Vitruvius, M. Vitrvvivs Per Iocvndvm Solito Castigatior Factvs Cvm Figvris Et Tabvla Vt Iam Legi Et Intelligi Possit, 1511

Table of figures

< >
[111] a. dracob. polusc. uulturd. tropicus cancrie. bootesf. coronag. ingenicu- latus.h. aquilai. delphinusk. fagittal. ophiuchusm. ſerpensn. equi duoo. uolucrisp. linea æqui noctialisq. librar. linea ecli- ptica.s. ſagitariust. capricorn{us}u. aquariusx. ſcorpiusy. coronaz. tropicus capricorni &. ara b{us}. piſcis me-redionalis. a b c d e f g h i k l m n o p q r s t u x y z
[112] Vmbræ gno monis.a. roma gno mo.ix. um-bra. viii.b. tarentum gnomo .xi. umbra. ix.c. athene gnomo. iiii. umbra. iii.d. rhodus gnomo. vii. umbra. v.e. alexandria gnomo. v. umbra. iii.Eleuationes polif. alexandria gr. xxxvi.g. thodus gr. xxxvi.h. athene gr. xxxvii. & quartæ. i.i. tarentum gr. xxxix. & quartæ. iii.K. roma gr. xxxxii.Gnomonesa. gnomo ro mæ.b. gnomo athenarumc. gnomo rhodid. gnomo tarentie. gnomo alexandrieQuotiẽs me timur um-bras reduci mus gnomo nes ubi eft. a. & gnomo romæ a b c d e f g h i k
[113] orizonparsæſtuiagnomonaxonradiusæſtiu{us}æqnoclacotomusmonach{us}hibernushibernaAnalemmaLinea planitſæ a b c e f g h i k l m o p q s t u x
[114] Solare horo-logium Romæ!GnomonRadiusæſtiuusMaLacoRadius æquitom{us}noctialisnochushibernusLinea PlanitieiOrizon ♒ ♓ @ @ ♋ @ @ ♎ ♏ @ @
[115] a. ſpeculumbi taberna tõ ſoria a b
[116] a. Suculab. cheloniæc. fibulad. troclea ſeu rechamus.e. troclea ife- rior ſeu re chamusf. ferrei forfi- ces.g. ductarius funis.Orbiculi ſũt rotulæ quæ circũ axicu-los in trocle-is uerſantur. a b c d e f g
[117] a. ergatab. tympanũc. fibulatio a b c
[118] a. tignumb. retinaculac. cheloniũd. troclea fub q̃ regula poſita eſtf. ductarii fu nese. troclea quã græci epagonta no ſtri artemo nẽ dicunt b c d f a e
[119] a. ſcapi triẽta lesb. columnæc. armilla in qua choda ces qui in ca-pite colũnæ ſunt implum bati uertunt̃. a b c
[120] a. rotæ pedũ duodenumb. epiſtyliumc. chodix ꝗ uertitur in ar milla a b c
[121] a. hypomo clion.b. uectisc. onus b a c
[122] a. axisb. tympanũc. ftipesd. ſemipeda- les aperturæ: Columbaria aũt.i. caua & canales fiunt i ſingulis oc-tantibus axis p quæ aq̈ cõ. cepta in tym pano educit̃ ad eos uſus: ad quos deſti nata fuerit. a b d c
[123] a. modiolib. caſtellũc. axis a b c
[124] a. fi ulib. caftellũc. axis a b c
[125] a. modioli.b. pinne: hæ nã alterna-tim poſitæ ſunt cũ mo-diolis.c. caſtellumd. axis b a d c
[126] a. molab. ifudibulũc. pinne rotæ a b c
[127] a. coclea ad rationem tri goni pytha-gorici erectab. tigna in q̃ uerſatur co-clea. b a
[128] a. modioli æreib. catinusc. penula uti infudibulum inuerſumd. fiſtula quæ tuba dicit̃e. emboli maſculi. Reli qua ex littera ſatis itelligũ-tur a peritis. Singula enĩ & in his ma-chinis & in multis ſupe-rio℞ re℞ de-ſcriptiõib{us}; ſi-ꝗ̃s declarare uellet op{us} eẽt & plura ſcri-bere: & cuiuſ-que rei uari as figuratio nũ facies pin gere: ꝗb{us} & q̃ reb{us} ipſis: ĩtra ſũt & extra: mõſtrari poſ-ſent: ſed ſatis mihi feciſſe uideor apuiſ-ſe .ſ. ſtudioſis fores & oſtẽ-diſſe ſemitas ꝗb{us} hic au-ctor intelligi ualeret. a b c d e
[129] Quæ in hac hydraulica deſcriptione dñr ab aucto re non facile pictura cõſeꝗ pñt ꝗ̃obrẽ ſa tis eſſe duxi ſtudioſis ſuã ꝑtẽ relĩquere & ĩ extremo libro uocabu la declarare
[130] Rhedaa. capſú rhe- deb. rotac. tympanũ Reliqua ĩtel-liguntur ex lectione a b c
[131] Hæenauis de ſcriptio non ea rõne facta eſt: ꝗ̃ ab au-ctore tradit: ſed alia ñ mi-nus ſolerti. Is nan p̃cipit rotas fieri de-bere extra la-tera nauis, S; ea quotiẽs in alterã partẽ inclinat ut ra tio exigit uẽ-to℞ & uelo℞ eiuſ lateris rota ĩ eãdem partẽ inclina ta: at prona ĩacẽs: nimiũ ĩ mergit̃ aquæ ſic nauiga-tionẽ ĩpedit: ne ip̃a iuſtã rotationẽ, ꝑfi cit: altera quo rota excelſi{us} elata at ſip ꝓna: nihil uel pa℞ aquã tangit: minuſ hac diuerſitate al terã iuuat uel ab ea iuuat, ut nõ poſſint quouis mõ expeditam iu ſtã ꝑficere rotationem. Quæ oĩa uni ca rota ĩ me-dia naui poſi-ta (ut figura monſtrat) emẽdant: dũ tñ carina ĩ eo medio gemi-netur at in utro quo coeat capite. Nã ita nauis facili{us} fluitat: & quocun mõ ĩ alteram ꝑtẽ ĩclinet̃ ro ta ſine fine rotationẽ ſuam peragít.
