Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Page concordance

< >
< >
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N15C17" level="2" n="3" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N1C8AF" level="3" n="2" type="other" type-free="tractatus">
              <div xml:id="N1DD6A" level="4" n="3" type="chapter" type-free="capitulum">
                <p xml:id="N1FC64">
                  <s xml:id="N1FD46" xml:space="preserve">
                    <pb chead="Secundi tractatus" file="0163" n="163"/>
                  velocitates ſe habeant in ꝓportione ſexquiquarta
                    <lb/>
                  omnium vero parium in ꝓportione ſexquiquinta:
                    <lb/>
                  excedat velocitas ṗme partis paris velocitatem
                    <lb/>
                  ṗme partis imparis in proportiõe ſexquiſexta: tūc
                    <lb/>
                  inueſtiga ꝓportionem totius ſpacii ad ſpaciuꝫ per­
                    <lb/>
                  tranſitū in prima innitendo p̄cedentibus. </s>
                  <s xml:id="N1FD5C" xml:space="preserve">Itē parti­
                    <lb/>
                  ta hora in partes ꝓportionales ꝓportiõe quadru­
                    <lb/>
                  pla: mobili in omni īpari ſequente mouēte in ſex­
                    <lb/>
                  quiſexto velocius ꝙ̄ in immediate ꝓcedente impari
                    <lb/>
                  et in omni pari ſequente in ſexquiſeptimo velocius
                    <lb/>
                  quã in pari immediate precedente: ſuperet veloci­
                    <lb/>
                  tas prime partis paris velocitatem prime imparis
                    <lb/>
                  in ꝓportione ſexquioctaua: tunc cõmenſura totale
                    <lb/>
                  ſpacium ſpacio prime partis ꝓportionalis precedē­
                    <lb/>
                  tibus ſuffultus </s>
                  <s xml:id="N1FD71" xml:space="preserve">Et ſic aſcendendo per ſpecies ꝓpor-
                    <lb/>
                  tionis multiplicis in diuidenda hora velocitatibꝰ
                    <lb/>
                  ſe habentibus continuo in diuerſis ꝓportionibus
                    <lb/>
                  ſuperparticularibus infinitam multitudinem ſe ſe
                    <lb/>
                  ↄ̨ſequētiū cõcluſionum inferre valebis. </s>
                  <s xml:id="N1FD7C" xml:space="preserve">Deinde diui­
                    <lb/>
                  ſa hora aliqua multipli ſimplici vel compoſita ve-
                    <lb/>
                  locitatibus partiuꝫ imparium cõtinuo ſe habētibꝰ
                    <lb/>
                  in ꝓportione aliqua ſuprapartiente: et partium pa­
                    <lb/>
                  riū immediatarum velocitatibus continuo ſe habē­
                    <lb/>
                  tibus in aliqua alia ꝓportione ſuprapartiente: ex-
                    <lb/>
                  cedente velocitate prime partis paris velocita-
                    <lb/>
                  tem prime partis imparis in aliqua alia propor-
                    <lb/>
                  tione ſuperpartiente infinita correlaria inferre po­
                    <lb/>
                  teris. </s>
                  <s xml:id="N1FD91" xml:space="preserve">Preterea partita hora per partes pro­
                    <lb/>
                  portionales ꝓportione multipici: quarūcun dua­
                    <lb/>
                  rum ꝑtium ꝑ .4. partes ꝓportionales diſtantiū ve-
                    <lb/>
                  locitatibus ſe habentibus in aliqua ꝓportione ſu­
                    <lb/>
                  perparticulari vel ſuperpartiente ita vt ṗme diſtã­
                    <lb/>
                  tes ꝑ .4. partes ꝓportionales vt puta prima et ſex­
                    <lb/>
                  ta ſe habeant in velocitate in ꝓportione ſexquial-
                    <lb/>
                  tera: et ſeptime velocitas ad velocitatem ſecunde in
                    <lb/>
                  ꝓportione ſexquitertia: et octaue velocitas ad velo­
                    <lb/>
                  citatem tertie in ꝓportione ſexquiq̈rta: et none ve-
                    <lb/>
                  locitas ad velocitatem quarte in ꝓportione ſexqui­
                    <lb/>
                  quinta: et decime velocitas ad velocitatem quinte ī
                    <lb/>
                  ꝓportione ſexquiſexta: et vndecime velocitas ad ve­
                    <lb/>
                  locitatem ſexte in ꝓportione ſexquialtera: et ſic ite-
                    <lb/>
                  rum aſcendendo vſ ad proportionem ſexquiſextã
                    <lb/>
                  et deinde redeundo vſ ad ꝓportionem ſexquial-
                    <lb/>
                  teram / et ſic conſequenter: ita  omnes diſtantes ꝑ
                    <lb/>
