Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Table of Notes

< >
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
< >
page |< < (125) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div303" type="section" level="1" n="103">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5836" xml:space="preserve">
              <pb o="125" file="161" n="162" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
            que ſphæricum eſſe. </s>
            <s xml:id="echoid-s5837" xml:space="preserve">Si enim aggregatum ex terra & </s>
            <s xml:id="echoid-s5838" xml:space="preserve">aqua eſſet alterius figuræ,
              <lb/>
            oblongæ nimirum quodammodo, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5839" xml:space="preserve">diſſormis, vc oppoſita ſententia aſſerit, ta-
              <lb/>
            lem quo que figuram indueret vmbra in eclipſi, quod falſum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s5840" xml:space="preserve">Quod ſi reſpõ-
              <lb/>
            deant contrarium ſentiens, etiam ſi totus Oceanus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5841" xml:space="preserve">mare in tumorem altiſ-
              <lb/>
            ſ
              <unsure/>
            imum erigatur ſupra terram, non tamen inde effici, vt vmbra in eclipſi Luna
              <lb/>
            ri rotunda minime appareat; </s>
            <s xml:id="echoid-s5842" xml:space="preserve">quoniam videlicet aqua nullum proijcit à ſe vm-
              <lb/>
            bram, ſed ſola terra, quæ rotunda exiſtit. </s>
            <s xml:id="echoid-s5843" xml:space="preserve">Dicendum eſt, hanc reſponſionem eſſe
              <lb/>
            valde abſudam. </s>
            <s xml:id="echoid-s5844" xml:space="preserve">Quoniam enim totus Oceanus, ac Mare reſperſum eſt infini-
              <lb/>
            tis pene inſulis, adeo vt verſus quamcunque partem nauigetur, ſi Nautis noſtri
              <lb/>
            temporis ſides eſt habenda, reperiantur ſemper vel continentes, vel inſulæ;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5845" xml:space="preserve">Quæ cum ſint continuatæ cum continente, (non enim eas ſupernatare aquis
              <lb/>
            quis dixerit) quis non videt, ſi talis eſſet horum duorum elementorum cõſtitu
              <lb/>
            tio, qualem ipſi confingunt, vmbram terræ vna cum vmbris inſularum omnium
              <lb/>
            mire fiactam, atq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s5846" xml:space="preserve">difformem debere effici? </s>
            <s xml:id="echoid-s5847" xml:space="preserve">Quod cum aduerſetur experientiæ,
              <lb/>
            non erunt duo hęc elementa ita conſtituta, vt aduerſarij volunt, ſed vaum con
              <lb/>
            ficient globum, ne inſulæ in medio mari repertæ plus diſtent à centro mundi,
              <lb/>
            quàm continens, ſed æqualiter, vt vmbra in eclipſi rotunda efficiatur; </s>
            <s xml:id="echoid-s5848" xml:space="preserve">vt expe-
              <lb/>
            rientia docet. </s>
            <s xml:id="echoid-s5849" xml:space="preserve">Accedit etiam, quòd aqua haud dubie aliquam à ſe vmbrã proij-
              <lb/>
            ciat, vt experientia teſtatur, præſertim aqua maris, quæ denſior eſt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5850" xml:space="preserve">craſſior
              <lb/>
            ali
              <unsure/>
            js aquis. </s>
            <s xml:id="echoid-s5851" xml:space="preserve">Colligamus ergo, cum vmbra aggregati ſemper rotunda ſit, ipſum
              <lb/>
            quoque aggregatum rotundum eſſe, ac ſphæricum.</s>
            <s xml:id="echoid-s5852" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5853" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Confirmari</emph>
            poteſt eadem hæc veritas experientia quadam com-
              <lb/>
            muni, quàm etiam affert Ptolem. </s>
            <s xml:id="echoid-s5854" xml:space="preserve">Di
              <unsure/>
            ct. </s>
            <s xml:id="echoid-s5855" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s5856" xml:space="preserve">cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s5857" xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:id="echoid-s5858" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s5859" xml:space="preserve">Ioan. </s>