[132] a. περίζι-ρνb. χοινικὶςc. ζάπεζαd. α\’νΤερεί- σιονe. ἀτκὼγf. α\’νΤιςά- Τιςg. λιάπΗξh. Sucla cũ uectibus Hãc catapul-tæ deſcriptio nẽ ex iiſdẽ ha bui græcis au ctorib{us} quos Vitruuius ci tat: quã quo- iiſdem di-ctiõibus græ cis annotaui quas ibi inue ni: ut ſtudio-ſis & ĩgenio-ſis nõ deeſſẽ ꝗ forſan ibiꝓ ficer̃ poterũt ubi ego defe ci:qñ ne ex uitruuione ex ipſis aucto rib{us} (ut inge-nii mei tenui tatẽ fatear) ĩ-tegrã rectam ue ĩtelligẽtiã extorq̃re ua-lui. a b c d e f g
[133] Baliſtis ſaxa-catapultis & ſcorpionib{us} ſagittæ iacie-banſut ex au ctoris ſcriptiſ uidere licet. Baliſtæ ãt di-uerſis machi nis tẽdebanſ & uariis rõni bus efficiebã tur. Quarum hãc unã quæ hic graphice deſcripta eſt ex plurib{us} mi n{us} corruptã ſelegit uti ex ea ſiquis fru-ctus hr̃i põt: nõ morẽtur ſtudioſi carẽ tia ſchematis
[134] a. teſtudo arietariab. turriculac. ſcorpiões Intus aũt ĩ ſu p mo tabula to ſunt cata-pulte ĩ ĩferio-rib{us} uero aq̃ magna copia a b c
[135] Teſtudo ad congeſtionẽ foſſarũ addi-to ariete.Variæ teſtu- dines hic de-ſcribuntur ab auctote: quæ facile ab ſtudioſis i telligi pñt.
[136] a. helepolis.b. rhodus a b
< >
page |< < of 256 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div92" type="section" level="1" n="68">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2792" xml:space="preserve">
              <pb file="0162" n="162" rhead="LIBER"/>
            ex creta factum non coctum in ea foſſione, eadem ratione opertum, poſitũ
              <lb/>
            fuerit, ſi is locus aquã habuerit, cũ apertum fuerit, vas humidum erit, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2793" xml:space="preserve">eti
              <lb/>
            am diſſoluetur ab humore, Velluſ lanæſi collocatũ erit in ea foſſura, in ſe
              <lb/>
            quenti autẽ die de eo aqua expreſſa erit, ſignificabit eum locũ habere copi-
              <lb/>
            am, Non minus ſi lucerna concinnata, olei plena, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2794" xml:space="preserve">accenſa, in eo loco oꝑ
              <lb/>
            ta fuerit collocata, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2795" xml:space="preserve">poſtero die nõ erit exucta, ſed habuerit reliquias olei
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s2796" xml:space="preserve">elly chnii, ipſa humida inueniet̃ indicabit eum locũ habere aquã, ideo
              <lb/>
            ꝙ omnis tepor ad ſe ducit humores, Itẽ in eo loco ignis ſi factus fuerit, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2797" xml:space="preserve">ꝑ-
              <lb/>
            calefacta terra & </s>
            <s xml:id="echoid-s2798" xml:space="preserve">aduſta, uaporem nebuloſum exſe ſuſcitauerit, is locus ha
              <lb/>
            bebit aquã, Cum hæc ita erunt pertentata, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2799" xml:space="preserve">quæ ſupraſcripta ſunt ſigna in
              <lb/>
            uenta, tum deprimendus eſt puteus in eo loco, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2800" xml:space="preserve">ſi caput erit aquæ inuen-
              <lb/>
            tum plures ſunt circa fodiendi, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2801" xml:space="preserve">per ſpecus in vnum locum oẽs conducẽ-
              <lb/>
            di, Hec autẽ maxime in montibus & </s>
            <s xml:id="echoid-s2802" xml:space="preserve">regionibus ſeptẽtrionalibus ſunt que-
              <lb/>
            renda, eo ꝙ in his & </s>
            <s xml:id="echoid-s2803" xml:space="preserve">ſuauiora & </s>
            <s xml:id="echoid-s2804" xml:space="preserve">ſalubriora, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2805" xml:space="preserve">copioſiora inueniuntur, auer
              <lb/>
            ſi enim ſunt ſolis curſui, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2806" xml:space="preserve">in his locis primum crebræ ſunt arbores & </s>
            <s xml:id="echoid-s2807" xml:space="preserve">ſiluo