                  4. incipiendo a ṗma ſe habeant in ꝓportione ſexq̇­
                    <lb/>
                  altera in velocitate: et incipiendo a ſecunda in ſexq̇­
                    <lb/>
                  tertia: et a tertia in ſexquiquarta: et a quarto in ſex­
                    <lb/>
                  quiquinta: et a quinta in ſexquiſexta: et non plus.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1FDC6">
                  <s xml:id="N1FDC7" xml:space="preserve">Ita poteris facere de partibus inter quas cõtinuo
                    <lb/>
                  mediant octo ꝑtes aſcendendo a prima vſ ad de-
                    <lb/>
                  cimã: et ſic in infinitum poteris variare caſus reten­
                    <lb/>
                  ta ſemper aliqua vniformiter ꝓportionum </s>
                  <s xml:id="N1FDD0" xml:space="preserve">Et ſi-
                    <lb/>
                  cut inferuntur multa correlaria quando velocitas
                    <lb/>
                  maior coextenditur ꝑtibꝰ minoribus. </s>
                  <s xml:id="N1FDD7" xml:space="preserve">ita plura alia
                    <lb/>
                  poſſunt inferri quando continuo velocitas maior
                    <lb/>
                  coextenditur partibus minoribus que omnia ex ṗ-
                    <lb/>
                  oribus facile inducuntur. </s>
                  <s xml:id="N1FDE0" xml:space="preserve">Et quia nimium in iſtis
                    <lb/>
                  immorari vltra modum eis inherere, eſt a melio­
                    <lb/>
                  ribus ſublimioribuſ ꝓſtergari: </s>
                  <s xml:id="N1FDE7" xml:space="preserve">Ideo calculator
                    <lb/>
                  his dedaleis laberinthulis implicitꝰ: verbiſ mul­
                    <lb/>
                  tiplicibus multiformibuſ ꝓportionibus implica­
                    <lb/>
                  tus: inflate bucce garritum contineat.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1FDF0">
                  <s xml:id="N1FDF1" xml:space="preserve">Decima concluſio </s>
                  <s xml:id="N1FDF4" xml:space="preserve">Diuiſa hora ꝑ par­
                    <lb/>
                  tes ꝓportionales ꝓportione dupla et a. mobile in
                    <lb/>
                  prima ꝑte ꝓportionali moueatur aliquantula ve-
                    <lb/>
                  locitate: et in ſecunda in ſexquialtero maiori veloci­
                    <lb/>
                  tate: et in tertia in ſexquiquarto maiori velocitate
                    <lb/>
                  ̄ in prima: et in quinta in ſexquiſexdecimo maiori
                    <lb/>
                  quã in prima / et ſic conſequenter aſcendendo ꝑ ſpe-
                    <cb chead="Capitulum tertium"/>
                  cies ꝓportionis ſuperparticularis denominatas
                    <lb/>
                  a numeris pariter paribus </s>
                  <s xml:id="N1FE08" xml:space="preserve">(Meliꝰ tñ diceret̄̄ deſcē­
                    <lb/>
                  dēdo: q2 ꝓportiões ſuꝑparticulares ſūt mīores quã­
                    <lb/>
                  to a maiori numero denominantur hoc eſt a parte
                    <lb/>
                  aliquota denominata a maiori numero) ſpacium ꝑ­
                    <lb/>
                  trauſitum in totali hora ſe habet ad ſpacium per-
                    <lb/>
                  tranſitum in prima ꝑte ꝓportionali in ꝓportione
                    <lb/>
                  dupla ſexquitertia. </s>
                  <s xml:id="N1FE17" xml:space="preserve">Probatur et ſit gratia exempli
                    <lb/>
                  velocitas ṗme ꝑtis ꝓportionalis vt duo, ꝑtrãſeat­
                    <lb/>
                   a. mobile mediante illa velocitate in prima ꝑte ꝓ­
                    <lb/>
                  portionali bipedale: et arguitur ſic / illa velocitas vt
                    <lb/>
                  duo coextenditur toti hore, quia in qualibet parte
                    <lb/>
                  ꝓportionali hore velocitas eſt maior quam vt duo
                    <lb/>
                  vt habetur ex caſu et tota hora eſt dupla ad primaꝫ
                    <lb/>
                  partem ꝓportionalem eius in qua mobile pertran­
                    <lb/>
                  ſit bipcdale mediante velocitate vt duo: igitur me-
                    <lb/>
                  diante illa velocitate coextenſa toti hore pertran-
                    <lb/>
                  ſit quadrupedale: et mediantibus exceſſibus parti-
                    <lb/>
                  um ꝓportionalium ſupra illam velocitatem vt duo
                    <lb/>
                  pertranſit duas tertias pedalis que faciūt vnã ter­
                    <lb/>
                  tiam duorum pedalium: igitur totuꝫ ſpacium ſe ha­
