Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of figures

< >
< >
page |< < (109) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="109" file="0161" n="161" rhead="PARS SECUNDA."/>
            ſtantiæ AL limitis non cohæſionis figuræ I; </s>
            <s xml:space="preserve">ſecundus diſtantiæ
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0161-01" xlink:href="note-0161-01a" xml:space="preserve">Fig. I.
                <lb/>
              33.</note>
            AN limitis cohæſionis; </s>
            <s xml:space="preserve">tertius diſtantiæ AP limitis iterum non
              <lb/>
            cohæſionis, & </s>
            <s xml:space="preserve">primo quidem collocetur C aliquanto ultra pe-
              <lb/>
            rimetrum mediam F'E'O'H': </s>
            <s xml:space="preserve">erunt AC, BC majores, quam
              <lb/>
            ſi eſſent in perimetro, adeoque in fig. </s>
            <s xml:space="preserve">I factis A u, A z ma-
              <lb/>
            joribus, quam eſſent prius, decreſcet repulſio zt, creſcet attra-
              <lb/>
            ctio u y; </s>
            <s xml:space="preserve">ac proinde hic in parallelogrammo LC MI erit at-
              <lb/>
            tractio CL major, quam repulſio CM, & </s>
            <s xml:space="preserve">idcirco accedet di-
              <lb/>
            rectio diagonalis CI magis ad CL, quam ad CM, & </s>
            <s xml:space="preserve">infle-
              <lb/>
            ctetur introrſum verſus perimetrum mediam. </s>
            <s xml:space="preserve">Contra vero ſi
              <lb/>
            C' ſit intra perimetrum mediam, factis BC', AC' minoribus,
              <lb/>
            quam ſi eſſent in perimetro media; </s>
            <s xml:space="preserve">creſcet repulſio C'M', & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            decreſcet attractio C'L', adeoque directio C'I' accedet magis
              <lb/>
            ad priorem C'M', quam ad poſteriorem C'L', & </s>
            <s xml:space="preserve">vis dirigetur
              <lb/>
            extrorſum verſus eandem mediam perimetrum. </s>
            <s xml:space="preserve">Contrarium
              <lb/>
            autem accideret ob rationem omnino ſimilem in vicinia primæ,
              <lb/>
            vel tertiæ perimetri: </s>
            <s xml:space="preserve">atque inde patet, quod fuerat propoſitum.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">236. </s>
            <s xml:space="preserve">Quoniam arcus hinc, & </s>
            <s xml:space="preserve">inde a quovis limite non ſunt
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0161-02" xlink:href="note-0161-02a" xml:space="preserve">Alias curvas
                <lb/>
              ellipſibus ſub-
                <lb/>
              ſtituendas: am.
                <lb/>
              pla problema-
                <lb/>
              tum ſeges, ſed
                <lb/>
              minus utilis:
                <lb/>
              immenſa com-
                <lb/>
              binationum va-
                <lb/>
              rietas.</note>
            prorſus æquales; </s>
            <s xml:space="preserve">quanquam, ut ſupra obſervavimus num. </s>
            <s xml:space="preserve">184,
              <lb/>
            exigui arcus ordinatas ad ſenſum æquales hinc, & </s>
            <s xml:space="preserve">inde habere
              <lb/>
            debeant; </s>
            <s xml:space="preserve">curva, per cujus tangentem perpetuo dirigatur vis,
              <lb/>
            licet in exigua eccentricitate debeat eſſe ad ſenſum ellipſis, ta-
              <lb/>
            men nec in iis erit ellipſis accurate, nec in eccentricitatibus ma-
              <lb/>
            joribus ad ellipſes multum accedet. </s>
            <s xml:space="preserve">Erunt tamen ſemper ali-
              <lb/>
            quæ curvæ, quæ determinent continuam directionem virium,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">curvæ etiam, quæ trajectoriam deſcribendam definiant, ha-
              <lb/>
            bita quoque ratione vis centrifugæ: </s>
            <s xml:space="preserve">atque hic quidem uberrima
              <lb/>
            ſeges ſuccreſcit problematum Geometriæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">Analyſi exercen-
              <lb/>
            dæ aptiſſimorum; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed omnem ego quidem ejuſmodi perquiſi-
              <lb/>
            tionem omittam, cujus nimirum ad Theoriæ applicationem
              <lb/>
            uſus mihi idoneus occurrit nullus; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">quæ huc uſque vidi-
              <lb/>
            mus, abunde ſunt ad oſtendendam elegantem ſane analogiam
              <lb/>
            alternationis in directione virium agentium in latus, cum vi-
              <lb/>
            ribus primigeniis ſimplicibus, ac harum limitum cum illa-
              <lb/>
            rum limitibus, & </s>
            <s xml:space="preserve">ad ingerendam animo ſemper magis ca-
              <lb/>
            ſuum, & </s>
            <s xml:space="preserve">combinationum diverſarum ubertatem tantam in ſo-
              <lb/>
            Io etiam trium punctorum ſyſtemate ſimpliciſſimo; </s>
            <s xml:space="preserve">unde con-
              <lb/>
            jectare liceat, quid futurum ſit, ubi immenſus quidam puncto-
              <lb/>
            rum numerus coaleſcat in maſſulas conſtituentes omnem hanc
              <lb/>
            uſque adeo inter ſe diverſorum corporum multitudinem ſane
              <lb/>
            immenſam.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">237. </s>
            <s xml:space="preserve">At præterea eſt & </s>
            <s xml:space="preserve">alius inſignis, ac magis deter-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0161-03" xlink:href="note-0161-03a" xml:space="preserve">Converſio t
                <gap/>
              -
                <lb/>
              tius ſyſtematis
                <lb/>
              illæſi: impul-
                <lb/>
              ſu per perime-
                <lb/>
              trum ellipſeos
                <lb/>
              oſcillatio: idea
                <lb/>
              liquationis, &
                <lb/>
              conglaciatio-
                <lb/>
              nis.</note>
            minatus fructus, quem ex ejuſmodi contemplationibus cape-
              <lb/>
            re poſſumus, uſui futurus etiam in applicatione Theoriæ ad
              <lb/>
            Phyſicam. </s>
            <s xml:space="preserve">Si nimirum duo puncta A, & </s>
            <s xml:space="preserve">B ſint in diſtan-
              <lb/>
            tia limitis cohæſionis ſatis validi, & </s>
            <s xml:space="preserve">punctum tertium colloca-
              <lb/>
            tum in vertice axis conjugati in E diſtantiam a reliquis habeat,
              <lb/>
            quam habet limes itidem cohæſionis ſatis validus; </s>
            <s xml:space="preserve">poterit </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>