              <lb/>
            ſæ, ipſi montes ſuas habent vmbras obſtantes, ut radiiſolis nõ directi per
              <lb/>
            ueniant ad terrã, nec poſſint humores exſuggere, Interualla quo montiũ
              <lb/>
            maxime recipiunt hymbres, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2808" xml:space="preserve">ꝓpter ſiluarum crebritatẽ, niues ibi ab vm-
              <lb/>
            bris arborum & </s>
            <s xml:id="echoid-s2809" xml:space="preserve">montium diutius conſeruantur, deinde liquatæ per terræ
              <lb/>
            venas percolantur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2810" xml:space="preserve">ita perueniunt ad infimas montium radices, ex qui-
              <lb/>
            bus profluentes fontium erũpunt fluctus, Campeſtribus aũt locis contra-
              <lb/>
            rio non poſſunt haberi copiæ, quæ & </s>
            <s xml:id="echoid-s2811" xml:space="preserve">ſi ſint non poſſunt habere ſalubritatẽ
              <lb/>
            ꝙ ſolis vehemens impetus, propter nulllã obſtãtiam vmbrarum eripit ex-
              <lb/>
            hauriendo feruẽs explanitie cãporum humorẽ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2812" xml:space="preserve">ſi quæibi ſunt aquæ ap
              <lb/>
            parentes, ex his, quod ẽ leuiſſimum tenuiſſimũ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2813" xml:space="preserve">ſubtili ſalubritate aer
              <lb/>
            auocans diſſipat in impetũ cœli, quæ grauiſſimæ duræ & </s>
            <s xml:id="echoid-s2814" xml:space="preserve">inſuaues ſunt
              <lb/>
            partes, eæ infontibus campeſtribus relinquuntur.</s>
            <s xml:id="echoid-s2815" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div93" type="section" level="1" n="69">
          <head xml:id="echoid-head68" xml:space="preserve">De aqua hymbrium. # Caput. II.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2816" xml:space="preserve">Ita quæ ex hymbribus aqua colligitur ſalubriores habet virtutes, eo ꝙ eli-
              <lb/>
            gitur ex omnibus fontibus leuiſſimis ſubtilibuſ tenuitatibus, deinde per
              <lb/>
            aeris exercitationem percolata tempeſtatibus liqueſcendo peruenit ad ter-
              <lb/>
            ram, Etiã non crebriter in campis confluũt hymbres, ſed in mõtibus aut
              <lb/>
            ad ipſos mõtes, ideo ꝙ humores ex terra matutino ſolis ortu moti, cum ſŭt
              <lb/>
            egreſſi in quãcun partẽ cœli, ſunt proclinati, trudunt aera, deinde cũ ſũt
              <lb/>
            moti proprer vacuitatẽ loci, poſt ſe recipiunt aeris ruentes undas, Aer autẽ
              <lb/>
            cum ruit trudens quocũ humorẽ præuium, ſpiritus & </s>
            <s xml:id="echoid-s2817" xml:space="preserve">impetus & </s>
            <s xml:id="echoid-s2818" xml:space="preserve">vndas
              <lb/>
            creſcentes facit ventorum, A uentis aũt quocun feruntur humores cõglo
              <lb/>
            bati, ex fontibus & </s>
            <s xml:id="echoid-s2819" xml:space="preserve">fluminibus & </s>
            <s xml:id="echoid-s2820" xml:space="preserve">paludibus & </s>
            <s xml:id="echoid-s2821" xml:space="preserve">pelago, cum tepore ſolis cõ
              <lb/>
            tinguntur, exhauriuntur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2822" xml:space="preserve">ita tolluntur in altitudinẽ nubes, eæ deinde cũ
              <lb/>
            aeris vnda nitentes, cũ perueniunt ad montes, ab eorum offenſa, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2823" xml:space="preserve">procel-
              <lb/>
            lis propter plenitatẽ & </s>
            <s xml:id="echoid-s2824" xml:space="preserve">grauitatẽ, liqueſcendo diſpergũtur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2825" xml:space="preserve">ita </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>