                    <lb/>
                  bebit ad ſpacium pertranſitum in prima parte ꝓ-
                    <lb/>
                  portionali in proportione dupla ſexquitertia cuiuſ­
                    <lb/>
                  modi eſt ꝓportio ipſoꝝ quatuor cum duabus ter-
                    <lb/>
                  tiis vnius ad duo </s>
                  <s xml:id="N1FE3C" xml:space="preserve">Probo tamen /  mediantibꝰ il-
                    <lb/>
                  lis exceſſibus ꝑtranſeat duas tertias pedalis: quo­
                    <lb/>
                  niam cum velocitas ſecunde ꝑtis ꝓportionalis ſit
                    <lb/>
                  ſexquialtera ad velocitatem prime que eſt vt duo ſe­
                    <lb/>
                  quitur /  exceſſus velocitatis ſecunde ad velocitatē
                    <lb/>
                  prime eſt vnus gradus et quia tertia excedit primã
                    <lb/>
                  in ꝓporeione ſexquiquarta / ſequitur /  exceſſus eius
                    <lb/>
                  eſt medietas vnius gradus quoniam duorum cū di­
                    <lb/>
                  midio ad duo eſt proportio ſexquiquarta, et veloci­
                    <lb/>
                  tas quarte partis ſe habet ad velocitatem prime ī
                    <lb/>
                  ꝓportione ſexquioctaua: igitur exceſſus eius ē vna
                    <lb/>
                  quarta: igitur in illo caſu exceſſus ſecunde ad exceſ­
                    <lb/>
                  ſum tertie eſt ꝓportio dupla et exceſſus tertie ad ex-
                    <lb/>
                  ceſſum quarte dupla ſimiliter: et ſic conſequenter re­
                    <lb/>
                  peries illos exceſſus ſe habere in ꝓportione ſubdu­
                    <lb/>
                  pla et ſubdupla. et coextenduntur partibus cõtinuo
                    <lb/>
                  ſe habentibus in ꝓportione ſubdupla et ſubdupla /
                    <lb/>
                  igitur continuo illa ſpacia mediantibus illis velo­
                    <lb/>
                  citatibus ꝑtranſita ſe habet in ꝓportione ſubqua-
                    <lb/>
                  drupla / et ꝑ conſequens aggregatum ex omnibꝰ eis
                    <lb/>
                  ſe habebit ad primum illorum in ꝓportione ſexqui­
                    <lb/>
                  tertia et ṗmum illorum eſt vnum ſemipedale: ergo
                    <lb/>
                  totum erit vnum ſemipedale cum vna ſexta peda-
                    <lb/>
                  lis: et ꝑ conſequens due tertie vnius pedalis / qḋ fuit
                    <lb/>
                  ꝓbandum. </s>
                  <s xml:id="N1FE6F" xml:space="preserve">Sed iam ꝓbo /  p̄mum illorum ſit vnum
                    <lb/>
                  ſemipedale quoniam primum illorum ꝑtranſit̄̄ me­
                    <lb/>
                  diante exceſſu ſecunde ꝑtis ꝓportionalis ſupra pri­
                    <lb/>
                  mam qui exceſſus eſt vnus gradus mediante quo ī
                    <lb/>
                  prima parte ꝓportionali pertranſitur vnum peda­
                    <lb/>
                  le: igitur mediante illo in ſecunda parte ꝓportiõa-
                    <lb/>
                  li ſubdupla ad illam pertranſitur vnum ſemipeda­
                    <lb/>
                  le / quod fuit ꝓbandum. </s>
                  <s xml:id="N1FE80" xml:space="preserve">Patet conſequentia ex ſecū­
                    <lb/>
                  da ꝑte prime ꝓpoſitionis ſecundi notabilis.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1FE85">
                  <s xml:id="N1FE86" xml:space="preserve">¶ Ex hac concluſione ſequitur primo /  ſi fuerit ho­
                    <lb/>
                  ra diuiſa ꝓportione dupla: et in prima illarum par­
                    <lb/>
                  tium moueatur aliquod mobile aliquanta velocita­
                    <lb/>
                  te, et in ſecunda in ſupertripartiente quartas maio­
                    <lb/>
                  ri velocitate, et in tertia in ſupertripartiente octa-
                    <lb/>
                  uas maiori velocitate ꝙ̄ in prima: et in quarta in ſu­
                    <lb/>
                  ꝑtripartiente ſexdecimas maiori ꝙ̄ in prima et in
                    <lb/>
                  quinta in ſuꝑtripartiente triceſimas ſecundas ma­
                    <lb/>
                  iori velocitate ꝙ̄ in prima / et ſic conſequenter ꝓcedē­
                    <lb/>
                  do per ſpecies ꝓportionis ſupertripartientis de-
                    <lb/>
                  nominatas a numeris pariter paribus ſiue a par-
                    <lb/>
                  tibus aliquotis denominatis ab illis numeris: ſpa­ </s>
                </p>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>