            <s xml:id="echoid-s5860" xml:space="preserve">Regiom. </s>
            <s xml:id="echoid-s5861" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s5862" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s5863" xml:space="preserve">concl. </s>
            <s xml:id="echoid-s5864" xml:space="preserve">2.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5865" xml:space="preserve">quæ talis fere eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s5866" xml:space="preserve">Exiſtẽtes in medio mari nihil omnino præter cœlũ & </s>
            <s xml:id="echoid-s5867" xml:space="preserve">aquam
              <lb/>
            contuemur:</s>
            <s xml:id="echoid-s5868" xml:space="preserve">
              <unsure/>
            quando vero littora petimus, tunc primum montes, ſcopuli, arces
              <lb/>
            turres, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5869" xml:space="preserve">huiuſmodi alia ſenſim exurgere cernũtur, quaſi ex aqua emergerent; </s>
            <s xml:id="echoid-s5870" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Idq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s5871" xml:space="preserve">ea proportione, vt prius cacumina montium, ſummitatesq́ue turrium, de-
              <lb/>
            inde mediæ partes, poſtremo infimæ iuxta litora appareant: </s>
            <s xml:id="echoid-s5872" xml:space="preserve">Quod minime, tam
              <lb/>
            ordinate accideret, ſi mare ſupra terram attolleretur, aut ſuperficies maris non
              <lb/>
            continuaretur cum terræ ſuperficie, ita vt vna ex vtraque conficeretur. </s>
            <s xml:id="echoid-s5873" xml:space="preserve">Nam ſi
              <lb/>
            mare in medio attolleretur, ita vt eius circunferentia cum terræ circunferen-
              <lb/>
            tia non continuaretur, poſtquam aliquis faſtigium tumoris, quem mare ſecun-
              <lb/>
            dum illos auctores eſficit, conſcendiſſet, continuò videret omnia, quæ in lito-
              <lb/>
            re ſunt poſita, quemad modum, ſi quis ad faſtigium montis peruenerit, ſtatim
              <lb/>
            omnia, quæ in ſubiecta planitie ſita ſunt, ſimul conſpicit. </s>
            <s xml:id="echoid-s5874" xml:space="preserve">quod abſurdum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s5875" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Prius en@m ea, quæ altiora ſunt in littore, deinde ea, quæ in inferiori loco ſunt
              <lb/>
            poſita, cern
              <unsure/>
            untur.</s>
            <s xml:id="echoid-s5876" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5877" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Accedit</emph>
            etiam, ſi terra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5878" xml:space="preserve">aqua non haberent vnam, eandemq́ue con-
              <lb/>
            tinuam ſuperficiem conuexã, ſed aqua paulatim eleuaretur, ſequeretur eũ qui
              <lb/>
            in aliqua naui e portu diſcedit, non poſſe non videre ſignum poſitum iuxta lit
              <lb/>
            tus, quoniam videlicet aſcenderet; </s>
            <s xml:id="echoid-s5879" xml:space="preserve">quod eſt contra experientiam. </s>
            <s xml:id="echoid-s5880" xml:space="preserve">His ad de, cum
              <lb/>
            aqua ſuapte natura ad loca decliuiora cõfluat, vt experientia demonſtrat, reci-
              <lb/>
            pietur vſ
              <unsure/>
            iq, in concauitat
              <unsure/>
            ibus terræ, donec eas expleat, redigaturq́ue ad æqua
              <lb/>
            litatem cum terra. </s>
            <s xml:id="echoid-s5881" xml:space="preserve">Hoc enim pacto æqualiter diſtabit à medio mundi, erit que
              <lb/>
            in æquilibrio poſita, ideoque cum terra vnam conficiet ſuperficiem ſphęricam.</s>
            <s xml:id="echoid-s5882" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5883" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Haec</emph>
            quoque ſententia d@lucidiſſime paulo poſt confirmatur, quan-
              <lb/>
            do videlicet vnam cum noſtro auctore demonſtrabimus, tam ſuperficiem ter-
              <lb/>
            tæ, quàm aquæ æqualiter centrum totius Vniuerſi ambire 5
              <unsure/>
            ex quo </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>