũ
              <lb/>
            in puncto z [ut paulò antè oſtẽſum eſt] & cõcurrat cũ linea a k in pũcto l.</s>
            <s xml:id="echoid-s9803" xml:space="preserve"> [cõcurret uerò, quia ſe-
              <lb/>
            cat angulũ a z h.</s>
            <s xml:id="echoid-s9804" xml:space="preserve">] Dico, quòd forma puncti h reflectetur ad a, à puncto z.</s>
            <s xml:id="echoid-s9805" xml:space="preserve"> Ducatur à pũcto a æ quidi-
              <lb/>
            ſtãs lineę k g:</s>
            <s xml:id="echoid-s9806" xml:space="preserve"> quę ſit a m:</s>
            <s xml:id="echoid-s9807" xml:space="preserve"> quę quidẽ cõcurret cũ b g.</s>
            <s xml:id="echoid-s9808" xml:space="preserve"> [per lẽma Procli ad 29 p 1.</s>
            <s xml:id="echoid-s9809" xml:space="preserve">] Sit cõcurſus in pun
              <lb/>
            cto m.</s>
            <s xml:id="echoid-s9810" xml:space="preserve"> Palàm [per 6 p 11] quòd g z eſt æquidiſtãs lineæ b h:</s>
            <s xml:id="echoid-s9811" xml:space="preserve"> cũ utraq;</s>
            <s xml:id="echoid-s9812" xml:space="preserve"> ſit orthogonalis ſuper ſuperfi
              <lb/>
            ciẽ æquidiſtantẽ baſibus colũnæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s9813" xml:space="preserve"> Quare [per 7 p 11] linea b g m eſt in ſuperficie harũ linearũ.</s>
            <s xml:id="echoid-s9814" xml:space="preserve"> Igitur
              <lb/>
            tria pũcta m, z, h ſunt in hac
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0161-02" xlink:href="fig-0161-02a" number="88">
                <variables xml:id="echoid-variables78" xml:space="preserve">a ſ f K b h d z g e s n q o t m i p</variables>
              </figure>
            ſuքficie.</s>
            <s xml:id="echoid-s9815" xml:space="preserve"> Sed iterũ a m eſt æ-
              <lb/>
            quidiſtans k g [per fabrica-
              <lb/>
            tionẽ] & l z æquidiſtãs k g:</s>
            <s xml:id="echoid-s9816" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quoniã g z æquidiſtãs t q &
              <lb/>
            inter ſuperficies æquidiſtan
              <lb/>
            tes.</s>
            <s xml:id="echoid-s9817" xml:space="preserve"> [nã per 21 d 11 latus z g &
              <lb/>
            axis q t paralleli & æquales,
              <lb/>
            circulis oppoſitis & paral-
              <lb/>
            lelis terminantur, in quibus
              <lb/>
            ſemidiametritg, q z ſunt pa
              <lb/>
            rallelę per 33 p 1:</s>
            <s xml:id="echoid-s9818" xml:space="preserve"> & t g conti-
              <lb/>
            nuata eſt in k.</s>
            <s xml:id="echoid-s9819" xml:space="preserve">] Igitur l z æ-
              <lb/>
            quidiſtãs a m [ք 30 p 1:</s>
            <s xml:id="echoid-s9820" xml:space="preserve"> ſunt
              <lb/>
            enim m a, z l eidẽ t g k paral-
              <lb/>
            lelæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s9821" xml:space="preserve">] Quare ſunt in eadem
              <lb/>
            ſuperficie [per 35 d 1] & in ea eſt linea a h [per 7 p 11:</s>
            <s xml:id="echoid-s9822" xml:space="preserve"> quia cõnectit m a, z l parallelas.</s>
            <s xml:id="echoid-s9823" xml:space="preserve">] Igitur in hac
              <lb/>
            ſuperficie ſunt tria puncta, m, z, h:</s>
            <s xml:id="echoid-s9824" xml:space="preserve"> & iã patuit, quòd ſint in ſuperficie b m h:</s>
            <s xml:id="echoid-s9825" xml:space="preserve"> igitur ſunt in linea cõmu
              <lb/>
            ni his duabus ſuperficiebus.</s>
            <s xml:id="echoid-s9826" xml:space="preserve"> Igitur [per 3 p 11] h z m eſt linea recta.</s>
            <s xml:id="echoid-s9827" xml:space="preserve"> Palàm igitur, cum g ſit punctum
              <lb/>
            reflexionis:</s>
            <s xml:id="echoid-s9828" xml:space="preserve"> erit [per 12 n 4] angulus a g k æqualis angulo k g b:</s>
            <s xml:id="echoid-s9829" xml:space="preserve"> & ita [per 29 p 1.</s>
            <s xml:id="echoid-s9830" xml:space="preserve">1 ax.</s>
            <s xml:id="echoid-s9831" xml:space="preserve">] ęqualis an-
              <lb/>
            gulo a m g:</s>
            <s xml:id="echoid-s9832" xml:space="preserve"> ſed [per 29 p 1] eſt æqualis m a g:</s>
            <s xml:id="echoid-s9833" xml:space="preserve"> quia coalternus.</s>
            <s xml:id="echoid-s9834" xml:space="preserve"> Igitur [per 6 p 1] a g, m g ſunt æ qua
              <lb/>
            les.</s>
            <s xml:id="echoid-s9835" xml:space="preserve"> Sed quoniam g z eſt orthogonalis ſuper quãlibet lineã ſuperficiei z a h:</s>
            <s xml:id="echoid-s9836" xml:space="preserve"> [per 3 d 11] erit quadra
              <lb/>
            tũ m g æquale quadratis m z, g z [per 47 p 1] erit igitur a z æqualis m z [Nam propter eandẽ cauſ-
              <lb/>
            ſam quadratum a g æquatur quadratis a z, g z:</s>
            <s xml:id="echoid-s9837" xml:space="preserve"> at quadrata a g, m g æquãtur:</s>
            <s xml:id="echoid-s9838" xml:space="preserve"> quia ipſorum latera a g,
              <lb/>
            m g æquãtur:</s>
            <s xml:id="echoid-s9839" xml:space="preserve"> communi igitur quadrato g z ablato, reliquum quadratũ a z ęquabitur quadrato m z:</s>
            <s xml:id="echoid-s9840" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quare ipſorũ latera m z, a z ęquabuntur.</s>
            <s xml:id="echoid-s9841" xml:space="preserve">] Quare [per 5 p 1] angulus a m z eſt æqualis angulo m a z:</s>
            <s xml:id="echoid-s9842" xml:space="preserve">
              <lb/>
            ſed [per 29 p 1] angulus a m z eſt æqualis angulo l z h:</s>
            <s xml:id="echoid-s9843" xml:space="preserve"> & angulus z a m eſt æqualis l z a:</s>
            <s xml:id="echoid-s9844" xml:space="preserve"> quia coal-
              <lb/>
            ternus.</s>
            <s xml:id="echoid-s9845" xml:space="preserve"> Igitur angulus a z l eſt æqualis angulo l z h.</s>
            <s xml:id="echoid-s9846" xml:space="preserve"> Quare forma puncti h accedẽs ad punctũ z, re-
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>